$type=ticker$count=12$cols=4$cate=0

९२ वर्षीया आनन्द कुमारीको जीवनयात्रा

SHARE:


 

 

 

राजेश मिश्र

सारे मासको दबदबे हिलो,
छि मलाई घिन लाग्यो,
छि मलाई घिन लाग्यो,
पियारी ज्यानलाई फरिया दिंदा,
लौ बिसरिन लाग्यो,
लौ बिसरिन लाग्यो
होई हो...    
९२ वर्षीया आनन्द कुमारीको स्वरमा उपरोक्त लोकगीत जोकोहीलाई पनि सुनुसुनु जस्तो लाग्छ। उनलाई झ्याउरे गीत खूब मन पर्छ। बूढाबूढी पहिलोपटक हेटौंडामा फिल्म हेर्न गएको याद छ, उनलाई। उनलाई असाध्यै मनपर्ने फिल्ममध्ये ‘कुसुमे रुमाल’ पनि हो। रक्सौल–अमलेखगंज रेलसेवा उनको सम्झनामा छ। आनन्द कुमारीसँग हाम्रो भेट कसरी भयो ? उनीसँग प्रभावित हुनुको कारण के हो ? लगायतका प्रसङ्गहरू यस प्रकार छन्।
वीरगंजदेखि सबैभन्दा नजीक पर्नेे पर्यटकीय क्षेत्र ‘हात्तीसार’को अवलोकन भ्रमणमा जाने योजना अनुसार विकाश शर्मा, गम्भीरा सहनी, राजेश मिश्र, राधेश्याम पटेल, धर्मेन्द्र चौरसिया, शेखर छतकुली, सञ्जय जैसवाल, गुरुदेव उपाध्याय, रमेश जैसवाल, दीपक जैसवाल गरी हामी दशजना कात्तिक ८ गते दिउँसो करीब २ बजे वीरगंजबाट हिंड्यौं। करीब एक घण्टाकोे यात्रापश्चात् बारा जिल्लाको जीतपुरसिमरा उपमहानगरपालिकाको वडा नं २१ मा अवस्थित ‘हात्तीसार’ पुग्यौं।


हात्तीसारको एक होटलमा दिउँसोको खाजा र रातिको खाना खाने र बास बस्ने हाम्रो पूर्वनिर्धारित योजना थियो। खाजा खाइसकेपछि हात्तीको सवारी गर्न निकुञ्जभित्र गयौं। थुप्रै मनमोहक दृश्य अवलोकन गरेर पुनः होटल फर्कियौं। खाना खाइरहेको बेला कुर्सीमा बसिरहेकी एक वृद्धातर्फ ध्यान केन्द्रित भयो। राति भइसकेकोले ती वृद्धासँग थोरै कुरा भयो। उमेरले ९ दशक पार गरेकी भएपनि उनको अनुहारमा हरेक शब्दसँग प्रकट हुने मुस्कान, सुमधुर शब्दध्वनि आदिको कारण वीरगंज फर्किसके पनि उनको सम्झना मस्तिष्कमा रहिरह्यो। ती वृद्धाको हँसिलो अनुहार र आँटिलो कुराकानी यो उमेरमा पनि गजबको छ। अपवादबाहेक नाम जस्तै मानिसमा गुण पाइँदैन। तर यी वृद्धाको नाम जस्तै मन र व्यवहार पनि छ।
सञ्चारकर्मी विमला गुप्ता र म वृद्धा आनन्द कुमारीसँग कुराकानी गर्नको लागि कात्तिक १७ गते बाराको  हात्तीसार गयौं। करीब दुई घण्टा हामीबीच भएको कुराकानीको संक्षिप्त अंश प्रस्तुत छ।
तीन छोरा र दुई छोरीकी आमा हुन्, ९२ वर्षीया वृद्धा आनन्द कुमारी। उनको मुखारवृन्दबाट प्रस्फुटित हुने हरेक शब्दसँग अनुहारमा प्रकट हुने मुस्कान उनको प्राकृतिक गुण हो भन्नुपर्छ।
वीरगंजदेखि करीब ३५ किलोमिटर उत्तर बारा जिल्लाको जीतपुरसिमरा उपमहानगरपालिका–२१ अमलेखगंजको टोल हात्तीसारमा चार पुस्तासँगै उनको दिनचर्या राम्ररी बितिरहेको छ। कान्छो छोरा–बुहारी र नातिपनातिसँग रमाइलो दिनचर्या बितिरहेको उनी बताउँछिन्।
भित्री पहाडमा हुर्कंदै गरेको एक अबोध बालिकालाई उनको दाम्पत्य जीवन कहाँ र कसरी बित्छ भन्ने कुरा थाहा थिएन। विवाह नगरी माइतमैं बस्ने उनको इच्छा थियो तर ईश्वरको इच्छा भने उनको इच्छाविपरीत थियो। कहिले आमाको पछ्यौरी त कहिले बाबाको औंला समातेर उकालो–ओरालो हिंड्दा आनन्द महसूस गर्ने ती नानीलाई नारायण मानन्धरको जीवनसङ्गिनी बन्नुपर्छ भन्ने कुरा के थाहा थियो र ? ईश्वरको असीम अनुकम्पाले उनको विवाहित जीवन बारा जिल्लाको एक पर्यटकीय क्षेत्र पर्सा राष्ट्रिय निकुञ्जसँगै टाँसिएको बस्तीमा पारिवारिक जीवन बिताउनुपर्छ भन्ने कुरा थाहा थिएन। अपनत्व र ममत्वका साथ बुढ्यौली जीवन यहीं बित्छ भन्ने कुरा उनलाई थाहा थिएन।

उनी पाँच दाजुभाइकी एउटी मात्र बहिनी हुन्। ती युवती पहाडको विकट गाउँमा लोकभाकाको गीतसँग रमाउँदै डोको लिएर घाँस काट्न र बाख्रा चराउन जङ्गल जान्थिन्। घरसारको काममा बुबाआमालाई सघाउँथिइन्। सखी सहेलीसँग रमाउँथिइन्। पहाडको फेदसँग छुट्टिएर कर्मथलो अन्यत्र होला भन्दै मनमा कहिल्यै आएको थिएन। बाराको अमलेखगंज अवस्थित रेलमा काम गर्ने दाइ बिदामा घर आएका थिए। अमलेखगंज फर्किनुभन्दा एक दिनअघि बरण्डामा चियाको चुस्कीसँगै दाइले आमालाई भनिरहेका थिए, “कान्छीलाई पनि सँगै लिएर जान्छु आमा। जबसम्म छु, आलोपालो सबैलाई घुमाइदिन्छु। रेल कस्तो हुन्छ ? यिनीहरूले पनि हेर्नुपर्छ।” घरसँगैको बारीमा गोलभेंडा टिपिरहेकी कान्छीको कानसम्म आमा–दाइको कुराकानी पुगिरहेको थियो।
कान्छीको मन फुरुङ्ग भएपनि आमाको तर्फबाट जानेबारे दाइले कुनै सङ्केत पाएका थिएनन्। आमाले यतिमात्र भनिन्, “बुबासँग सल्लाह गर्नुपर्छ।” आमा काँखमा गाग्री च्यापेर पानी ल्याउन तलतिर जान लागेकी थिइन्। मलिनो अनुहार बनाएकी कान्छीले अचानक आमाको आवाज सुनिन्, “ए कान्छी जाऊ त घाँस काटेर ल्याइदेऊ।” बिचरी ती युवती आमाको उत्तर यही आउँछ भनेर सोचेकी पनि थिइनन्।
आमाको आदेश अनुसार नाम्लो र हँसिया लिएर घाँस काट्न निस्केकी युवतीले कहिल्यै नदेखेको तराई र रेल आदिको कल्पनामा हराइन्। दाइ अमलेखगंजबाट घर आउँदा त्यहाँको बारेमा सधैं सुनाउने गर्थे। नयाँ स्थानका काल्पनिक तस्वीरहरू मनमा घुमिइरहेको थियो। अचानक मुखबाट आवाज निस्कियो, ऐया र घाँसको सट्टा हँसिया बूढी औंलामा परेछ। संयोग नै भन्नुपर्छ, छाला मात्रै कटेको रहेछ। रातिको खाना खाने समयमा आमाले भनिन्, “कान्छी भोलि तिमी दाइसँग जाँदैछौ।” आमाको कुरा सुनेपछि आनन्द कुमारीले भनिन्, “आमाको मुखबाट यति कुरा सुनेपछि मन कति खुशी भएको थियो भनेर वर्णन गरेर साध्य छैन। खुशीको कारण औंलाको घाउ निको भएको जस्तो लाग्थ्यो।”
उनलाई आफू चार वर्षकी हुँदा विसं १९९० मा ठूलो भुइँचालो गएको सम्झना छ। धादिङ जिल्लाको चातराङ भन्ने स्थानमा उनको जन्म भएको थियो। उनले भनिन्, “मालपोत तिर्न धादिङ जानुहुन्थ्यो बा।” शिक्षादीक्षाको सवालमा उनले हाँस्दै भनिन्, “अस्ति भनिन मैले कालो अक्षर भैंसी बराबर भनेर, त्यस्तै छु म।” हाम्रो पालामा विद्यालय नै थिएन। त्यसैले विद्यालय जान पाइएन। पढेकै छैन। जानेकै छैन। बरु छोराछोरीलाई चाहिं विद्यालय पठाइयो। छोराछोरी विद्यालय जान पाए, अलिअलि पढ्न पनि पाए। उनले ‘बिहे गर्दिनँ, माइतमा बस्छु’ भन्दा पनि देवको इच्छा अर्कै थियो। पति काठमाडौंका थिए। जागीरको सिलसिलामा पत् िअमलेखगंजमा बस्थे। दाइ पनि अमलेखगंजमा बस्थे। दाइ र पतिबीच सामान्य परिचय थियो। तपाईंको बिहे कति वर्षको उमेरमा भएको भनी सोध्दा  उनले भनिन्, “मेरो बिहे २५ वर्षको उमेरमा भएको थियो। म त माइतमा बस्छु, बिहे नै गर्दिनँ भनेर बस्या थिएँ। यहाँ (अमलेखगंज) आएपछि दाइले बिहे गर्नुपर्छ भनेर बिहे गराइदिनुभयो।”
बच्चाहरूलाई कसरी हुर्काउनुभयो ? उनी भन्छिन्, “दुःख–सुख गरेर सन्तानहरूलाई पालें। अहिलेको जस्तो मीठोमसिनो खान पाइँदैनथियो। ढिडो, रोटी, साग, सिस्नु यस्तै ख्वाएर सन्तानहरूलाई हुर्काएँ।”
रेलको अनुभव कस्तो छ ? विमला गुप्ताको प्रश्नमा उनी भन्छिन्, “बिहान माल गाडी आउँथ्यो, दिउँसो चाहिं टईन (टे«न) आउँथ्यो, त्यसैलाई पसिन्जर भन्थ्यो। ६ बजे माल गाडी आइपुग्थ्यो। ९ बजे फर्किन्थ्यो। दिउँसो पसिन्जर आउँथ्यो।”
दुईपटक रेल चढेर वीरगंज गएको उनलाई सम्झना छ। विमला गुप्ताको एक प्रश्नमा उनले भनिन्, “पहिला पहिला चाँडै विवाह गरिदिन्थे। तर अहिले चाहिं २०–२२ वर्षको नहुँदासम्म बिहे हुँदैन भन्छन्।”
“बाबरजीको गइरी खेत, पानी है सिरुवा, टपक्कै टिपी माथैमा लाउँला, बाबरी बिरुवा” यो असारे लोकगीत गाउँदै हाँसेको उनको अनुहार हेर्न लायक थियो। यो उमेरमा पनि उनी जाँगर चलाउँछिन्। छोरा, बुहारी र नातिनातिनाहरूले काम नगर्न भन्छन्। तर उनी बारीमा तरकारी र फलफूलको हेरचाह गर्न छाड्दिनन्। घुमफिर गरिरहन्छिन्। छोराछोरी, बुहारी र नातिनातिनाको ममत्वका कारण बाँचिरहेको उनी बताउँछिन्। रक्तचापबाहेक अन्य रोग छैन उनलाई। नियमित औषधि खान्छिन्। सम्भवतः विगतको प्राकृतिक खाद्य सामग्री र शारीरिक परिश्रमले नै उनी यो उमेरसम्म खुशी, उमङ्ग र शान्तिसँग जीवन व्यतीत गरिरहेकी छन्। हाम्रो पनि ईश्वरसँग कामना छ, उनी सधैं यस्तै हाँसीखुशीका साथ जीवन बिताइरहून्।

neelambAd
Name

(स्थानीय समाचार ,1, %प्रमुख समाचार ,1, खेलकूद ,25, मन्तव्य ,3, सम्पादकीय ,27,(७ अप्रिल–विश्व स्वास्थ्य दिवसको उपलक्ष्यमा),1,(सन्दर्भ: ५८ औं राष्ट्रिय सहकारी दिवस,1,(स्थानीय समाचार,7,%प्रमुख समाचार,3,१५ अगस्त,6,२० चैत्र २०७१),1,२०७७ सालको वार्षिक राशिफल,1,main news,8,pramuk samachar,1,recent,5,अन्तरार्टिय समाचार,10,अन्तराष्ट्रिय समाचार,105,अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवस,1,अन्तर्वार्ता,28,अर्थ विशेष,129,अर्थ-उद्योग-वाणिज्य,710,अर्थ–उद्योग–वाणिज्य,29,अर्थविशेष,390,असार १५: धान दिवस,1,आइतवार विशेष,441,आजको बहस,16,आयुर्वेद,77,आर्थिक समाचार,136,आलेख,3,इतिहास,11,उपन्यास,11,एकाङ्की,4,एकाङ्की नाटक,2,कथा,55,कबीरा खडा बजार,216,कविता,44,कानुनी परामर्श,61,कुरोको चुरो,41,कृति समीक्षा,3,खेलकूद,1780,खोजीनीति,2,गजब,2,गुड फ्राइडे,1,गुरुनानक जयन्ती,1,गुरुनानक देव जयन्ती विशेष,1,चिठ्ठी,1,चियोचर्चा,1,जनसरोकार,2,जीवनी,2,जीवशास्त्र,1,जीवेम शरदः शतम्,1,जीवेम शरद: शतम्,1,जैव विविधता दिवस,1,टाकन–टुकन,54,टाकनटुकन,18,तथ्याङ्क,1,दृष्टिकोण,1,धन्वन्तरि जयन्ती,1,धर्म दर्शन,5,धर्म संस्कृति,10,धर्म–संस्कृति,115,नारी हस्ताक्षर,3,नारी हस्ताक्षर,6,नियतिको फल,1,नियात्रा,2,नीति वचन,1,पाठक पत्र,54,पाठक प्रतिक्रिया,22,पाठक मञ्च,58,पाठकमंच,42,पुस्तक समीक्षा,10,पोषण,2,पोषण/आहार,3,प्रजापिता ब्रह्माबाबाको ४७ औं अव्यक्ति दिवस,1,प्रतीक दैनिक,2264,प्रमुख समाचार,3585,प्रविधि,3,प्रवृत्ति र मनोवृत्ति,2,प्रसङ्गतरङ्ग,4,प्रसङ्गवश,1,फरक,145,फरक मत,2,फिचर,456,फिचर समाचार,81,फोटो,8,बाटिका,441,बुद्ध जयन्तीको उपलक्ष्यमा,1,बेलाको बोली,1,ब्रह्मा स्मृति दिवस,1,भानु जयन्ती,1,भाषा,1,भाषा/संस्कृति,1,भ्यालेन्टाइन डे,1,मजदुर दिवस विशेषः,1,मतमतान्तर,1,मतान्तर,1,मनोरन्जन,9,मन्तव्य,483,महाभारतबाट सङकलन तथा अनुवाद,231,महाभारतबाट सङकलित,16,महाशिवरात्री,1,महिला सरोकार,1,महिला हस्ताक्षर,1,मानवीय व्यवहार,1,यात्रा,29,यात्रा संस्मरण,3,यात्रानुभव,1,युग परिवर्तन कसरी र कहिले,3,युवा आवाज,1,राशिफल,2,रोचक,18,लघुकथा,32,लोक/संस्कृति,11,लोकविश्वास,2,लोहिया जयन्ती,1,वाटिका,553,वातावरण,1,वि.सं. २०७७ सालको वर्षफल,1,विज्ञान प्रविधि,3,विज्ञापनको लागि सम्पर्क,1,विश्लेषण,1,विश्व एड्स दिवसको उपलक्ष्यमा,1,विश्व सन्दर्भ,3,व्यक्तित्व,1,व्यङग्य,27,व्यङ्ग्य,35,व्यङ्ग्यम्,5,शिक्षा नेपाल,10,शिक्ष्f नेपाल,487,सङ्कलन तथा अनुवाद,35,सन्दभ: विश्व मधुमेह दिवस,1,सन्दर्भ ः विवेकानन्दा दिवस,2,सन्दर्भ - महिला हिंसा,3,सन्दर्भ - मानव अधिकार दिवस,1,सन्दर्भ : क्षयरोग दिवस,1,सन्दर्भ : चुरे दिवस,1,सन्दर्भ : बाल दिवस,1,सन्दर्भ : रमजान,1,सन्दर्भ ६१ औं राष्ट्रिय क्षयरोग दिवस,1,सन्दर्भः अन्तर्राष्ट्रिय हिन्दी दिवस,1,सन्दर्भ गाँधी जयन्ती,1,सन्दर्भः गुरु नानक जयन्ती,1,सन्दर्भ भानुजयन्ती,1,सन्दर्भः भारतको स्वतन्त्र दिवस,1,सन्दर्भ मोती जयन्ती,1,सन्दर्भः योग दिवस,1,सन्दर्भ रक्तसञ्चार सेवा दिवस,1,सन्दर्भ विश्व रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ- विश्व वातावरण दिवस,1,सन्दर्भ- श्रीकृष्ण जन्माष्टमी,2,सन्दर्भ-विश्व पर्यटन दिवस,1,सन्दर्भ– शहीद दिवस,1,सन्दर्भ: २६ जनवरी,8,सन्दर्भ: नारी दिवस,2,सन्दर्भ: बाल दिवस,2,सन्दर्भ: भारतको ६४औं गणतन्त्र दिवस,1,सन्दर्भ: भारतको ६९औं स्वतन्त्रता दिवस,1,सन्दर्भ: भारतको स्वतन्त्र दिवस,2,सन्दर्भ: रमजान पर्व,1,सन्दर्भ: रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व एड्स दिवस,3,सन्दर्भ: विश्व बाल दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व मौसम दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ: वीपी जयन्ती,1,सन्दर्भ: श्री गुरु अर्जुनदेवजी महाराज शहिदी दिवस,1,सन्र्दभ विश्व पर्यावरण दिवस,1,सम–सामयिक,1,समय–सन्दर्भ,9,समयान्तर,301,समसामयिक,28,समाचार विश्लेषण,3,समीक्षा,1,समीक्षा समाहरण,1,सम्पादकीय,3049,सरोकार,46,संस्कृति/साहित्य,3,संस्मरण,15,साहित्यवार्ता,1,साहित्यात्मक,5,सिर्सियाँ नदी प्रदूषण प्रकरण,2,स्तवतन्त्र विचार,254,स्थानीय समाचार,12448,स्मृति,2,स्वतन्त्त विचार,2,स्वतन्त्र विचार,2833,स्वान्त सुखाय,88,स्वान्तः सुखाय,14,स्वान्तः सुखायः,140,स्वान्त सुखाय:,132,स्वान्त–सुखाय,157,स्वायन्त सुखाय,22,स्वास्थ्य चर्चा,49,हाम्रो बारेमा,2,हास्य एकाङ्की,1,हास्यव्यङ्ग्य एकाÍी,1,
ltr
item
Prateek Daily । प्रतीक दैनिक : ९२ वर्षीया आनन्द कुमारीको जीवनयात्रा
९२ वर्षीया आनन्द कुमारीको जीवनयात्रा
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi7ytek3jbcBAqYxxMdNJkcFPWiAZdlVS_HxRwnEssG2av43MfGfq1MnvdOrIa2yy6QO9gdMgw1HMyIaxPujszmzuA2Ef_0U2lyQqKXRx_60uGA7jHHnt6bAC1ohYAybNsm2_i0nGZRjnOI/s0/rajesh+mishra+lekh.jpg
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi7ytek3jbcBAqYxxMdNJkcFPWiAZdlVS_HxRwnEssG2av43MfGfq1MnvdOrIa2yy6QO9gdMgw1HMyIaxPujszmzuA2Ef_0U2lyQqKXRx_60uGA7jHHnt6bAC1ohYAybNsm2_i0nGZRjnOI/s72-c/rajesh+mishra+lekh.jpg
Prateek Daily । प्रतीक दैनिक
https://www.prateekdainik.com.np/2020/11/blog-post_169.html
https://www.prateekdainik.com.np/
https://www.prateekdainik.com.np/
https://www.prateekdainik.com.np/2020/11/blog-post_169.html
true
6917042177189007432
UTF-8
सबै हेर्नुहोस् केही भेटिएन थप विस्तृत जवाफ दिनुहोस् Cancel reply Delete By Home PAGES POSTS सबै हेर्नुहोस सिफारिस गरिएको वर्गीकरण समाचार संग्रह खोज्नुहोस् सबै पोस्ट Not found any post match with your request गृहपृष्ठ Sunday Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday Saturday Sun Mon Tue Wed Thu Fri Sat January February March April May June July August September October November December Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec भर्खरै एक मिनेट अघि $$1$$ एक मिनेट अघि एक घण्टा अघि $$1$$ एक घण्टा अघि हिजो $$1$$ हिजो $$1$$ एक साताअघि पाँच साताअघि Followers Follow THIS PREMIUM CONTENT IS LOCKED STEP 1: Share to a social network STEP 2: Click the link on your social network Copy All Code Select All Code All codes were copied to your clipboard Can not copy the codes / texts, please press [CTRL]+[C] (or CMD+C with Mac) to copy