यस वर्ष आएको बाढीले भत्काएको तटबन्ध निजगढ नगरपालिकाले केही दिन यतादेखि धमाधम बनाउने र मरम्मत कार्य गरिरहेको छ । निजगढमा लालबकैया खोलाले तटबन्ध कटान गर्दै बस्तीमा बाढी पस्ने प्रबल सम्भावना नजीकिएसँगै निजगढ नगरपालिकाले ग्रेभलको तटबन्ध निर्माणसँगै मरम्मत, सम्भार गरिरहेको हो ।
पुर्णरूपमा तटबन्ध भत्किंदा निजगढ नगरपालिका–४, कछडियाटोल, खिलाटोल, बकैया टोल, बजार टोलका गरी १५ सयभन्दा बढी घर डुबान र जमीन कटानको चपेटामा पर्ने निजगढ नगर उपप्रमुख लीलादेवी लामिछानेले बताइन् ।
अवनिश क्रसर नजीकैको तटबन्ध बाढीले पूरै खोल्न ३/४ मिटर मात्र बाँकी थियो । एक्साभेटर, टिपरको प्रयोग गर्दै सुरक्षाकर्मी, स्थानीय, उद्योगी, समाजसेवी सबै मिलेर रोकथामको उपाय गरे । जसका कारण बस्तीमा खोला पस्नबाट तत्काल जोगियो । त्यसै दिनदेखि निरन्तर तटबन्धका काम गरिरहेका छौ”—उनले भनिन् ।
बकैया खोलामा राष्ट्रपति चुरे संरक्षण अन्तर्गत बनाइएका तटबन्ध पनि अधिकांश स्थानमा कटानमा परेको छ । खोला तर्फबाट बालुवा खन्दै तटबन्ध बनाइएकोले बाढीले क्षति पु¥याएको स्थानीयको भनाइ छ । १५ वर्ष अघि बनाइएको मोहोरी तटबन्धको निरन्तर मरम्मत–सम्भार नगर्दा कटानमा परेको निजगढ नगरप्रमुख सुरेशकुमार खनालले बताए ।
“स्थानीय निकायले मात्र बकैया खोलामा तटबन्ध बनाउन सम्भाव छैन । प्रदेश सरकार, केन्द्र सरकारको सहयोग विना दीर्घकालीन तटबन्ध गर्न बजेट पुग्दैन”— उनले भने । तत्काल जानकारी गराउँदा प्राविधिक सहयोगसमेत नपाएको नगर प्रमुख खनालले बताए ।
निजगढ नजीक चुरे भएर बग्ने लालबकैया खोलामा आएको बाढीले तल्लो तटीय क्षेत्र रौतहट विभिन्न स्थानका साथै गौरमा डुबानको समस्या हुने गरेपछि प्रदेश सरकार, केन्द्र सरकारको ध्यान उतैतिर केन्द्रित भएको भन्दै माथिल्लो तटीय क्षेत्रमा पनि सरकारको ध्यान जानु पर्ने नगरप्रमुख खनालले बताए ।
बाढीले करीब चार दशक अघि तत्कालीन सोभियत सङ्घले महेन्द्र राजमार्ग निर्माणसँगै बकैया पुल बनाउँदा निर्माण गरेका पक्की ड्याममा समेत बाढीले क्षति पु¥याएको छ । जसले गर्दा बकैया पुल उच्च जोखिममा छ । निजगढमा रहेका अधिकांश क्रसर उद्योगका कारण नदीजन्य वस्तु ढुङ्गा, ग्रेभल, बालुवाको जथाभावी उत्खनन, सङ्कलन, दोहनका कारण बाढीले तटबन्ध, ड्याममा क्षति पु¥याएको हो ।
यसरी बस्ती मात्रै जोगाउने उद्देश्यले बनाइने तटबन्धले वर्षायाममा आउने बाढीले बकैयाखोला पारी वन क्षेत्रमा बर्सेनि कटान गरिरहेको छ ।
