पूर्वअर्थमन्त्री सुरेन्द्र पाण्डेले भूकम्पले देशमा नयाँ घटनाक्रम सृजना गरेको बताए।
माङवारी युवा मञ्च वीरगंजद्वारा आयोजित ‘भूकम्पले सामाजिक र आर्थिक क्षेत्रमा पारेको प्रभाव’बारे छलफल कार्यक्रममा पूर्वअर्थमन्त्री पाण्डेले भुइँचालोले ठूलो पाठ सिकाएको हुँदा यस दैवी प्रकोपमा बाँच्नेहरूले देशलाई प्रगतिपथमा अगाडि बढाउनुपर्ने सुझाव दिए।
उनले भुइँचालोपछि आएको वैदेशिक सहयोग पनि समस्याको रूपमा देखा परेको बताए। उनले वार्षिक १ खर्ब ४० अर्ब खर्च गर्न नसकेको अवस्थामा नेपाललाई प्राप्त वैदेशिक सहयोग ४ खर्ब ४० अर्ब खर्च गर्ने समस्या जटिलरूपमा आइपरेको बताए। उनले भुइँचालोले देशमा समस्या ल्याएको होइन, देशमा पहिलेदेखि भएको समस्यालाई उजागर मात्र गरको बताए । उनले देश विकासको लागि शिक्षामा लगानी आवश्यक भएको पनि बताए। कार्यक्रममा प्रतीक दैनिकका प्रधानसम्पादक जगदीश शर्माले हाइटीमा भएको क्षतिपछि प्राप्त वैदेशिक अनुदानले त्यहाँका जनतालाई लाछी र अल्छी बनाएको उदाहरण दिंदै नेपालमा आएको अनुदानले पनि त्यो परिस्थिति सृजना नगरोस् भन्नेतर्फ सजग हुन सुझाव दिए । उनले १९९० र २०७२ को भूकम्पको समीक्षा आवश्यक भएको बताए।
ठाकुर राम बहुमुखी क्याम्पसमा अर्थशास्त्रका प्राध्यापक इन्दुशङकर मिश्रले भूकम्पले दु:ख दियो भन्ने जप गर्न छाडेर विकासको काम गरेर देखाउन जरुरी भएको बताए। प्रा. मिश्रले विनाशकारी भूकम्पले आफ्नो काम गरेर गएको हुँदा अब विकास निर्माणको काम तीव्र गतिमा हुनुपर्ने बताए। उनले पूँजीको अभाव टरेको भएपनि पूँजी व्यवस्थापनको समस्या देखिएको तर्क गरे।
उनले विगत १० वर्षदेखि विकास बजेट खर्च गर्न नसकेको अवस्थामा ४ खर्ब ४० अर्ब खर्च गर्नुपर्ने समस्या आइपरेको हुँदा यो समस्यालाई टार्न वार्षिक तीन खर्ब खर्च गर्ने क्षमता अभिवृद्धि गर्नुपर्ने बताए। उनले देशमा पुनर्निर्माणको लागि ३ लाख
जनशक्ति आवश्यक भएकोले वैदेशिक रोजगारमा जाने जनशक्ति नियन्त्रण गर्ने नीति सरकारले अवलम्बन गर्नुपर्ने सुझाव दिए।
उद्योगपति जगदीश अग्रवालले विपत् सुखद नभएपनि जहिले पनि खराब नहुने तर्क दिए। उनले देशमा आएको विपत्लाई सुखदमा परिणत गर्न सबैको इमानदार प्रयास हुनुपर्ने बताए। उनले दोस्रो विश्वयुद्धमा तहसनहस भएको युरोप अहिले समृद्ध भएको उदाहरण दिए। उनले भूकम्पपछि हाइड्रोपावरको लगानी प्रभावित हुन सक्नेतर्फ विशेष सतर्कता अपनाउन आग्रह गरे।
मारवाङी युवा मञ्चका अध्यक्ष विश्वकरण जैनले सहजीकरण गरेको छलफलमा नेपाल उद्योग वाणिज्य महासङ्घका सदस्य अशोक टेमानी, वीउवासङ्घका पूर्वअध्यक्ष अशोक बैद्य, प्राध्यापक बालगोपाल थापा, इन्जिनियर मुन्ना सर्राफ, व्यवसायी महेन्द्रबहादुर अमात्य, सञ्चारकर्मी शीतल महतोलगायतले मन्तव्य व्यक्त गरेका थिए ।
