ब्याग उद्यमी यशोदा गजुरेलको सफलताको कथा

विमला गुप्ता, ८ भदौ /
    यशोदा ब्याग तथा रेडिमेड उद्योगकी सञ्चालिका यशोदा गजुरेल उद्यमी महिलाका साथै आफ्नो समुदायको लागि एक उदहारणीय पात्र पनि हुन् । अनावश्यक खर्च नगरी बचत गर्ने बानीले उनी आज औद्योगीक नगरी वीरगंजमा उद्यमी महिलाको रूपमा परिचय बनाउन सफल भएकी छन् ।
    माइती घर चितवन भएकी यशोदाको १० वर्ष अघि तत्कालीन वीरगंज–१३ मा विवाह भयो । दुई सन्तानकी आमा यशोदा विगत डेढ वर्षदेखि आप्mनै उद्योग सञ्चालन गर्छिन् । स्कूलदेखि कलेज, अफिसलाई चाहिने फाइल, लगेज ब्याग उनको उद्योगमा उत्पादन हुन्छ । गृहिणी महिला भएर सफल उद्यमी बन्न सकेकोमा उनी साह्रै खुशी छिन् ।
    घरकी एक्ली बुहारी भएकीले घर खर्चको सम्पूर्ण जिम्मेवारी उनकै काँधमा छ । उनका पतिको पनि छुट्टै ब्यागको कारखाना छ । यशोदा गजुरेल भन्छिन्– “सामान्य परिवार भएपनि घरमा खान लाउन कमी थिएन । म पतिको कमाइमा रमाउनुभन्दा आप्mनै कमाइमा रमाउन चाहन्थें”–उनी अगाडि थप्छिन्–“महिला भएर पुरुष सरह केही गर्न चाहन्थें । तर कसरी गर्ने ? बुहारी भएकीले सहज थिएन, फेरि पनि मनमा दृढ विश्वास थियो कि केही गर्छु ।”
    यशोदा पतिले दिएको घर खर्चको पैसाबाट जोगाएर थोरै–थोरै रकम सहकारीमा खाता खोलेर जम्मा गर्न थालिन् । निरन्तर बचत गर्दा उनको खातामा ६ वर्षको अवधिमा १ लाख रुपियाँ जम्मा भयो । त्यसपछि उनले पति समक्ष ब्याग उद्योग सञ्चालन गर्ने प्रस्ताव राखिन् । बुद्धिमान पतिले पनि पत्नीको भावना बुझ्दै ब्याग उद्योग सञ्चालन गर्न दुई लाख रुपियाँ थप गरिदिए । यसरी ३ लाखको लागतमा शुरू भयो ‘यशोदा ब्याग उद्योग’ । जसको पूँजी अहिले डेढ वर्षको अवधिमा २५ लाख पुगेको छ ।
    विवाह गरेको ३ वर्षमैं २ सन्तानकी आमा भएपछि यशोदाले घर कामबाट बचेको समयमा जागीर गर्ने सोच बानाइन् तर उनलाई मिल्ने समयमा बाहिर काम पाउन सहज थिएन । पतिको ब्याग उद्योग पनि घर खर्च पुग्ने खालकै थियो । बाहिर काम नपाएपछि यशोदाले पतिकै उद्योगमा गई ब्याग बनाउने सीप सिक्न थालिन् । यसरी यशोदा घरको काम सकेर दिनहुँ पतिको उद्योगमा कारीगरहरूसँग मिलेर काम गर्न थालिन् ।
    उनी घरमा नहुँदा बच्चाको देखभाल सासूआमा गर्थिन् । सासू र बुहारी आमाछोरी जस्तै मिल्ने भएकाले काम सिक्न उनलाई खासै गाह्रो भएन । एक अर्काको भावना दुवैले बुझ्थे । तर बुहारी घरभित्रै बस्नुपर्ने पुरातन सोच भएको समुदायमा घरभन्दा बाहिर निस्केर काम गर्न भने सहज थिएन । घर परिवारले साथ दिएपनि बाहिर निस्कँदा कतिपय कुरा काट्थे । “किन बुहारीलाई काम गर्न बाहिर पठाएका होलान् ?”
    सामान्य किसान परिवारमा जन्मेकी यशोदा सानैदेखि कामप्रति चनाखो थिइन् । उद्योग शुरू गर्दा शुरूमा पतिको सहयोग पाएपनि अहिले भने उद्योगभित्र र बाहिरको काम उनी आफैं गर्छिन् ।  यशोदाको काम देखेपछि शुरूमा आलोचना गर्नेहरू अहिले प्रशंसा गर्न थालेका छन् । शुरूमा जागीर माग्न गएको स्थानका अधिकार प्राप्त व्यक्तिहरू आज आफ्नो उद्योगमा आएर चिनजानको व्यक्तिलाई काम लगाइदिनु भनेर सिफारिश गर्दा हौसला झन् बढेको उनी बताउँछिन् ।
    आजकल यशोदा आप्mनो काममा निकै व्यस्त छिन् । उनको व्यापार पर्सा जिल्लामा मात्र सीमित नभई पूर्व झापा, इटहरी, इनर्वा र जनकपुर, हेटौंडा हुँदै पश्चिम धनगढीसम्म पुगेको छ । उनको उद्योगले गर्दा पहिलेभन्दा अहिले घरको आर्थिक अवस्थामा सुधार आएको छ । पति र घरपरिवारको साथ–सहयोग पाएरै आपूm सफल उद्यमी महिलाको रूपमा अगाडि बढन सकेको उनी बताउँछिन् ।
    यशोदा भन्छिन्–“उद्योग खोल्नु मात्र ठूलो कुरा होइन, आपूmले जानेको सीप प्रयोग गरी बजार व्यवस्थापन गर्नु मुख्य चुनौती हो । ब्याग व्यवसायमा पनि प्रतिस्प्रर्धा बढी रहेकोले आजकल घर भन्दा पनि उद्योगलाई बढी समय दिनुपरेको छ ।” पाँचवटा मेशिनबाट शुरू गरेको ब्याग उद्योगमा अहिले ७ वटा मेशिन छ । एउटा मेशिनको मूल्य रु ३० हजारभन्दा बढी पर्छ ।
    पर्सेली महिलाहरूद्वारा सञ्चालित उद्योगमा यशोदा ब्याग उद्योग उत्कृष्ट सूचीमा परेकोले अहिले नेपाल सरकारबाट १२ लाख रुपियाँ सहुलियत कर्जाबापत पाएको उनले बताइन् । जसको ब्याजदर ३ प्रतिशत तिर्नुपर्छ । उनी भन्छिन्–“सरकारबाट पाइने सेवा र सुविधाले गर्दा अहिले उद्यमी महिलाहरूको हौसला बढेको छ । करमा छुट र बेला बेलामा सरकारद्वारा सहुलियत कर्जाले गर्दा महिलाहरूलाई उद्यमी बन्न उत्प्रेरित गरेको छ । जसले देशको अर्थतन्त्र  र सामाजिक परिवर्तनमा सकारात्मक टेवा पुगिरहेको छ । बेरोजगारी समस्या न्युनीकरणमा यस्ता कार्यले सहयोग पुग्ने उनको ठम्याइ छ । उद्यमी यशोदा गजुरेल भन्छिन्–“महिलामा दृढ इच्छाशक्ति,  कामप्रति लगनशीलता छ र पारिवारिको सहयोग पनि पाइयो भने हरेक क्षेत्रमा सफलता हासिल गर्न सकिन्छ ।”