$type=ticker$count=12$cols=4$cate=0

समृद्धिका लागि रोजगार र बजेटको प्राथमिकता

SHARE:

शीतल महतो
    प्रत्येक नेपाली नागरिकलाई रोजगारको अवसर सुनिश्चित गर्ने संवैधानिक व्यवस्था छ। नेपालको संविधानले मौलिक हकको रूपमा प्रत्येक नागरिकलाई रोजगारको अवसर सुनिश्चित गरेको हो। कोभिड—१९ को प्रभाव विश्वभरि फैलिएसँगै विश्व बजार तथा नेपालमा समेत बेरोजगारीको दर ह्वात्तै बढेको छ। प्राप्त सरकारी तथ्याङ्क अनुसार नेपालमा वार्षिक करीब पाँच लाख नयाँ जनशक्ति श्रम बजारमा भित्रिने गर्दछ। त्यसमध्ये १० प्रतिशतले मात्र स्वदेशमा रोजगारको अवसर प्राप्त गर्दछ। बाँकी (दैनिक १ हजारभन्दा बढी) श्रमशक्ति रोजगारका लागि विदेशिन बाध्य हुन्छ। हालसम्म करीब ४५ लाखको हाराहारीमा नेपाली कामदार श्रम स्वीकृति लिएर रोजगारका लागि विभिन्न देश गएको तथ्याङ्क छ। छिमेकी मुलुक भारतमा नियमित र मौसमी रोजगारका लागि जाने श्रमिकहरूको सङ्ख्या लाखौं रहेको पुष्टि हाल बन्दाबन्दीपश्चात् भारतबाट फर्किरहेको श्रमिकहरूको लर्कोबाट थाहा हुन्छ।

    वैदेशिक रोजगारमा गएका नेपालीहरूले पठाएको विप्रेषणबाट नेपालको अर्थतन्त्र चलेको छ। नेपाली कामदारहरू, विशेषगरी पर्यटन, होटल व्यवसाय, निर्माण तथा सपिङ मलमा काम गर्दै आएका छन्। विश्वव्यापी कोरोना महामारीले यिनै क्षेत्रलाई धराशयी बनाएकोले धेरै नेपालीले रोजगार गुमाइसकेका छन्। कतिपय मजदूर अहिले पैसा सकिएर विदेशी भूमिमा अलपत्र परी उद्धारका लागि देशको मुख ताकिरहेका छन्। प्रक्रिया नै नपु–याइ दलालको चङ्गुलमा फसेर विभिन्न देशमा गैरकानूनीरूपमा काम गरिरहेका मजदूर–कामदारहरूको अवस्था झन् नाजुक छ। कोरोना भाइरस महामारीको यो अवस्थामा वैदेशिक रोजगारका लागि खाडी मुलुकमा रहेका १० देखि १२ लाख नेपाली श्रमिकले रोजगार गुमाइसकेका छन् भने करीब ७ लाख नेपाली तत्काल नेपाल फर्कने प्रतीक्षामा छन्। कोरोना सङ्क्रमणको त्राससँगै पर्यटन क्षेत्रमा आबद्ध करीब ११ लाख, यातायात क्षेत्रमा आबद्ध करीब १० लाख, औद्योगिक क्षेत्रमा आबद्ध करीब साढे १२ लाख श्रमिक स्वदेशमैं रोजगारबाट विमुख हुने सम्बन्धित क्षेत्रका विज्ञहरूले बताएका छन्। यसबाट के पुष्टि हुन्छ भने अब कम्तीमा ३० लाखभन्दा बढी नेपालीले रोजगार गुमाउँदै छन्।
    लकडाउन बढेसँगै रोजगार गुमाउनेको सङ्ख्या पनि बढिरहेको छ। रोजगार गुमाउने जनसङ्ख्यालाई राज्यले न्यूनतम जीवनयापनका लागि सामाजिक सुरक्षासहितको रोजगार प्रदान गर्न सक्नुपर्छ। राज्यले उपलब्ध स्रोत साधनको कुशलतापूर्वक परिचालन गरी रोजगारका नयाँ–नयाँ क्षेत्र पहिचान गर्न जरुरी छ। यसरी कोरोनाका कारण आर्थिक, सामाजिक एवं राजनीतिकलगायत हरेक क्षेत्रमा यसको प्रभाव परेको छ। कोरोनाले अर्थतन्त्र धराशयी भएको बेला सरकारले आर्थिक वर्ष २०७७/७८ का लागि १४ खर्ब ७४ अर्ब ६४ करोड बजेट सार्वजनिक गरेको छ। तर युवा उद्यमशीलता रोजगारको सवाल अपेक्षाकृत सम्बोधन हुन सकेको छैन। सरकारले प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रममार्फत् २ लाखजनालाई रोजगार उपलब्ध गराउने र त्यसका लागि रु ११ अर्ब ६० करोड बजेट छुट्याएको छ भने कोरोनाका कारण विदेशबाट फर्केका ५० हजार युवाका लागि रोजगार सिर्जना गर्न १ अर्ब रकम विनियोजन गरेको छ। त्यसैगरी, २५ हजारजनालाई सीपमूलक तालीम दिन ४ अर्ब ३४ करोड छुट्याएको छ। युवा स्वरोजगार कोषमार्फत् १२ हजार र साना किसानमार्फत् ४० हजार युवालाई स्वरोजगारी बनाउने सरकारको योजना छ। लघु उद्यम कार्यक्रमबाट १ लाख २७ हजार, वन पैदावार उद्योगबाट ३० हजार र गरीबी निवारण कोषमार्फत् १ लाख ५० हजार रोजगार सिर्जना गर्ने बजेटले लक्ष्य लिएको छ। कोरोनाका कारण झन्डै २० लाख युवा बेरोजगारी हुने देखिन्छ, तर सरकारले सबै किसिमका रोजगार कार्यक्रममार्फत् ६ लाख ३४ हजार नयाँ रोजगार सिर्जना गर्ने योजना अघि सारेको छ। यसरी हेर्दा दुई तिहाइ सङ्ख्या अझै बेरोजगारको चपेटमा पर्ने देखिन्छ। यद्यपि सरकारसामु चुनौतीको चाङ। अर्कोतिर अवसरको खजाना पनि छ। युवा उमेर समूह बढी भएको वर्तमान सन्दर्भमा जनसाङ्ख्यिक लाभको अधिकतम उपयोग गरी युवाहरूलाई रोजगार, उद्यमशीलता र विकास निर्माणमा सहभागी गराइ आर्थिक उन्नति गर्न सकिन्छ।
    हाम्रोजस्तो सानो अर्थतन्त्र भएको मुलुकमा बजेटले एकैपटक बेरोजगारी समस्या हल गर्न त नसक्ला, तर रोजगारमुखी वातावरण भने पक्कै सिर्जना गर्न सक्छ। लगानीका सम्भावित क्षेत्र पहिचान गरी वैदेशिक लगानी भिœयाउन पहल गर्नुका साथै सार्वजनिक–निजी साझेदारीको विकास गर्नुपर्छ। युवाहरूको सोच उद्यमशील बनाउनु जरुरी छ। राज्यले दिने अनुदान रकम दुरुपयोग होइन, सदुपयोग गर्नेतर्फ युवा पनि अग्रसर हुनुपर्छ। जबसम्म युवालाई उत्पादनशील काममा लगाउन सकिंदैन, मुलुक समृद्ध हुँदैन। त्यसैले विभिन्न मन्त्रालयमा छरिएर रहेका युवा लक्षित कार्यक्रमहरू एकीकृतरूपमा युवा तथा खेलकूद मन्त्रालय एवं राष्ट्रिय युवा परिषद्मार्फत् कार्यान्वयन गर्न थप पहलकदमी आवश्यक छ। दिनानुदिन विदेशिइरहेको दक्ष, अर्धदक्ष एवं अदक्ष नेपाली जनशक्तिलाई मुलुकमैं उद्यमशीलताको अवसर र रोजगार सिर्जना गरी आत्मनिर्भर अर्थतन्त्र हासिल गर्न सरकार लाग्नुपर्छ।
    नेपाली अर्थतन्त्रको भरपर्दो आधारका रूपमा रहेको कृषिमा श्रम परिचालन, कृषि कार्यको व्यवसायीकरण, यन्त्रीकरण र आधुनिकीकरण गरी रोजगार सिर्जना नगरेसम्म युवाको आकर्षण बढ्दैन। त्यसैले होला, सरकारले कृषि र पशुपालन क्षेत्रमा रोजगार र उत्पादन बढाउने केही राम्रा कार्यक्रम पनि ल्याएको छ। एक स्थानीय तहमा एक उत्पादन पकेट क्षेत्र, खाद्य भण्डारण केन्द्रको विस्तार, सबै स्थानीय तहमा एक कृषि र एक पशु प्राविधिकको व्यवस्था, किसान क्रेडिट कार्डलगायत नयाँ कार्यक्रम अघि सारेको छ। यसरी सरकारले अब चारवटा आर्थिक प्राथमिकतामा अर्जुनदृष्टि लगाएर काम गर्नु अपरिहार्य छ। ती प्राथमिकता हुन्– उद्यमशीलता, उत्पादकत्व, रोजगार सिर्जना र आर्थिक सम्प्रभुता। आर्थिक सन्दर्भको विशिष्ट कुरा मात्रै गर्दा सरकार, निजी क्षेत्र, बजार, उपभोक्ता, बजार र विकास साझेदारहरू यसका प्रत्यक्ष सरोकारवाला हुन्। ती सबैलाई समेटेर अघि बढ्न सक्नुपर्दछ। दुई तिहाइ नेपालीको आर्थिक गतिविधिको आधार अझै पनि कृषि नै हो। युवाहरू अहिले कृषिमा केही गरौं भनेर सक्रियताका साथ लागिपरेका छन्। ऊर्जाशील युवाहरू लागेका बेला काम गर्ने हो भने सरकारले कृषिमा आत्मनिर्भर बनेर पनि निर्यात गर्ने जुन लक्ष्य लिएको छ, त्यसमा सजिलै सफलता प्राप्त गर्न सक्छ। तर यसका लागि सरकार साँच्चै इमानदार हुनु जरुरी छ। यसका लागि युवा लक्षित कार्यक्रमहरू ल्याउने, चक्लाबन्दीमा खेती गरिरहेका युवाहरूलाई सुलभ कर्जा दिलाउने, कृषि परियोजनाका लागि आह्वान गरी द्रुत गतिमा कार्यान्वयनमा जानु आवश्यक छ।
    विदेशमा बसेर राम्रो शिक्षा र सीप लिएका नेपाली युवालाई स्वदेश फर्काउन र उनीहरूबाट काम लिन सक्नुपर्छ। सरकारी सेवादेखि अन्य रोजगारदाताको यसतर्फ खासै चासो, योजना र पहल देखिएको छैन। यसले सामाजिक दायित्व, मितव्ययिता र उत्पादकत्वको सिद्धान्तलाई अनुसरण गर्नुपर्छ। उच्च, दिगो, फराकिलो र समावेशी आर्थिक वृद्धिमार्फत् गरीबी, असमानता, बेरोजगारी तथा परनिर्भरताको अन्त्य गरी दिगो विकासका लक्ष्य हासिल गर्दै सन् २०३० सम्म मध्यम आय भएको मुलुकको स्तरमा पुग्ने कार्यमा कोरोनाले चुनौती थपिदिएको छ। राष्ट्रिय आवश्यकता र मागबमोजिम दक्ष जनशक्ति तयार गरी जनसङ्ख्याको लाभ लिंदै स्वदेशमैं रोजगारका अवसर सिर्जना गरी वैदेशिक रोजगारमाथिको निर्भरता कम गर्नु अहिलेको आवश्यकता हो। हामीसँग नीति, योजना र कार्यक्रमको कमी छैन, तिनको प्रभावकारी कार्यान्वयनमा समस्या छ। ‘आफ्नो गाउँ, आफैं बनाउँ’ भन्ने भावना अनुसार स्थानीय तहबाट सञ्चालन हुने विकास निर्माणका श्रममूलक सामाजिक तथा भौतिक विकास आयोजनामा विपन्न परिवार लक्षित कामका लागि खाद्यान्न कार्यक्रम सञ्चालन गर्नुपर्छ। बेरोजगारी, कोरोनाका कारण रोजगार गुमेका र वैदेशिक रोजगारबाट फर्केका युवालाई पारिश्रमिकसहित जनसहभागितामूलक र प्रविधिसहितको श्रममूलक विकास निर्माणमा परिचालन गर्नु अहिलेको आवश्यकता हो। यसतर्फ सरोकारवाला सबै निकाय संवेदनशील हुन जरुरी छ।
neelambAd
Name

(स्थानीय समाचार ,1, %प्रमुख समाचार ,1, खेलकूद ,25, मन्तव्य ,3, सम्पादकीय ,27,(७ अप्रिल–विश्व स्वास्थ्य दिवसको उपलक्ष्यमा),1,(सन्दर्भ: ५८ औं राष्ट्रिय सहकारी दिवस,1,(स्थानीय समाचार,7,%प्रमुख समाचार,3,१५ अगस्त,6,२० चैत्र २०७१),1,२०७७ सालको वार्षिक राशिफल,1,main news,8,pramuk samachar,1,recent,5,अन्तरार्टिय समाचार,10,अन्तराष्ट्रिय समाचार,105,अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवस,1,अन्तर्वार्ता,28,अर्थ विशेष,129,अर्थ-उद्योग-वाणिज्य,710,अर्थ–उद्योग–वाणिज्य,29,अर्थविशेष,390,असार १५: धान दिवस,1,आइतवार विशेष,441,आजको बहस,16,आयुर्वेद,77,आर्थिक समाचार,136,आलेख,3,इतिहास,11,उपन्यास,11,एकाङ्की,4,एकाङ्की नाटक,2,कथा,55,कबीरा खडा बजार,216,कविता,44,कानुनी परामर्श,61,कुरोको चुरो,41,कृति समीक्षा,3,खेलकूद,1780,खोजीनीति,2,गजब,2,गुड फ्राइडे,1,गुरुनानक जयन्ती,1,गुरुनानक देव जयन्ती विशेष,1,चिठ्ठी,1,चियोचर्चा,1,जनसरोकार,2,जीवनी,2,जीवशास्त्र,1,जीवेम शरदः शतम्,1,जीवेम शरद: शतम्,1,जैव विविधता दिवस,1,टाकन–टुकन,54,टाकनटुकन,18,तथ्याङ्क,1,दृष्टिकोण,1,धन्वन्तरि जयन्ती,1,धर्म दर्शन,5,धर्म संस्कृति,10,धर्म–संस्कृति,115,नारी हस्ताक्षर,3,नारी हस्ताक्षर,6,नियतिको फल,1,नियात्रा,2,नीति वचन,1,पाठक पत्र,54,पाठक प्रतिक्रिया,22,पाठक मञ्च,58,पाठकमंच,42,पुस्तक समीक्षा,10,पोषण,2,पोषण/आहार,3,प्रजापिता ब्रह्माबाबाको ४७ औं अव्यक्ति दिवस,1,प्रतीक दैनिक,2264,प्रमुख समाचार,3585,प्रविधि,3,प्रवृत्ति र मनोवृत्ति,2,प्रसङ्गतरङ्ग,4,प्रसङ्गवश,1,फरक,145,फरक मत,2,फिचर,456,फिचर समाचार,81,फोटो,8,बाटिका,441,बुद्ध जयन्तीको उपलक्ष्यमा,1,बेलाको बोली,1,ब्रह्मा स्मृति दिवस,1,भानु जयन्ती,1,भाषा,1,भाषा/संस्कृति,1,भ्यालेन्टाइन डे,1,मजदुर दिवस विशेषः,1,मतमतान्तर,1,मतान्तर,1,मनोरन्जन,9,मन्तव्य,483,महाभारतबाट सङकलन तथा अनुवाद,231,महाभारतबाट सङकलित,16,महाशिवरात्री,1,महिला सरोकार,1,महिला हस्ताक्षर,1,मानवीय व्यवहार,1,यात्रा,29,यात्रा संस्मरण,3,यात्रानुभव,1,युग परिवर्तन कसरी र कहिले,3,युवा आवाज,1,राशिफल,2,रोचक,18,लघुकथा,32,लोक/संस्कृति,11,लोकविश्वास,2,लोहिया जयन्ती,1,वाटिका,553,वातावरण,1,वि.सं. २०७७ सालको वर्षफल,1,विज्ञान प्रविधि,3,विज्ञापनको लागि सम्पर्क,1,विश्लेषण,1,विश्व एड्स दिवसको उपलक्ष्यमा,1,विश्व सन्दर्भ,3,व्यक्तित्व,1,व्यङग्य,27,व्यङ्ग्य,35,व्यङ्ग्यम्,5,शिक्षा नेपाल,10,शिक्ष्f नेपाल,487,सङ्कलन तथा अनुवाद,35,सन्दभ: विश्व मधुमेह दिवस,1,सन्दर्भ ः विवेकानन्दा दिवस,2,सन्दर्भ - महिला हिंसा,3,सन्दर्भ - मानव अधिकार दिवस,1,सन्दर्भ : क्षयरोग दिवस,1,सन्दर्भ : चुरे दिवस,1,सन्दर्भ : बाल दिवस,1,सन्दर्भ : रमजान,1,सन्दर्भ ६१ औं राष्ट्रिय क्षयरोग दिवस,1,सन्दर्भः अन्तर्राष्ट्रिय हिन्दी दिवस,1,सन्दर्भ गाँधी जयन्ती,1,सन्दर्भः गुरु नानक जयन्ती,1,सन्दर्भ भानुजयन्ती,1,सन्दर्भः भारतको स्वतन्त्र दिवस,1,सन्दर्भ मोती जयन्ती,1,सन्दर्भः योग दिवस,1,सन्दर्भ रक्तसञ्चार सेवा दिवस,1,सन्दर्भ विश्व रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ- विश्व वातावरण दिवस,1,सन्दर्भ- श्रीकृष्ण जन्माष्टमी,2,सन्दर्भ-विश्व पर्यटन दिवस,1,सन्दर्भ– शहीद दिवस,1,सन्दर्भ: २६ जनवरी,8,सन्दर्भ: नारी दिवस,2,सन्दर्भ: बाल दिवस,2,सन्दर्भ: भारतको ६४औं गणतन्त्र दिवस,1,सन्दर्भ: भारतको ६९औं स्वतन्त्रता दिवस,1,सन्दर्भ: भारतको स्वतन्त्र दिवस,2,सन्दर्भ: रमजान पर्व,1,सन्दर्भ: रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व एड्स दिवस,3,सन्दर्भ: विश्व बाल दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व मौसम दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ: वीपी जयन्ती,1,सन्दर्भ: श्री गुरु अर्जुनदेवजी महाराज शहिदी दिवस,1,सन्र्दभ विश्व पर्यावरण दिवस,1,सम–सामयिक,1,समय–सन्दर्भ,9,समयान्तर,301,समसामयिक,28,समाचार विश्लेषण,3,समीक्षा,1,समीक्षा समाहरण,1,सम्पादकीय,3049,सरोकार,46,संस्कृति/साहित्य,3,संस्मरण,15,साहित्यवार्ता,1,साहित्यात्मक,5,सिर्सियाँ नदी प्रदूषण प्रकरण,2,स्तवतन्त्र विचार,254,स्थानीय समाचार,12448,स्मृति,2,स्वतन्त्त विचार,2,स्वतन्त्र विचार,2833,स्वान्त सुखाय,88,स्वान्तः सुखाय,14,स्वान्तः सुखायः,140,स्वान्त सुखाय:,132,स्वान्त–सुखाय,157,स्वायन्त सुखाय,22,स्वास्थ्य चर्चा,49,हाम्रो बारेमा,2,हास्य एकाङ्की,1,हास्यव्यङ्ग्य एकाÍी,1,
ltr
item
Prateek Daily । प्रतीक दैनिक : समृद्धिका लागि रोजगार र बजेटको प्राथमिकता
समृद्धिका लागि रोजगार र बजेटको प्राथमिकता
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEic6Crqev9GTVnUa8qNyd2CwyHDdV-b_BBZsJNRymkQw4AKzzkqEA3tpDVws3NArA5eDOWoeP8WiWTZXSUp9QKVCOXJMK8zGHGvsvo0nE6Xh9-rfq0VHa9se15gx49sOynGB4jnze14c_V0/s320/shital+mahato.jpg
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEic6Crqev9GTVnUa8qNyd2CwyHDdV-b_BBZsJNRymkQw4AKzzkqEA3tpDVws3NArA5eDOWoeP8WiWTZXSUp9QKVCOXJMK8zGHGvsvo0nE6Xh9-rfq0VHa9se15gx49sOynGB4jnze14c_V0/s72-c/shital+mahato.jpg
Prateek Daily । प्रतीक दैनिक
https://www.prateekdainik.com.np/2020/06/blog-post_462.html
https://www.prateekdainik.com.np/
https://www.prateekdainik.com.np/
https://www.prateekdainik.com.np/2020/06/blog-post_462.html
true
6917042177189007432
UTF-8
सबै हेर्नुहोस् केही भेटिएन थप विस्तृत जवाफ दिनुहोस् Cancel reply Delete By Home PAGES POSTS सबै हेर्नुहोस सिफारिस गरिएको वर्गीकरण समाचार संग्रह खोज्नुहोस् सबै पोस्ट Not found any post match with your request गृहपृष्ठ Sunday Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday Saturday Sun Mon Tue Wed Thu Fri Sat January February March April May June July August September October November December Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec भर्खरै एक मिनेट अघि $$1$$ एक मिनेट अघि एक घण्टा अघि $$1$$ एक घण्टा अघि हिजो $$1$$ हिजो $$1$$ एक साताअघि पाँच साताअघि Followers Follow THIS PREMIUM CONTENT IS LOCKED STEP 1: Share to a social network STEP 2: Click the link on your social network Copy All Code Select All Code All codes were copied to your clipboard Can not copy the codes / texts, please press [CTRL]+[C] (or CMD+C with Mac) to copy