$type=ticker$count=12$cols=4$cate=0

समृद्धिका लागि निजगढ विमानस्थल

SHARE:

शीतल महतो
    नेपालको एक मात्र त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा रहेको भौतिक पूर्वाधारलगायत अन्य विभिन्न सुविधालाई हेर्ने हो भन्ने यो अन्य मुलुकको विमानस्थलको तुलनामा निकै कमजोर र भौगोलिक हिसाबले पनि निकै असुरक्षित रहेको प्रश्न बेलाबेलामा उठ्ने गरेको पाइन्छ । नेपालमा अवतरण गर्ने विमानहरूको सुरक्षाको विषय पनि बेलाबेलामा उठ्ने नगरेको होइन, हालै मात्र त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा भएको युएस बङ्गला एयरलाइन्सको विमान दुर्घटनाले नेपालको हवाईसुरक्षाको विषयलाई पुनः एकपटक सोच्न बाध्य बनाएको छ । त्योभन्दा पनि नेपालमा उडान गर्ने विमानहरूका लागि अपरिहार्य मानिने आकस्मिक अवतरणको वैकल्पिक व्यवस्थालाई दृष्टिगत गरेर दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको निर्माण झन् उजागर भएको छ ।
    मुलुकमा एकमात्र अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल रहेको कारण देखिएको यस्ता समस्यालाई दृष्टिगत गरी करीब २५ वर्ष अघि नै दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल बनाउन अध्ययन शुरु गरियो । सन् १९९५ मा सम्पन्न उक्त अध्ययनका आधारमा आठवटा सम्भावित ठाउँमध्ये बाराको निजगढ क्षेत्रलाई सबैभन्दा उपयुक्त ठाउँ भनेर छनोट गरियो तर यस अवधिमा विमानस्थल निर्माणको काम खासै अगाडि बढेको छैन । यसैबीच एउटा कोरियन कम्पनीले परियोजनाको सशर्त अध्ययन गरेको छ । यो प्रतिवेदन हालसम्म सार्वजनिक गरिएको छैन । ल्यान्डमार्क वल्र्डवाइड इन्टरनेशनल नामक कम्पनीले सन् २०११ मा गरेको विस्तृत सम्भाव्यता अध्ययन अनुसार निजगढमा निर्माण हुने दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको पहिलो चरणको कामका लागि करिब रु ६५ अर्ब खर्च लाग्नेछ । एक धावनमार्ग हुने उक्त विमानस्थलले वार्षिक एक करोड ५० लाख यात्रुलाई सेवा प्रदान गर्नेछ । दोस्रो चरणमा २५० अर्ब खर्च गरी दुईवटा धावनमार्ग निर्माण गरेर वार्षिक तीन करोड यात्रुलाई सेवा प्रदान गर्न सक्ने सो अध्ययनले देखाएको छ । यसैगरी सो अध्ययनले तेस्रो चरणको पूर्वाधार विकासका लागि थप रु ३५० अर्ब खर्च गरी उक्त विमानस्थलबाट वार्षिक ६ करोड यात्रुलाई सेवा दिन सक्नेछ ।
    यसैगरी करीब दुई वर्ष अगाडि नागरिक उडड्यन तथा पर्यटन मन्त्रालयले वातावरणीय प्रभाव मूल्याङ्कन अध्ययन (इआइए) अघि बढाएको थियो । गत जेठमा यो प्रतिवेदन वन तथा वातावरण मन्त्रालयले स्वीकृत नै ग¥यो । त्यसपछि यही प्रतिवेदनका आधारमा सरकारले निजगढ क्षेत्रमा करीब २४ लाख रूख काट्नका लागि केही रकम विनियोजनसमेत गरेको छ । तर करीब २५ वर्षसम्म यत्तिकै थन्किएको यो परियोजनाको अहिले रातारात वन फडानी गर्ने योजना सार्वजनिक भएपछि सरकार एकाएक विवादमा फसेको छ । दुई लाख छिप्पिएका सालका रूखसहित करिब ६ लाख ठूलासमेत गरी करीब २४ लाख रूख काट्ने कुराले देशभित्र मात्रै होइन, अन्तर्राष्ट्रिय तहमा नै बहस र चासो सिर्जना गरिदिएको छ । विनाविस्तृत योजना सरकारले यति ठूलो परिमाणमा जङ्गल फडानी गर्ने योजना अगाडि सारेपछि विभिन्न खालका शङ्का, उपशङ्का र प्रश्न उठेका छन् । अहिले मुलुकभित्र यो एउटा ठूलो बहसको विषय बन्न पुगेको छ ।
    डिपिआर र लगानीको निर्णय नहुँदै किन वन कटान ?
    अहिले सबैले शङ्का गरेको विषय भनेको नै यसको प्रक्रिया हो । सामान्यतया यस्ता आयोजना निर्माण गर्दा शुरुमा सम्भाव्यता अध्ययन, विकल्पहरूको विश्लेषण, छनोट गरिएको योजनाको विस्तृत अध्ययन, यसका लागि सामाजिक तथा वातावरणीय प्रभावको अध्ययन, लगत अनुमान, बजार अध्ययन, सञ्चालनका लागि आवश्यक सहमति र सम्झौताहरू र त्यसपछि मात्र बजेट व्यवस्थापन गरी काम शुरु गर्नुपर्ने हो । तर यो परियोजनाको विस्तृत अध्ययन अहिलेसम्म तयार भएकै छैन । तर नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले सीधै इआइए गर्न लगाएर वन कटान गर्न बजेट विनियोजन ग¥यो । शङ्का र प्रश्न यहींबाट शुरु भएको छ । कतै विगतमा जस्तै वन कटान गर्ने र खाली जग्गामा सुकुम्बासी बसाल्ने तर अन्तिममा विमानस्थल चाहिँ नबन्ने त हैन ? होइन भने किन अरू प्रक्रिया शुरू नहुँदै रूख काट्न हतार गर्नुप¥यो ? यसतर्फ आम नागरिक संवेदनशील हुनै पर्दछ ।
भारतीय आकाश नियन्त्रणको सहमति कहिले ?
    निजगढमा निर्माण गर्ने भनिएको विमानस्थल भारतीय सिमानाबाट नजिक पर्ने भएकोले प्राविधिकरूपमा उडानका लागि आवश्यक पर्ने भारतीय आकाशको नियन्त्रणका लागि दुवै देशबीच सम्झौता आवश्यक पर्छ । जुन काम हालसम्म भएको छैन । सम्झौता नभएमा यसको सञ्चालन अत्यन्त कठिन हुने बताइएको छ । जसको पछिल्लो उदाहरण भैरहवा विमानस्थल हो, निर्माण सम्पन्न हुनै लागेको उक्त विमानस्थलका लागि भारतीय आकाश प्रयोग गर्ने कुनै सम्झौता नभएको कारण कतिपय कुरा अझै अन्योलमा छ । त्यसैले रूख काट्नुपूर्व यस्ता सम्झौता गर्नु अपरिहार्य मात्र होइन, अहिलेको आवश्यकता पनि हो । अन्यथा रूख काट्ने र पछि सम्झौता हुन नसकेको बहानामा विमानस्थलको निर्माण नै नहुने शङ्का स्थानीयको छ ।
विमानस्थलको क्षेत्रफल किन यति ठूलो ?
    विवादमा देखिएको अर्को तर अत्यन्त महŒवपूर्ण मुद्दा भनेको यसको क्षेत्रफल तथा भूगोल हो । ८० दशमलव ४७ वर्ग किलोमिटर क्षेत्रफलमध्ये करिब ८५ प्रतिशत भूभाग घना जङ्गलले ढाकेको छ । यो जङ्गल वातावरण र भूसामरिक दृष्टिकोणले अत्यन्त महŒवपूर्ण छ । प्राकृतिकरूपमा ट्रपिकल र सबट्रपिकल खालको यो जङ्गल हात्ती र बाघजस्ता जनावरको करिडोर हुनुका साथै राष्ट्रिय निकुञ्जलाई जोड्ने तथा हालसम्म बचेको मध्यतराईको एउटा मात्रै चारकोसे झाडी पनि हो । अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा हेर्दा पनि अहिले एशियाकै व्यस्त बैंककको नयाँ विमानस्थल नै करिब ३२.४ वर्ग किमि क्षेत्रफलमा फैलिएको छ । सिङ्गापुर १७.२ किमि, दुबई २९ वर्गकिमि र दिल्ली २०.६ किमि क्षेत्रफलमा रहेको छ । यहाँ पनि करिब २० वर्गकिमि जति जमीन विमानस्थल र शहरका लागि अनुमान गरिएको छ तर किन ८० वर्गकिमि डिआइए गर्न लगाएर जङ्गल फडानी गर्ने योजना बनाइयो ? यसको उत्तर कुनै पक्षबाट आएको छैन । जङ्गल फडानी गर्नुको औचित्य सरकारले पुष्टि गर्न सकेको छैन । कहीं जङ्गल फडानी गर्ने तर विमानस्थल पनि नबन्ने त होइन भने शङ्का र प्रश्न उठ्नुलाई अन्यथा लिनुहुँदैन । तराई–मधेस अथवा प्रदेश नं. २ को मात्र होइन, सिङ्गो मुलुकको भविष्य र आउने पुस्ताको भविष्यसँग जोडिएको यो जङ्गलको रूख फडानी गर्ने सरकारी योजनाप्रति सबै सचेत हुनु स्वाभाविक हो ।
    वर्तमान सरकारले मुलुकको आर्थिक विकास र समृद्धि आप्mनो प्रमुख प्राथमिकता रहेको बताउँदै आएको छ । मुलुकको समृद्धि र सङ्घीयता कार्यान्वयनको चरणमा आइपुगेको अहिलेको अवस्थामा यस्ता बृहत् पूर्वाधार परियोजनाको विकास सरकारी साधन, स्रोत, प्रविधि र जनशक्तिबाट मात्र सम्भव छैन । यसका लागि पनि विदेशी लगानी, प्रविधि र अनुभवको आवश्यकता पर्छ । दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको निर्माण कार्यलाई पिपिपी (तीन पी) को अवधारणामा अगाडि बढाउन पनि सकिन्छ । विश्वमा हाल सञ्चालनमा रहेका ३० प्रतिशत विमानस्थल पिपिपी अवधारणा अन्तर्गत सञ्चालनमा रहेका छन् । सन् २०२५ सम्म यो सङ्ख्या ५० प्रतिशतसम्म पुग्ने अनुमान विभिन्न अध्ययनले देखाएको छ । बिशेषगरी छिमेकी मित्र राष्ट्र भारतका प्रमुख शहर दिल्ली, मुम्बई, हैदराबाद, साउदी अरेबियाको मदिना विमानस्थल र जोर्डनको क्वीन आलियालगायत विमानस्थलको स्तरोन्नति तथा सञ्चालन पिपिपी अवधारणा बमोजिम नै भइरहेको सफल उदाहरण छ । नेपालले पनि यसबाट पाठ सिकेर यस विमानस्थलको निर्माण, सञ्चालन र स्तरोन्नति पिपिपी अवधारणाबाट गर्दा उपयुक्त हुन्छ ।
    यसरी प्रदेश नं. २ को मात्र नभई सिङ्गो मुलुकको आर्थिक समृद्धिका प्रमुख आधारका रूपमा रहेको दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको निर्माणका लागि आम जनताको आवाज उठ्नुपर्दछ । अहिले हामीलाई विकास, समृद्धि र शान्तिका लागि सन्तुलित र वैज्ञानिक बाटो चाहिएको छ । जसले मौलिकता र स्वाभिमानका साथ बाँच्न सकियोस् । म र मेरोभन्दा पनि हामी र हाम्रो भावना, विचार र व्यवहारलाई प्राथमिकता दिएर परर्निभरता होइन, आत्मनिर्भर अर्थतन्त्रको विकासलाई अगाडि बढ्नुपर्छ । यसका लागि निजगढमा दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माणलगायत अन्य भौतिक पूर्वाधारको विकास गरी गरीबी न्यूनीकरण गर्ने खालको आर्थिक क्रान्ति र आन्दोलन जरूरी छ । त्यसका लागि सङ्घीय, प्रादेशिक र स्थानीय सरकार तथा निजी क्षेत्रले उच्चस्तरको सहयोग, सहकार्य र समन्वयका साथ अगाडि बढनुपर्दछ ।
neelambAd
Name

(स्थानीय समाचार ,1, %प्रमुख समाचार ,1, खेलकूद ,25, मन्तव्य ,3, सम्पादकीय ,27,(७ अप्रिल–विश्व स्वास्थ्य दिवसको उपलक्ष्यमा),1,(सन्दर्भ: ५८ औं राष्ट्रिय सहकारी दिवस,1,(स्थानीय समाचार,7,%प्रमुख समाचार,3,१५ अगस्त,6,२० चैत्र २०७१),1,२०७७ सालको वार्षिक राशिफल,1,main news,8,pramuk samachar,1,recent,5,अन्तरार्टिय समाचार,10,अन्तराष्ट्रिय समाचार,105,अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवस,1,अन्तर्वार्ता,28,अर्थ विशेष,129,अर्थ-उद्योग-वाणिज्य,710,अर्थ–उद्योग–वाणिज्य,29,अर्थविशेष,390,असार १५: धान दिवस,1,आइतवार विशेष,441,आजको बहस,16,आयुर्वेद,77,आर्थिक समाचार,136,आलेख,3,इतिहास,11,उपन्यास,11,एकाङ्की,4,एकाङ्की नाटक,2,कथा,55,कबीरा खडा बजार,216,कविता,44,कानुनी परामर्श,61,कुरोको चुरो,41,कृति समीक्षा,3,खेलकूद,1780,खोजीनीति,2,गजब,2,गुड फ्राइडे,1,गुरुनानक जयन्ती,1,गुरुनानक देव जयन्ती विशेष,1,चिठ्ठी,1,चियोचर्चा,1,जनसरोकार,2,जीवनी,2,जीवशास्त्र,1,जीवेम शरदः शतम्,1,जीवेम शरद: शतम्,1,जैव विविधता दिवस,1,टाकन–टुकन,54,टाकनटुकन,18,तथ्याङ्क,1,दृष्टिकोण,1,धन्वन्तरि जयन्ती,1,धर्म दर्शन,5,धर्म संस्कृति,10,धर्म–संस्कृति,115,नारी हस्ताक्षर,3,नारी हस्ताक्षर,6,नियतिको फल,1,नियात्रा,2,नीति वचन,1,पाठक पत्र,54,पाठक प्रतिक्रिया,22,पाठक मञ्च,58,पाठकमंच,42,पुस्तक समीक्षा,10,पोषण,2,पोषण/आहार,3,प्रजापिता ब्रह्माबाबाको ४७ औं अव्यक्ति दिवस,1,प्रतीक दैनिक,2264,प्रमुख समाचार,3585,प्रविधि,3,प्रवृत्ति र मनोवृत्ति,2,प्रसङ्गतरङ्ग,4,प्रसङ्गवश,1,फरक,145,फरक मत,2,फिचर,456,फिचर समाचार,81,फोटो,8,बाटिका,441,बुद्ध जयन्तीको उपलक्ष्यमा,1,बेलाको बोली,1,ब्रह्मा स्मृति दिवस,1,भानु जयन्ती,1,भाषा,1,भाषा/संस्कृति,1,भ्यालेन्टाइन डे,1,मजदुर दिवस विशेषः,1,मतमतान्तर,1,मतान्तर,1,मनोरन्जन,9,मन्तव्य,483,महाभारतबाट सङकलन तथा अनुवाद,231,महाभारतबाट सङकलित,16,महाशिवरात्री,1,महिला सरोकार,1,महिला हस्ताक्षर,1,मानवीय व्यवहार,1,यात्रा,29,यात्रा संस्मरण,3,यात्रानुभव,1,युग परिवर्तन कसरी र कहिले,3,युवा आवाज,1,राशिफल,2,रोचक,18,लघुकथा,32,लोक/संस्कृति,11,लोकविश्वास,2,लोहिया जयन्ती,1,वाटिका,553,वातावरण,1,वि.सं. २०७७ सालको वर्षफल,1,विज्ञान प्रविधि,3,विज्ञापनको लागि सम्पर्क,1,विश्लेषण,1,विश्व एड्स दिवसको उपलक्ष्यमा,1,विश्व सन्दर्भ,3,व्यक्तित्व,1,व्यङग्य,27,व्यङ्ग्य,35,व्यङ्ग्यम्,5,शिक्षा नेपाल,10,शिक्ष्f नेपाल,487,सङ्कलन तथा अनुवाद,35,सन्दभ: विश्व मधुमेह दिवस,1,सन्दर्भ ः विवेकानन्दा दिवस,2,सन्दर्भ - महिला हिंसा,3,सन्दर्भ - मानव अधिकार दिवस,1,सन्दर्भ : क्षयरोग दिवस,1,सन्दर्भ : चुरे दिवस,1,सन्दर्भ : बाल दिवस,1,सन्दर्भ : रमजान,1,सन्दर्भ ६१ औं राष्ट्रिय क्षयरोग दिवस,1,सन्दर्भः अन्तर्राष्ट्रिय हिन्दी दिवस,1,सन्दर्भ गाँधी जयन्ती,1,सन्दर्भः गुरु नानक जयन्ती,1,सन्दर्भ भानुजयन्ती,1,सन्दर्भः भारतको स्वतन्त्र दिवस,1,सन्दर्भ मोती जयन्ती,1,सन्दर्भः योग दिवस,1,सन्दर्भ रक्तसञ्चार सेवा दिवस,1,सन्दर्भ विश्व रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ- विश्व वातावरण दिवस,1,सन्दर्भ- श्रीकृष्ण जन्माष्टमी,2,सन्दर्भ-विश्व पर्यटन दिवस,1,सन्दर्भ– शहीद दिवस,1,सन्दर्भ: २६ जनवरी,8,सन्दर्भ: नारी दिवस,2,सन्दर्भ: बाल दिवस,2,सन्दर्भ: भारतको ६४औं गणतन्त्र दिवस,1,सन्दर्भ: भारतको ६९औं स्वतन्त्रता दिवस,1,सन्दर्भ: भारतको स्वतन्त्र दिवस,2,सन्दर्भ: रमजान पर्व,1,सन्दर्भ: रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व एड्स दिवस,3,सन्दर्भ: विश्व बाल दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व मौसम दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ: वीपी जयन्ती,1,सन्दर्भ: श्री गुरु अर्जुनदेवजी महाराज शहिदी दिवस,1,सन्र्दभ विश्व पर्यावरण दिवस,1,सम–सामयिक,1,समय–सन्दर्भ,9,समयान्तर,301,समसामयिक,28,समाचार विश्लेषण,3,समीक्षा,1,समीक्षा समाहरण,1,सम्पादकीय,3049,सरोकार,46,संस्कृति/साहित्य,3,संस्मरण,15,साहित्यवार्ता,1,साहित्यात्मक,5,सिर्सियाँ नदी प्रदूषण प्रकरण,2,स्तवतन्त्र विचार,254,स्थानीय समाचार,12448,स्मृति,2,स्वतन्त्त विचार,2,स्वतन्त्र विचार,2833,स्वान्त सुखाय,88,स्वान्तः सुखाय,14,स्वान्तः सुखायः,140,स्वान्त सुखाय:,132,स्वान्त–सुखाय,157,स्वायन्त सुखाय,22,स्वास्थ्य चर्चा,49,हाम्रो बारेमा,2,हास्य एकाङ्की,1,हास्यव्यङ्ग्य एकाÍी,1,
ltr
item
Prateek Daily । प्रतीक दैनिक : समृद्धिका लागि निजगढ विमानस्थल
समृद्धिका लागि निजगढ विमानस्थल
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjzxqhzYx9XnWiLOIudOhd5RYkqAMPgiHGSu8CPSarHt-RmgQ3vyH7cWXaXsG4B9avZIKsfA664nSjauuLEVhSA6llBOvfzQupW2kQPsMIAP-T363Y660Zxka4g8lwof7Z0ynCg7905FGO-/s200/shital+mahto.jpg
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjzxqhzYx9XnWiLOIudOhd5RYkqAMPgiHGSu8CPSarHt-RmgQ3vyH7cWXaXsG4B9avZIKsfA664nSjauuLEVhSA6llBOvfzQupW2kQPsMIAP-T363Y660Zxka4g8lwof7Z0ynCg7905FGO-/s72-c/shital+mahto.jpg
Prateek Daily । प्रतीक दैनिक
https://www.prateekdainik.com.np/2018/09/blog-post_566.html
https://www.prateekdainik.com.np/
https://www.prateekdainik.com.np/
https://www.prateekdainik.com.np/2018/09/blog-post_566.html
true
6917042177189007432
UTF-8
सबै हेर्नुहोस् केही भेटिएन थप विस्तृत जवाफ दिनुहोस् Cancel reply Delete By Home PAGES POSTS सबै हेर्नुहोस सिफारिस गरिएको वर्गीकरण समाचार संग्रह खोज्नुहोस् सबै पोस्ट Not found any post match with your request गृहपृष्ठ Sunday Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday Saturday Sun Mon Tue Wed Thu Fri Sat January February March April May June July August September October November December Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec भर्खरै एक मिनेट अघि $$1$$ एक मिनेट अघि एक घण्टा अघि $$1$$ एक घण्टा अघि हिजो $$1$$ हिजो $$1$$ एक साताअघि पाँच साताअघि Followers Follow THIS PREMIUM CONTENT IS LOCKED STEP 1: Share to a social network STEP 2: Click the link on your social network Copy All Code Select All Code All codes were copied to your clipboard Can not copy the codes / texts, please press [CTRL]+[C] (or CMD+C with Mac) to copy