सञ्जय मित्रराजदेवी मन्दिरलाई राजा वा राजपरिवारसँग सम्बन्धित मानिन्छ । सामन्तहरूले पनि आपूmलाई राजासरह देखाउन राजदेवी मन्दिरको निर्माण गरेको देखिन्छ । राजदेवीको अर्को विशेषता यो पनि रहेको छ कि यो हिन्दू धर्मसँग सम्बन्धित छ ।
करबोल भन्नासाथ मुस्लिम समुदायसित सम्बन्धित खुला चौर हो । त्यहाँ मुस्लिम समुदायको एउटा पर्व मनाइन्छ उत्सवको रूपमा । पहिलेभन्दा मुस्लिम समुदायमा दाहाको महŒव कम हुँदै गएको देखिएको छ । यस अर्थमा कि यससँग सम्बन्धित लाठी, झारा, झिरी, बहुरूपियालगायतका संस्कृति लगभग हराइसकेका छन् । यसले गर्दा करबोलको महŒव केही कम भएको र करबोलको खुल्ला चौरमा अतिक्रमण भएको छ ।
रौतहटको ईशनाथ गाउँपालिकामा राजदेवी मन्दिर करबोलमा रहेको छ । वि.सं. १११४ मा औरैयामा स्थापित भगवान् ईशनाथ महादेवको मन्दिरभन्दा उत्तरपट्टि केही पर रहेको करबोलमा रहेको राजदेवी मन्दिर हिन्दू र मुस्लिम समुदायको सहिष्णुताको परिचायक हो । हिन्दू र मुस्लिम समुदाय दुवैको पर्याप्त उपस्थिति रहेको ईशनाथ गाउँपालिकाको करबोल पहिले बन्यो कि राजदेवी मन्दिरको स्थापना पहिले भयो ? स्थानीय मौन छन् उत्तरमा । मुखामुख गर्नुबाहेक उत्तर कसैको मुखबाट खस्दैन । तर एक वृद्ध भने किंवदन्ती सुनाउँछन् ।
राजा सेवई सिंह ईशनाथ महादेवको पूजा गर्न सधैं आइरहन्थे । राजा भएकाले हरेक दिन बिहान राजदेवीको पूजा गर्थे । गाउँमा राजा सेवई सिंहका भाइ मान सिंह थिए । उनले पनि राजदेवीको पूजा गर्नुपथ्र्यो । औरैया राजा मान सिंहले हेर्थे तर यो सेवई सिंहको अधीन थियो । यस कारण सेवई सिंह औरैया आउने बाटोमा औरैयाभन्दा केही पर उत्तर हरेक दिन मान सिंहले पूजा गर्ने गरी राजदेवीको मन्दिर बनाए । मुख्य राजा औरैया नगरमा प्रवेश गर्नुभन्दा पहिले राजदेवीको पूजा गरी ईशनाथ भगवान्को पूजा गर्थे । नगरमा प्रवेश गर्नुभन्दा पहिले दुवै मन्दिर आउँछन् । उत्तरतिरबाट नगर प्रवेश गर्दा दुवै मन्दिरको दर्शन पहिले नै हुन्छ । राजा मान सिंहले राजा सेवई सिंहको लागि त्यहाँ राजदेवी मन्दिरको निर्माण गराएका थिए ।
करबोलमा अहिले पनि राजदेवी मन्दिर छ । ईशनाथ महादेवको स्थापना वि.सं. १११४ मा भएको हो । यता कर्णाटवंशी नान्यदेवले सन् १०९७ मा तिरहुत वा डोय अर्थात् सिम्रौनगढ राज्यको स्थापना गरेको देखिन्छ । विक्रम् संवत र इस्वी संवत्मा करिब ५७ वर्षले विक्रम संवत् जेठो देखिन्छ । यस दृष्टिले वि.सं. १११४ मा ईशनाथ महादेव मन्दिरको स्थापना हुँदा त्यति बेला प्रचलनमा रहेको इस्वी सन् १०५७ रहेको देखिन्छ । अर्थात् कर्णाटवंशी राज्यको स्थापना हुनुभन्दा पहिले नै ईशनाथ महादेवको मन्दिर स्थापना भएको देखिन्छ । यसैगरी सन् १३२५ मा सिम्रौनगढ ध्वस्त भएको इतिहास छ । मुस्लिम समुदायका ग्यासुद्दीन तुगलकले सिम्रौनगढलाई सन् १३२५ मा ध्वस्त बनाएपछि पनि सन् १३७५ सम्म सिम्रौनगढ वा डोय वा तिरहुत राज्यको अस्तित्व कायम रहेको इतिहासमा उल्लेख पाइन्छ ।
अब जिज्ञासा कहाँ गएर अलमलिन्छ भने औरैयाको राजदेवी मन्दिर र करबोलको अन्तर्सम्बन्ध कस्तो छ ? राजदेवी मन्दिर पक्कै कुनै राजाले बनाएको हुनुपर्छ । पछि मुस्लिम समुदायको आक्रमण भएको हुनुपर्छ । मुस्लिम समुदायको बाहुल्यसमेत रहेको भएपनि ईशनाथ महादेव र राजदेवी मन्दिर पूर्णतया सुरक्षित रहेका छन् । दुवै मन्दिरमा मुस्लिम समुदायबाट आक्रमण भएको कतैबाट सुनिएन । फेरि यसै अर्थमा ईशनाथ र राजदेवी दुवै मन्दिरप्रति मुस्लिम समुदायको सहानुभूति रहेको स्पष्ट हुन्छ । र, यो पनि अनुमान सहज हुन्छ कि राजदेवी मन्दिर बनाइएको ठाउँ पहिले निकै फराकिलो रहेको थियो, जसमा मुस्लिम समुदायले आप्mनो दाहा उत्सव मनाउन थालेको हुनुपर्छ । दाहा मनाउन कुनै हिन्दूले पनि रोकेन र मुस्लिम समुदायले पनि राजदेवी मन्दिरको कुनै बिगार नगरी आप्mनो उत्सव सौहार्दपूर्ण वातावरणमा मनाइरह्यो ।
