पूर्व–पश्चिम राजमार्ग अन्तर्गत बारामा पर्ने अधिकांश साना/ठूला पुल धरापमा परेका छन् ।
करोडौ खर्चेर पटक–पटक गरिएको पुल मरम्मत, सम्भार एक वर्ष पनि नबित्दै पुनः पुरानै अवस्थामा पुग्ने गरेको छ । राजमार्गस्थित बाराको बकैया पुल, आरसिसी पुल, पसाहा पुल, १ नम्बर, २ नम्बर, ३ नम्बर पुललगायत एक दर्जन भन्दा बढी ठूला र साना पुलहरू भत्किएर कामै नलाग्ने अवस्था परिणत हुँदै गएका छन् ।
सोही राजमार्गको निजगढ–पथलैया सडकखण्डमा रहेको दुधौरा पुलको पिलर तीन महिना यता पुनः भासिएको छ । ३ वर्ष अघि पनि यसरी नैं पुलको अघिल्लो पिलर धसेको थियो । पिलर धसेसँगै पुलबाट आवगमन बन्द छ भने खोला बगरबाट ड्राइभर्सन बनाएर गाडी आवत जावत हुँदै आएको छ ।
राजमार्ग निर्माण हुँदादेखिकै यी पुलहरूको राज्यले बेलैमा मरम्मत, सम्भार नगर्दा पुलको अवस्था जीर्ण बनेको हो । पुलबाट एउटा मात्र ठूलो सवारी साधन गुडन सक्ने भए पनि सवारी साधनका चालकहरूले जर्बजस्ती पुलमा गाडी छिराउने गर्छन् । पुलको भारवहन क्षमताभन्दा बढी लोड भएका गाडीहरूको चाप बढी भएकोले पनि चार दशक पूरा हुन नपाउँदै यहाँका पुल जीर्ण अनि धरापमा पर्छन् । १० देखि १५ टनसम्म भार वहन क्षमता रहेको यहाँका पुलहरूले १५ टन देखि ५० टन भन्दा बढीको भार थेग्नुपरिरहेको छ । एक डेढ दशक अघिसम्म ६ चक्काभन्दा बढीको गाडी फाट्टफुट्ट गुडने भए पनि त्यस यता १० चक्के, १२, १४, १६, १८ चक्के मालवाहक गाडी दैनिक दर्जनौंको सङ्ख्यामा गुडने गरेको जिल्ला ट्राफिक प्रहरी कार्यालय, बाराले जनाएको छ।
पुलका अधिकांश भाग चर्किएका छन् भने जताततै खाडलैखाडल परेको छ । गाडीको चक्का गुडने सतहभन्दा तलको भाग भत्केर पुलमा बिच्छाएको फलामे जालीसमेत देखिन्छ । साना सवारी साधन पुलबाट गुडदा पनि केही वर्ष यतादेखि कोक्रोमा बच्चालाई हल्लाएझै पुलको संरचना हल्लिने गरेको छ । सानो र थोरै खाडल हुँदा मरम्मत, सम्भार गर्न चासो नदेखाउने सरकार, राज्य अनि सडक विभागका कर्मचारीहरू सम्हाल्नै नसक्नेगरी भत्किएपछि देखावटी मरम्मत, सम्भार गर्छन् । यसबाट कमिशन मनग्य हुने भएकोले पनि यसो गरिएको स्रोतको भनाइ छ ।
राजमार्गका सडक र पुल धराप थापेजस्तै छ । यही सडक भएर दैनिक गुडने अधिकांश साना–ठूला सवारी साधन चालकहरूको यस्तै भनाइ छ । “पुलमा गाडी टेकाउँदा बच्चालाई कोक्रोमा राखेर हल्लाएको जस्तै हल्लिन्छ निजगढको बकैया पुल”– वीरगंज–जनकपुर चल्ने यात्रुवाहक बसका पुराना एकजना चालकले नाउ नछाप्न आग्रह गर्दै बताए । “यसरी यो पुल हल्लिन थालेको १० वर्ष नाघिसक्यो । जुन सरकार आए नि उस्तै त रै’छ”–उनको गुनासो थियो ।
बकैया पुल भत्किए पुल आसपासबाट वैकल्पिक बाटो ड्राइभरसन खोल्ने ठाउँ समेत छैन । पुलको पूर्व तर्फको मुखमा मन्दिर छ भने, दक्षिण तर्फको खाली सार्वजनिक ऐलानी सन्धि सर्पणको जग्गा व्यक्तिले नाउँमा पारी बिक्री गरिसकेको छ । निजगढका सचेत स्थानीयले अदालतमा मुद्दा दिएको वर्षौ बिते पनि अझैसम्म फैसला भइ नसकेको बुझिएको छ ।
निजगढस्थित शहीद चोक, पुरानो बैंक अगाडिको सडक पनि भत्किएको महिनौं भइसकेको छ । बेलैमा मरम्मत गर्ने विवेक कसैमा देखिएन । स्थानीय निकाय निजगढ नगरपालिका, निजगढ ट्राफिक प्रहरी समेत सम्बन्धित निकायलाई मरम्मत गर्न गराउन अग्रसर नभएको देखिन्छ ।
यसरी भत्किएका पुल, सडक मरम्मतका लागि रकम विनियोजना भई ठेक्का दशै, तिहार, छठजस्ता चाडपर्वका कारण समयमा शुरु हुन नसकेको डिभिजन सडक कार्यालय, हेटौडाका प्रवक्ता जयराम अधिकारी बताउँछन् । दशै अघि भत्केका सडक मरम्मत गरिएको तर पुल र ठूलो मात्रामा भत्केका सडकको काम भने अझै बाँकी छ उनी बताउँछन् । “हामीले मरम्मतका लागि ठेकेदारलाई निर्देशन दिइसकेका छौं । नजिकिंदो छठ पर्वपछि काम हुने प्रवक्ता अधिकारीले बताए । सडक भत्किंदा, पुलमा खाडल र प्वाल परेकोले सवारी साधन दुर्घटना हुने सम्भावना बढेर गएको छ भने पैदल यात्रीहरूसमेत उच्च जोखिममा परेका छन् ।
