– समीर पाख्रिन
गताङ्कको बाँकी...
दृश्य – अन्तरीले चाल मारेर झ्यालबाट कोठाभित्र चियाउँदा कोठामा रने, जुठे मगर र भुँडे सार्र्की रक्सी पिउँदै गफिन्दै गरेको देख्छे ।
जुठे मगर – हेर रने तँ आपूmलाई एक्लो नठान् ।
भुँडे सार्की – हामी तेरो साथमा छौं । त....त.....तर अन्तरी घर फर्केर आ...आएमा के गर्छेस् ?
रने – ला......लात्तै लातले हानेर घरबाहिर निकाल्छुु ।
जुठे मगर – स्यावास् १ ब...बल्ल मर्दले जस्तो कुरा गरिस् ।
रने – म...लाई थ...थाहा छ । त...तैंले सिकाउनुपर्दैन । पोइल गएकी आइमाईलाई के गर्नुपर्छ ? मलाई थाहा छ । एउटा अन्डा फुट्यो फुट्यो । ए हे १ रक्सी पनि सकिएछ ।
जुठे मगर – मसँग अर्काे बोतल छ । (सुरुवालको खल्तीबाट बोतल झिक्दै)
भुँडे सार्की – ल ल हाल् । भोलि म...मेरो पालो ।
जुठे मगर – यति स्वाट्टै पारेर घरतिर लाग्नुपर्छ है ।
रने – यतै सुते भैहाल्छ नि ।
भँुडे सार्की – घर गएर भात पनि त खान प¥यो नि रने । तेरो पो स्वास्नी हिंडिहाली, हाम्रो त कुरेर बसेकी हुन्छे ।
जुठे मगर – ऐ भुँडे उठ् उठ् । हिंड् । अलिकता बढी खायो भने जे पनि बोल्छ । अँ, रने हामी गयौं है । (गीत गाउँदै रनेको घरबाट प्रस्थान गर्छन्)
दृश्य – अन्तरी माइली दिदीको घरको आँगनमा पुगेकी छन् । अन्तरीले आँगनमा पुगेर दीपकलाई बोलाउँछे ।)
अन्तरी – नीरज, नीरजबाबू १
माइली दिदी – को हँ ? ए अन्तरी बहिनी तिमी ? नीरजको बुबा १ नीरजको बुबा १
श्याम – किन कराउँछे यो ? के भयो ?
माइली दिदी – मैले भनेको होइन ? अन्तरी घर फर्केर आउँछे भनेर ।
श्याम – ए अन्तरी आएकी हो ? घर फर्केर आएछौ राम्र्रै ग¥यौ ? आऊ भित्र ।
अन्तरी – (एकाएक माइलीलाई अङ्कमाल गर्दै) दिदी मैले बिराएँ । मबाट ठूलो गल्ती भयो ।
माइली दिदी – बिहान हिंडेकी मान्छे बेलुकी घर फर्केकी छौ । खोई के बिग्रियो र । डराउनुपर्दैन ।
अन्तरी – रनेले के भन्ने होला । मलाई कहाँबाट यस्तो कुबुद्घि आयो दिदी...।
माइली दिदी – आऊ बस् । भोक लाग्यो होला अलिकति तातो खाऊ । अन्तरी – नाइँ, मलाई भोक छैन, दिदी ।
माइली दिदी – अप्पुई १ त्यसो भनेर कहाँ पाइन्छ ? अलिकति तातो खाऊ ।
(खाना पस्केर दिंदै ) अनि कुरा गरौंला ।
श्याम – तिमीहरू भान्सा गर्दै गर । म त्यो रने के गर्दैछ हेरेर आउँछु ।
अन्तरी – भिनाजु पर्दैन । मैले हेरिसकें । माथि मन्दिर गाउँको जुठे मगर, रने र भुँडे सार्की कोठामा रक्सी खाएर चाहिंदो नचाहिंदो कुरा काटेर बसिरहेका छन् ।
श्याम – भनेपछि तिमी घर पुगेर आएकी ?
अन्तरी – हो दाइ । झ्याल खुल्लै थियो । झ्यालबाट चियाएँ ।
माइली दिदी – त्यसो हो भने अन्तरीलाई अहिले घर पठाउन ठीक होला त नीरजको बुबा ?
श्याम – त्यसरी रक्सी खाएर बसेको ठाउँमा कसरी पठाउने ?
माइली दिदी – त्यही त । अन्तरी आज यतै बस्छिन् । बरु भोलि बिहान सबेरै उठेर गए हुन्छ ।
श्याम – त्यसो भए तिमीहरू दिदीबहिनी माथि चोटामा सुत । म बाबुसँग सुतें ।
दृश्य – बिहानी पख । अन्तरीले हातमुख धोई चिया बनाएर श्याम र गङ्गालाई टक्राउँछे र आपूm पनि पिउँछे र एउटा गिलासमा चिया लिएर ऊ घरतिर प्रस्थान गर्छे । घर पुग्दा रने झोक्राएर बसेको र कोठामा यत्रतत्र रक्सीको रित्तो सिसीहरू लडेको, गिलासहरू छरपस्ट देख्छे । उसले रनेलाई चियाको गिलास के टक्राएकी मात्र हुन्छे, रनेले चियासहितको गिलास मिल्काइदिंदै अन्तरीमाथि अचानक जाइलाग्छ । रनेले अन्तरीलाई चुल्ठोमा समातेर घोक्राउँदै घरबाहिर आँगनमा निकाल्छ ।
रने – तँ यहाँबाट तुरुन्त गइहाल् । मेरोलागि तँ मरिसकिस् । तँ यहाँबाट गइहाल् ।
अन्तरी – (रनेको गोडा समातेर रुँदै) गल्ती भयो । एकचोटि माफ गरिदिनोस् । अबदेखि म घर छाडेर कतै जाँदिनँ ।
रने – चुप । तँ पोइल गएकी आइमाईलाई म किन माफ गर्ने ?
अन्तरी – म कहाँ जाऊ ? मेरो हजुरबाहेक अरू को छ र यो संसारमा ? म हजुरको जीवनभर सेवा गरेर बस्नेछु । एकचोटि माफ गरिदिनोस् ।
रने – मलाई कसैले सेवा गर्न पर्दैन । तेरोलागि यो घरमा ठाउँ छैन । जतासुकै जतासुकै मर जा । (हुत्याइदिएर आपूm कोठा थुनेर बस्छ । टाढा उभिएर हेरिरहेकी माइली दिदी अन्तरीनजिक आउँछे र अन्तरीलाई आपूmसित लिएर जान्छे ।)
माइली दिदी – अन्तरी उठ । हिंड मसित । अहिले रने तातो रिसमा छ ।
अन्तरी – दिदी, रनेले मलाई पहिलो गल्तीमा पनि माफ गरेन । मैले रनेका त्रुटि, गल्तीहरू देखें पनि नदेखेंभैंm गर्थें । आनीबानी यस्तै हो भनेर चुप लागेर, सहेर बस्दथे । तर आज रनेले मलाई मेरो पहिलो गल्तीमा पनि माफ गरेन । कति निष्ठुरी रहेछ रने है दिदी ?
(बलिन्द्र आँसु चुहाउँदै) दुवै घरको आँगनमा पुगिसकेका छन् । श्यामलाई अन्तरीको दुर्दशा देखेर रनेप्रति विघ्नै रिस उठेको छ ।)
श्याम – म अन्तरीको उद्वारको लागि सचिवज्यूसित भेटेर सरसल्लाह गरेर आउँछु ।
माइली दिदी – अँ अँ यो रनेले त अन्तरीलाई घरै पस्न नदेला जस्तो छ । केही उपाय त गर्नैपर्छ ।
श्याम – (हिंड्ने सुरसार गर्दै) ढिलो भएँ भने पल्लो घरे थेबालाई बोलाएर भैंसी दुहन लगा है । म गएँ । (प्रस्थान)
दृश्य – ताराको घर । ताराकी सानिमा तारालाई नानाथरीका गाली गर्दैछे । ताराको बुबा गोठमा भैंसीलाई कँुडो पकाउँदैछ । तारा रातिको जूठो भाँडा मस्काउँदैछे ।)
सानिमा – लाज पचेकी । कतातिर रात बिताएर आएकी कुन्नि ? गाउँघर, छरछिमेकले के भन्ला भन्ने अलिकता डर नभएकी नकचरी ।
ताराको बुबा – भो, भो नकरा । जे हुनु भैहाल्यो । हल्ला गरेर छिमेकी हसाउने काम नगर् ।
सानिमा – ए, छोरीको कर्तुत सबैले थाहा पाउँछ भन्ने त्यत्रो डर तिमीलाई ?
ताराको बुबा – भनौं भने तेरै दिनरातको किच्किच्ले पनि यो हिंडेकी हो । नत्र मेरी छोरी घर छाडेर हिंडी हाल्ने केटी होइन ।
सानिमा – ए मैले गर्दा ? लाज लाग्दैन छोरीको कमजोरी ढाकछोप गर्न ?
ताराको बुबा – मैले निकै दिनदेखि विचार मात्र गर्दैछु । तैले यसलाई सौताकी छोरी भनेर कति छिः छिः दूरदूर गर्छेस् भनेर । यसको पनि बुबाको सम्पत्तिमाथि पूरा हक छ बुझिस् एई डङ्किनी ?
तारा – बुबा भो, तपाईंको ब्लडप्रेसर बढ्छ । चुप लाग्नोस् । अब म सानिमा र बुबाको आदेशबिना घर छाडेर कतै जाँदिनँ । मलाई माफ गरिदिनोस् ।
सानिमा – हेर्न नकचरीको नाटक ।
ताराको बुबा – जा तारा भात पस्की, मलाई भात खाएर पल्लो गाउँ भैंसी हेर्न जानुछ । (तारा भान्साकोठामा प्रवेश गरे लगत्तै)
सानिमा – अब मेरो जरुरी छैन होइन त यो घरमा ? त्यसो भए म पनि माइत जान्छु आजै ।
ताराको बुबा – गए भैहाल्यो नि त, तँलाई कसले रोकेको छ ? तर फर्केर आइस् भने चाहिं खुट्टासुट्टा भाँचिदिन्छु नि याद गर् । (भात खान भान्सामा प्रवेश गर्छ । सानिमा पनि रिसले भुनभुनिंदै आप्mनो कोठातिर जान्छिन्)
दृश्य – ताराको बुबा भात खान बसेको छ । ताराले बुबाचाहिंलाई भात पस्किने नपस्किने दोधारमा छे । ताराको बुबाले तारातिर हेर्दै भात पस्की भनेपछि भात पस्कन्छे ।)
तारा – बुबा सानिमालाई पनि सँगै पस्कौं कि ?
ताराको बुबा – खोई मलाई थाहा छैन । मलाईचाहिं पस्की हाल् । मलाई हतार छ । (ताराले बुबाचाहिंलाई खाना पस्केर दिएपछि सानिमालाई बोलाउन अर्काे कोठातिर जान्छे ।)
दृश्य – ताराकी सानिमा झोक्राएर बसेकी छन् । ताराले सानिमाको गोडा समातेर माफी माग्दै खाना खान आग्रह गर्छे ।
तारा – सानिमा, मलाई माफ गरिदिनोस् । मेरै कारणले हिजोआज हजुरको बुबासित मनमुटाव भैरहन्छ । मैले पनि हजुरसित कहिल्यै छोरीको व्यवहार गरिनँ । मैले हजुरलाई आप्mनी आमा ठानेकी भएँ यो घरमा अशान्ति हुने थिएन । सबै गल्ती मेरै छ । मलाई एकचोटि छोरी ठानेर माफ गरिदिनोस् । क्रमशः
गताङ्कको बाँकी...
दृश्य – अन्तरीले चाल मारेर झ्यालबाट कोठाभित्र चियाउँदा कोठामा रने, जुठे मगर र भुँडे सार्र्की रक्सी पिउँदै गफिन्दै गरेको देख्छे ।
जुठे मगर – हेर रने तँ आपूmलाई एक्लो नठान् ।
भुँडे सार्की – हामी तेरो साथमा छौं । त....त.....तर अन्तरी घर फर्केर आ...आएमा के गर्छेस् ?
रने – ला......लात्तै लातले हानेर घरबाहिर निकाल्छुु ।
जुठे मगर – स्यावास् १ ब...बल्ल मर्दले जस्तो कुरा गरिस् ।
रने – म...लाई थ...थाहा छ । त...तैंले सिकाउनुपर्दैन । पोइल गएकी आइमाईलाई के गर्नुपर्छ ? मलाई थाहा छ । एउटा अन्डा फुट्यो फुट्यो । ए हे १ रक्सी पनि सकिएछ ।
जुठे मगर – मसँग अर्काे बोतल छ । (सुरुवालको खल्तीबाट बोतल झिक्दै)
भुँडे सार्की – ल ल हाल् । भोलि म...मेरो पालो ।
जुठे मगर – यति स्वाट्टै पारेर घरतिर लाग्नुपर्छ है ।
रने – यतै सुते भैहाल्छ नि ।
भँुडे सार्की – घर गएर भात पनि त खान प¥यो नि रने । तेरो पो स्वास्नी हिंडिहाली, हाम्रो त कुरेर बसेकी हुन्छे ।
जुठे मगर – ऐ भुँडे उठ् उठ् । हिंड् । अलिकता बढी खायो भने जे पनि बोल्छ । अँ, रने हामी गयौं है । (गीत गाउँदै रनेको घरबाट प्रस्थान गर्छन्)
दृश्य – अन्तरी माइली दिदीको घरको आँगनमा पुगेकी छन् । अन्तरीले आँगनमा पुगेर दीपकलाई बोलाउँछे ।)
अन्तरी – नीरज, नीरजबाबू १
माइली दिदी – को हँ ? ए अन्तरी बहिनी तिमी ? नीरजको बुबा १ नीरजको बुबा १
श्याम – किन कराउँछे यो ? के भयो ?
माइली दिदी – मैले भनेको होइन ? अन्तरी घर फर्केर आउँछे भनेर ।
श्याम – ए अन्तरी आएकी हो ? घर फर्केर आएछौ राम्र्रै ग¥यौ ? आऊ भित्र ।
अन्तरी – (एकाएक माइलीलाई अङ्कमाल गर्दै) दिदी मैले बिराएँ । मबाट ठूलो गल्ती भयो ।
माइली दिदी – बिहान हिंडेकी मान्छे बेलुकी घर फर्केकी छौ । खोई के बिग्रियो र । डराउनुपर्दैन ।
अन्तरी – रनेले के भन्ने होला । मलाई कहाँबाट यस्तो कुबुद्घि आयो दिदी...।
माइली दिदी – आऊ बस् । भोक लाग्यो होला अलिकति तातो खाऊ । अन्तरी – नाइँ, मलाई भोक छैन, दिदी ।
माइली दिदी – अप्पुई १ त्यसो भनेर कहाँ पाइन्छ ? अलिकति तातो खाऊ ।
(खाना पस्केर दिंदै ) अनि कुरा गरौंला ।
श्याम – तिमीहरू भान्सा गर्दै गर । म त्यो रने के गर्दैछ हेरेर आउँछु ।
अन्तरी – भिनाजु पर्दैन । मैले हेरिसकें । माथि मन्दिर गाउँको जुठे मगर, रने र भुँडे सार्की कोठामा रक्सी खाएर चाहिंदो नचाहिंदो कुरा काटेर बसिरहेका छन् ।
श्याम – भनेपछि तिमी घर पुगेर आएकी ?
अन्तरी – हो दाइ । झ्याल खुल्लै थियो । झ्यालबाट चियाएँ ।
माइली दिदी – त्यसो हो भने अन्तरीलाई अहिले घर पठाउन ठीक होला त नीरजको बुबा ?
श्याम – त्यसरी रक्सी खाएर बसेको ठाउँमा कसरी पठाउने ?
माइली दिदी – त्यही त । अन्तरी आज यतै बस्छिन् । बरु भोलि बिहान सबेरै उठेर गए हुन्छ ।
श्याम – त्यसो भए तिमीहरू दिदीबहिनी माथि चोटामा सुत । म बाबुसँग सुतें ।
दृश्य – बिहानी पख । अन्तरीले हातमुख धोई चिया बनाएर श्याम र गङ्गालाई टक्राउँछे र आपूm पनि पिउँछे र एउटा गिलासमा चिया लिएर ऊ घरतिर प्रस्थान गर्छे । घर पुग्दा रने झोक्राएर बसेको र कोठामा यत्रतत्र रक्सीको रित्तो सिसीहरू लडेको, गिलासहरू छरपस्ट देख्छे । उसले रनेलाई चियाको गिलास के टक्राएकी मात्र हुन्छे, रनेले चियासहितको गिलास मिल्काइदिंदै अन्तरीमाथि अचानक जाइलाग्छ । रनेले अन्तरीलाई चुल्ठोमा समातेर घोक्राउँदै घरबाहिर आँगनमा निकाल्छ ।
रने – तँ यहाँबाट तुरुन्त गइहाल् । मेरोलागि तँ मरिसकिस् । तँ यहाँबाट गइहाल् ।
अन्तरी – (रनेको गोडा समातेर रुँदै) गल्ती भयो । एकचोटि माफ गरिदिनोस् । अबदेखि म घर छाडेर कतै जाँदिनँ ।
रने – चुप । तँ पोइल गएकी आइमाईलाई म किन माफ गर्ने ?
अन्तरी – म कहाँ जाऊ ? मेरो हजुरबाहेक अरू को छ र यो संसारमा ? म हजुरको जीवनभर सेवा गरेर बस्नेछु । एकचोटि माफ गरिदिनोस् ।
रने – मलाई कसैले सेवा गर्न पर्दैन । तेरोलागि यो घरमा ठाउँ छैन । जतासुकै जतासुकै मर जा । (हुत्याइदिएर आपूm कोठा थुनेर बस्छ । टाढा उभिएर हेरिरहेकी माइली दिदी अन्तरीनजिक आउँछे र अन्तरीलाई आपूmसित लिएर जान्छे ।)
माइली दिदी – अन्तरी उठ । हिंड मसित । अहिले रने तातो रिसमा छ ।
अन्तरी – दिदी, रनेले मलाई पहिलो गल्तीमा पनि माफ गरेन । मैले रनेका त्रुटि, गल्तीहरू देखें पनि नदेखेंभैंm गर्थें । आनीबानी यस्तै हो भनेर चुप लागेर, सहेर बस्दथे । तर आज रनेले मलाई मेरो पहिलो गल्तीमा पनि माफ गरेन । कति निष्ठुरी रहेछ रने है दिदी ?
(बलिन्द्र आँसु चुहाउँदै) दुवै घरको आँगनमा पुगिसकेका छन् । श्यामलाई अन्तरीको दुर्दशा देखेर रनेप्रति विघ्नै रिस उठेको छ ।)
श्याम – म अन्तरीको उद्वारको लागि सचिवज्यूसित भेटेर सरसल्लाह गरेर आउँछु ।
माइली दिदी – अँ अँ यो रनेले त अन्तरीलाई घरै पस्न नदेला जस्तो छ । केही उपाय त गर्नैपर्छ ।
श्याम – (हिंड्ने सुरसार गर्दै) ढिलो भएँ भने पल्लो घरे थेबालाई बोलाएर भैंसी दुहन लगा है । म गएँ । (प्रस्थान)
दृश्य – ताराको घर । ताराकी सानिमा तारालाई नानाथरीका गाली गर्दैछे । ताराको बुबा गोठमा भैंसीलाई कँुडो पकाउँदैछ । तारा रातिको जूठो भाँडा मस्काउँदैछे ।)
सानिमा – लाज पचेकी । कतातिर रात बिताएर आएकी कुन्नि ? गाउँघर, छरछिमेकले के भन्ला भन्ने अलिकता डर नभएकी नकचरी ।
ताराको बुबा – भो, भो नकरा । जे हुनु भैहाल्यो । हल्ला गरेर छिमेकी हसाउने काम नगर् ।
सानिमा – ए, छोरीको कर्तुत सबैले थाहा पाउँछ भन्ने त्यत्रो डर तिमीलाई ?
ताराको बुबा – भनौं भने तेरै दिनरातको किच्किच्ले पनि यो हिंडेकी हो । नत्र मेरी छोरी घर छाडेर हिंडी हाल्ने केटी होइन ।
सानिमा – ए मैले गर्दा ? लाज लाग्दैन छोरीको कमजोरी ढाकछोप गर्न ?
ताराको बुबा – मैले निकै दिनदेखि विचार मात्र गर्दैछु । तैले यसलाई सौताकी छोरी भनेर कति छिः छिः दूरदूर गर्छेस् भनेर । यसको पनि बुबाको सम्पत्तिमाथि पूरा हक छ बुझिस् एई डङ्किनी ?
तारा – बुबा भो, तपाईंको ब्लडप्रेसर बढ्छ । चुप लाग्नोस् । अब म सानिमा र बुबाको आदेशबिना घर छाडेर कतै जाँदिनँ । मलाई माफ गरिदिनोस् ।
सानिमा – हेर्न नकचरीको नाटक ।
ताराको बुबा – जा तारा भात पस्की, मलाई भात खाएर पल्लो गाउँ भैंसी हेर्न जानुछ । (तारा भान्साकोठामा प्रवेश गरे लगत्तै)
सानिमा – अब मेरो जरुरी छैन होइन त यो घरमा ? त्यसो भए म पनि माइत जान्छु आजै ।
ताराको बुबा – गए भैहाल्यो नि त, तँलाई कसले रोकेको छ ? तर फर्केर आइस् भने चाहिं खुट्टासुट्टा भाँचिदिन्छु नि याद गर् । (भात खान भान्सामा प्रवेश गर्छ । सानिमा पनि रिसले भुनभुनिंदै आप्mनो कोठातिर जान्छिन्)
दृश्य – ताराको बुबा भात खान बसेको छ । ताराले बुबाचाहिंलाई भात पस्किने नपस्किने दोधारमा छे । ताराको बुबाले तारातिर हेर्दै भात पस्की भनेपछि भात पस्कन्छे ।)
तारा – बुबा सानिमालाई पनि सँगै पस्कौं कि ?
ताराको बुबा – खोई मलाई थाहा छैन । मलाईचाहिं पस्की हाल् । मलाई हतार छ । (ताराले बुबाचाहिंलाई खाना पस्केर दिएपछि सानिमालाई बोलाउन अर्काे कोठातिर जान्छे ।)
दृश्य – ताराकी सानिमा झोक्राएर बसेकी छन् । ताराले सानिमाको गोडा समातेर माफी माग्दै खाना खान आग्रह गर्छे ।
तारा – सानिमा, मलाई माफ गरिदिनोस् । मेरै कारणले हिजोआज हजुरको बुबासित मनमुटाव भैरहन्छ । मैले पनि हजुरसित कहिल्यै छोरीको व्यवहार गरिनँ । मैले हजुरलाई आप्mनी आमा ठानेकी भएँ यो घरमा अशान्ति हुने थिएन । सबै गल्ती मेरै छ । मलाई एकचोटि छोरी ठानेर माफ गरिदिनोस् । क्रमशः