$type=ticker$count=12$cols=4$cate=0

सही प्रवृत्तिबाट सहज निवृत्ति

SHARE:


    जबसम्म मनुष्यको चित्त शुद्ध हुँदैन, तबसम्म उसले जसको चिन्तन गर्न चाहन्छ, गर्न सक्दैन र जसको गर्न चाहँदैन, उसको चिन्तन गरिरहन्छ। जुन काम उसले गर्नुपर्छ, त्यो गर्न सक्दैन र जुन गर्न चाहँदैन, त्यही गर्छ।
    यसैले साधकलाई चाहियो कि जुन समय जे काम उसलाई कर्तव्यरूपमा प्राप्त हुन्छ, त्यसलाई गर्न आफ्नो विवेकशक्ति र क्रियाशक्तिलाई पूर्णरूपले लगाएर पूर्ण धैर्य, उत्साह र सावधानीका साथ जुन ढङ्गले गर्नुपर्छ, त्यसरी नै गर्नुपर्छ। त्यो गर्नमा अल्छी गर्नुहुँदैन र हतार पनि गर्नुहुँदैन। हर एक प्रवृत्तिको आरम्भमा यो विचार गर्नुपर्छ कि जुन काम म गर्न चाहन्छु, त्यसबाट कसैको अधिकारको अपहरण त भइरहेको छैन ? त्यो कसैको अहितको कारण त बनिरहेको छैन ? यही सोचेर आफ्नो प्रभुको सेवाको नाताले त्यस कामलाई कुशलतापूर्वक गर्नुपर्छ। यस्तो कुनै काम गर्नुहुँदैन, जसमा भगवान्सँग सम्बन्ध छैन, जुन भगवान्को आज्ञा र प्रेरणाविरुद्ध हुन्छ।
    प्रकृतिपछि निवृत्ति आउनु अनिवार्य हुन्छ। अतः जुन काम कर्तव्यरूपले प्राप्त हुन्छ, त्यसलाई उपर्युक्त प्रकारबाट पूरा गर्दा निवृत्तिकालमा साधकको चित्तको स्थिरता र आफ्नो प्रेमास्पदमा प्रेमको लालसाको जागृति अवश्य हुन्छ। अनावश्यक सङ्कल्प र व्यर्थ चिन्तन स्वतः शान्त हुन्छ।
    कुनै पनि काम सानो–ठूलो हुँदैन। जुन कामलाई मानिसले साधारण र छोटो भन्छ, त्यो कुशलतापूर्वक ठीक त्यस्तै, जुन भावले गर्नुपर्ने हो, त्यसरी नै गर्दा त्यो साधकको लागि कुनै पनि उत्तमभन्दा उत्तम लाग्ने कामभन्दा कम रहँदैन, किनभने कर्म गर्ने आवश्यकता कुनै प्रकारको फलको कामनाको
लागि होइन, तर कर्तामा जुन क्रियाशक्तिको वेग हुन्छ, त्यो पूरा गर्नको लागि हो।
    उक्त भावले कर्म गर्दा कर्तापन र भोक्तापन आफैंमा विलीन हुन्छ। जुन उद्देश्य ठूलठूला साधनबाट कठिनाइका साथ धेरै कालमा पूरा हुँदैन, त्यसको सिद्धि अनायस थोरै समयमा आफैं हुन्छ।
    कर्मको रहस्यलाई नबुझेको कारण साधारण मनुष्य, जे काम जुन समयमा गर्नुपर्छ, त्यसलाई समयमा गर्दैन, एवं  जब गर्छ, त्यसलाई बोझ सम्झेर, जसोतसो पूरा गर्ने भावले गर्छ। पूरै शक्ति लगाएर गर्दैन। अतः उसको राग नष्ट हुँदैन। यसबाट जुन कालमा ऊ त्यो कर्मबाट निवृत्त हुन्छ, त्यस कालमा पनि उसको अन्तःकरणमा नाना प्रकारका व्यर्थ सङ्कल्पको स्फुरणा भइरहन्छ, किनभने उसमा क्रियाशक्तिको वेग बनिरहन्छ अथवा काल आलस्य वा निद्रामा जान्छ।
    मनुष्यजीवनको समय सबै अमूल्य हुन्छ, अतः त्यसको एक क्षण पनि व्यर्थ जानुहुँदैन। उसमा जुन पनि निवृत्तिकाल हुन्छ, जुन समय मनुष्यको अगाडि कुनै योग्य कर्म रहँदैन, त्यो समय त खासरूपमा आफ्नो परम प्रेमास्पद प्रभुको स्मरण–चिन्तन गर्दै उनको प्रेममा डुबिरहनु नै हो। यस्तो मौकामा यदि साधकको चित्तमा अनावश्यक सङ्कल्प र व्यर्थ चिन्तन आइरहन्छ वा तमोगुणको वृद्धि भएर त्यो समय जडतामा व्यतीत हुन्छ भने यसभन्दा ठूलो दुःख दिने भूल अरू के हुन सक्छ ? यसैले साधकलाई जुन कर्म कर्तव्यरूपले प्राप्त हुन्छ, त्यसलाई भगवान्को नाता, उनको आज्ञा र प्रेरणा अनुसार उनले दिएको शक्तिको कुशलतापूर्वक प्रयोग गरेर गर्दै जानुपर्छ। जसरी–जसरी साधक प्राप्त कर्तव्यलाई ठीकठाक पूरा गरिरहन्छ, त्यसरी नै उसको समस्त प्रवृत्ति निवृत्तिमा परिणत हुन्छ।
    जुन काम जसरी गर्नुपर्छ, त्यस प्रकार धैर्य र उत्साहपूर्वक सावधानीले गरिएन भने त्यसको परिणाम स्वास्थ्यको लागि तथा समाज र देशको लागि पनि हितकर हुँदैन। यस दृष्टिले साधकले हरेक काम, चाहे त्यो खानपानसम्बन्धी साधारण होस्, चाहे परिवार, समाज, देशसँग सम्बन्धित होस्– सही ढङ्गले गर्नुपर्छ।
    जुन समय साधक कर्मविना रहन सक्छ अर्थात् उसलाई न त कुनै काम कर्तव्यरूपले प्राप्त होस् र न कुनै काम गर्नको लागि कुनै प्रकारको क्रियाशक्तिको वेग रहोस्, त्यस समय कर्म गर्नु आवश्यक छैन। कर्म गर्ने कुरा त त्यसै समयको लागि भनिन्छ, जब साधकलाई कर्म गर्न आवश्यक हुन्छ।
    सही प्रवृत्ति भएपछि सहज निवृत्ति स्वतः प्राप्त हुन्छ। सहज निवृत्ति जसरी स्थायी र स्थिर हुँदै जान्छ, त्यसरी नै मनमा स्थिरता, हृदयमा प्रीति र विचारको उदय आफैंमा हुन्छ, जुन कि मानवको माग हो।

neelambAd
Name

(स्थानीय समाचार ,1, %प्रमुख समाचार ,1, खेलकूद ,25, मन्तव्य ,3, सम्पादकीय ,27,(७ अप्रिल–विश्व स्वास्थ्य दिवसको उपलक्ष्यमा),1,(सन्दर्भ: ५८ औं राष्ट्रिय सहकारी दिवस,1,(स्थानीय समाचार,7,%प्रमुख समाचार,3,१५ अगस्त,6,२० चैत्र २०७१),1,२०७७ सालको वार्षिक राशिफल,1,main news,8,pramuk samachar,1,recent,5,अन्तरार्टिय समाचार,10,अन्तराष्ट्रिय समाचार,105,अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवस,1,अन्तर्वार्ता,28,अर्थ विशेष,129,अर्थ-उद्योग-वाणिज्य,710,अर्थ–उद्योग–वाणिज्य,29,अर्थविशेष,390,असार १५: धान दिवस,1,आइतवार विशेष,441,आजको बहस,16,आयुर्वेद,77,आर्थिक समाचार,136,आलेख,3,इतिहास,11,उपन्यास,11,एकाङ्की,4,एकाङ्की नाटक,2,कथा,55,कबीरा खडा बजार,216,कविता,44,कानुनी परामर्श,61,कुरोको चुरो,41,कृति समीक्षा,3,खेलकूद,1780,खोजीनीति,2,गजब,2,गुड फ्राइडे,1,गुरुनानक जयन्ती,1,गुरुनानक देव जयन्ती विशेष,1,चिठ्ठी,1,चियोचर्चा,1,जनसरोकार,2,जीवनी,2,जीवशास्त्र,1,जीवेम शरदः शतम्,1,जीवेम शरद: शतम्,1,जैव विविधता दिवस,1,टाकन–टुकन,54,टाकनटुकन,18,तथ्याङ्क,1,दृष्टिकोण,1,धन्वन्तरि जयन्ती,1,धर्म दर्शन,5,धर्म संस्कृति,10,धर्म–संस्कृति,115,नारी हस्ताक्षर,3,नारी हस्ताक्षर,6,नियतिको फल,1,नियात्रा,2,नीति वचन,1,पाठक पत्र,54,पाठक प्रतिक्रिया,22,पाठक मञ्च,58,पाठकमंच,42,पुस्तक समीक्षा,10,पोषण,2,पोषण/आहार,3,प्रजापिता ब्रह्माबाबाको ४७ औं अव्यक्ति दिवस,1,प्रतीक दैनिक,2264,प्रमुख समाचार,3585,प्रविधि,3,प्रवृत्ति र मनोवृत्ति,2,प्रसङ्गतरङ्ग,4,प्रसङ्गवश,1,फरक,145,फरक मत,2,फिचर,456,फिचर समाचार,81,फोटो,8,बाटिका,441,बुद्ध जयन्तीको उपलक्ष्यमा,1,बेलाको बोली,1,ब्रह्मा स्मृति दिवस,1,भानु जयन्ती,1,भाषा,1,भाषा/संस्कृति,1,भ्यालेन्टाइन डे,1,मजदुर दिवस विशेषः,1,मतमतान्तर,1,मतान्तर,1,मनोरन्जन,9,मन्तव्य,483,महाभारतबाट सङकलन तथा अनुवाद,231,महाभारतबाट सङकलित,16,महाशिवरात्री,1,महिला सरोकार,1,महिला हस्ताक्षर,1,मानवीय व्यवहार,1,यात्रा,29,यात्रा संस्मरण,3,यात्रानुभव,1,युग परिवर्तन कसरी र कहिले,3,युवा आवाज,1,राशिफल,2,रोचक,18,लघुकथा,32,लोक/संस्कृति,11,लोकविश्वास,2,लोहिया जयन्ती,1,वाटिका,553,वातावरण,1,वि.सं. २०७७ सालको वर्षफल,1,विज्ञान प्रविधि,3,विज्ञापनको लागि सम्पर्क,1,विश्लेषण,1,विश्व एड्स दिवसको उपलक्ष्यमा,1,विश्व सन्दर्भ,3,व्यक्तित्व,1,व्यङग्य,27,व्यङ्ग्य,35,व्यङ्ग्यम्,5,शिक्षा नेपाल,10,शिक्ष्f नेपाल,487,सङ्कलन तथा अनुवाद,35,सन्दभ: विश्व मधुमेह दिवस,1,सन्दर्भ ः विवेकानन्दा दिवस,2,सन्दर्भ - महिला हिंसा,3,सन्दर्भ - मानव अधिकार दिवस,1,सन्दर्भ : क्षयरोग दिवस,1,सन्दर्भ : चुरे दिवस,1,सन्दर्भ : बाल दिवस,1,सन्दर्भ : रमजान,1,सन्दर्भ ६१ औं राष्ट्रिय क्षयरोग दिवस,1,सन्दर्भः अन्तर्राष्ट्रिय हिन्दी दिवस,1,सन्दर्भ गाँधी जयन्ती,1,सन्दर्भः गुरु नानक जयन्ती,1,सन्दर्भ भानुजयन्ती,1,सन्दर्भः भारतको स्वतन्त्र दिवस,1,सन्दर्भ मोती जयन्ती,1,सन्दर्भः योग दिवस,1,सन्दर्भ रक्तसञ्चार सेवा दिवस,1,सन्दर्भ विश्व रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ- विश्व वातावरण दिवस,1,सन्दर्भ- श्रीकृष्ण जन्माष्टमी,2,सन्दर्भ-विश्व पर्यटन दिवस,1,सन्दर्भ– शहीद दिवस,1,सन्दर्भ: २६ जनवरी,8,सन्दर्भ: नारी दिवस,2,सन्दर्भ: बाल दिवस,2,सन्दर्भ: भारतको ६४औं गणतन्त्र दिवस,1,सन्दर्भ: भारतको ६९औं स्वतन्त्रता दिवस,1,सन्दर्भ: भारतको स्वतन्त्र दिवस,2,सन्दर्भ: रमजान पर्व,1,सन्दर्भ: रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व एड्स दिवस,3,सन्दर्भ: विश्व बाल दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व मौसम दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ: वीपी जयन्ती,1,सन्दर्भ: श्री गुरु अर्जुनदेवजी महाराज शहिदी दिवस,1,सन्र्दभ विश्व पर्यावरण दिवस,1,सम–सामयिक,1,समय–सन्दर्भ,9,समयान्तर,301,समसामयिक,28,समाचार विश्लेषण,3,समीक्षा,1,समीक्षा समाहरण,1,सम्पादकीय,3049,सरोकार,46,संस्कृति/साहित्य,3,संस्मरण,15,साहित्यवार्ता,1,साहित्यात्मक,5,सिर्सियाँ नदी प्रदूषण प्रकरण,2,स्तवतन्त्र विचार,254,स्थानीय समाचार,12448,स्मृति,2,स्वतन्त्त विचार,2,स्वतन्त्र विचार,2833,स्वान्त सुखाय,88,स्वान्तः सुखाय,14,स्वान्तः सुखायः,140,स्वान्त सुखाय:,132,स्वान्त–सुखाय,157,स्वायन्त सुखाय,22,स्वास्थ्य चर्चा,49,हाम्रो बारेमा,2,हास्य एकाङ्की,1,हास्यव्यङ्ग्य एकाÍी,1,
ltr
item
Prateek Daily । प्रतीक दैनिक : सही प्रवृत्तिबाट सहज निवृत्ति
सही प्रवृत्तिबाट सहज निवृत्ति
Prateek Daily । प्रतीक दैनिक
https://www.prateekdainik.com.np/2021/01/blog-post_275.html
https://www.prateekdainik.com.np/
https://www.prateekdainik.com.np/
https://www.prateekdainik.com.np/2021/01/blog-post_275.html
true
6917042177189007432
UTF-8
सबै हेर्नुहोस् केही भेटिएन थप विस्तृत जवाफ दिनुहोस् Cancel reply Delete By Home PAGES POSTS सबै हेर्नुहोस सिफारिस गरिएको वर्गीकरण समाचार संग्रह खोज्नुहोस् सबै पोस्ट Not found any post match with your request गृहपृष्ठ Sunday Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday Saturday Sun Mon Tue Wed Thu Fri Sat January February March April May June July August September October November December Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec भर्खरै एक मिनेट अघि $$1$$ एक मिनेट अघि एक घण्टा अघि $$1$$ एक घण्टा अघि हिजो $$1$$ हिजो $$1$$ एक साताअघि पाँच साताअघि Followers Follow THIS PREMIUM CONTENT IS LOCKED STEP 1: Share to a social network STEP 2: Click the link on your social network Copy All Code Select All Code All codes were copied to your clipboard Can not copy the codes / texts, please press [CTRL]+[C] (or CMD+C with Mac) to copy