प्रस, निजगढ, १० भदौ/
आकाशमा कालो बादल मडारिन थाल्यो कि बाढीपीडित घरपरिवारलाई पिरलोमा पर्छन् ।
बारा निजगढ नगरपालिका रतनपुरीका रामथली, कोलगाँउ, चिसापानी, घैया खोरियाका बाढीपीडित स्थानीयहरूको सानै फुसफुसे आकाशे पानी देख्ने बित्तिकै होशहवास नै उड्न थाल्छ ।
रामथली, कोलगाँउ, चिसापानी, घैया खोरियाका गरी तीन दर्जनभन्दा बढी घरधुरी अहिलेसम्म पनि विद्यालय, आफन्त, छिमेकीका घर, गाईगोठहरूमा शरण लिएर बसिरहेका छन् । निजगढ नगरपालिका–१२ रामथलीका १३ घरपरिवार दुई सातादेखि स्थानीय मञ्जुश्री प्राथमिक विद्यालयमा बस्दै आएका छन् । उनीहरू विद्यालयमा बसेपछि विद्यालय सञ्चालन हुन सकेको छैन् । अधिकांशको चुल्हो कक्षा कोठाभित्रै छ । अन्य एक दर्जन घरपरिवार आफन्त र छिमेकीका घर, गोठमा बसिरहेका छन् । उनीहरूलाई नजिकैको हिले खोल्सीले यस्तो विपत्मा पारिदिएको हो । खोल्सी सानो छ । तर विपत् भने ठूलो परेको छ । बस्तीदेखि चुरे बढीमा ७० देखि १ सय मिटर सिरानमा छ । सो खोल्सीको पानी नजिकै भएर बग्ने बुङ्गजोर खोलामा नबगी सीधै बस्तीतर्पm सोझिदै बगेपछि बस्तीका सबै घरपरिवारले मध्य रात घर छोड्नुपरेको पीडित ५२ वर्षीय जयबहादुर गोलेले भने । घरमा भएका सबै सामान बाढीले बगाएर लग्यो । बालबच्चालाई बल्लतल्ल जोगाउन सकियो । अहिले बस्दै आइरहेको विद्यालय बढीमा १ किलोमिटर मात्र पर छ । रातको करिब १२ बजे सबै गाउँले एकसाथ घरबाट निस्किएका हौं, गोलेले भने ।
“बाटोभरि पानी नै पानी निक्कै कष्टसाथ विद्यालयसम्म पुग्यौं,र्” लालसिंह थिङले भने ।
“यहाँ बस्दै आएको २० वर्ष भयो । यसरी आपत् आइलागेको भने थिएन । यसपालि त भगवान् पनि नराम्ररी रिसाएछन्,” अर्की पीडित ५५ वर्षीया देवमाया बलले भनिन्– “आकाशबाट पानी छिट्याउन मात्रै थाल्यो भने पनि बालबच्चाहरू अहिले तर्सिन्छन्,” उनले थपिन् ।
आकाशे वर्षा अभैm रोकिन छाडेको छैन । बिहीवार दिउँसो परेको पानीले उनीहरूलाई झनै पीडा थपिदिएको छ । आँगन र खेतबारीमा नयाँ खोला बगेको छ । बगर बनेको छ ।
अधिकांशको खेतबारीमा लगाएको धानबाली बालुवाले पुरिदिएको छ । कैयौंको खेतबारी कटानसँगै बगाएको छ । चुरेफेद आसपासका यस बस्तीमा डुबान र कटान दुवै प्रकृतिको दैवी प्रकोप एकैपटक जाइलागेको छ । सो क्रम अभैm रोकिएको छैन ।
चुरे स्खलन हँुदा सतह ह्वात्तै अग्लिएको छ । गत वर्ष ७/८ फिट अग्लो खोला, खोल्सीका किनार अहिले समान सतह बनेको छ ।
बाढीपीडित सुत्केरीलाई सहयोग
बाढीबाट ज्यान जोगाउन सबै जहान परिवार विद्यालयमा आश्रय लिइरहेका बेला १८ वर्षीया सुत्केरी सुनमाया मोक्तान भने बाढी पहिरोको उच्च जोखिमयुक्त घरमा प्रसव पीडामा थिइन् ।
प्रसव पीडाले निक्कै च्यापेपछि सुरक्षितरूपमा सुत्केरी गराउन उनलाई घरपरिवारले विद्यालयबाट बिहीवार बिहान घर लगेको हो ।
गत साउन २८ गते राति बाढी र पहिरो घरनजिकै आएपछि ज्यान जोगाउन सबै घरपरिवार नजिकैको विद्यालयमा गए पनि त्यहाँ सुत्केरी गराउन ठाउँ अभाव भएकोले चुरे फेदैमा रहेको घरमा बुहारीलाई लिएर गएको सासू सुन्तलीमाया मोक्तानले भनिन् ।
पानी परिरहँदा बुहारीलाई प्लास्टिकले ओढाएर खेतबारीमा नै रातभरि राख्नुप¥यो । पानीले भिजेको कारण ५/७ दिनसम्म सुनमाया बिरामी परिन्, सासू सुन्तलीले भनिन् ।
विद्यालयमा कोचम कोच छ । कसरी त्यहाँ सुत्केरी गराउनु भनेर घरै लगेको सासू सुन्तलीले भनिन् । घरमा उनलाई भुइँमा राखिएको थियो । शुक्रवार प्रसव पीडा भएपछि तत्कालीन उद्धारस्वरूप उनलाई केही स्थानीयको सहयोगमा एम्बुलेन्सको सहायताबाट निजगढस्थित प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा भर्ना गरियो । दिउँसो करिब ४ बजे सुरक्षितरूपमा प्रसूति भयो । उनले छोरी जन्माइन् ।
सुत्केरी सुनमायालाई युथ अफ निजगढले खाना, खाजा खर्च उपलब्ध गराएको छ । आउनजानका लागि एम्बुलेन्स भाडा छुट गराउने निजगढ नगरपालिकाका कार्यकारी अधिकृत भरतचन्द्र अधिकारीले बताए ।
त्यसैगरी सुरक्षित सुत्केरी गराउँदा लाग्ने सम्पूर्ण खर्च प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रले छुट गर्ने स्वास्थ्यकर्मी लीलाबहादुर लामाले जानकारी दिए । सुनमायाका पति रोजगारका लागि काठमाडौं छन् ।
आकाशमा कालो बादल मडारिन थाल्यो कि बाढीपीडित घरपरिवारलाई पिरलोमा पर्छन् ।
बारा निजगढ नगरपालिका रतनपुरीका रामथली, कोलगाँउ, चिसापानी, घैया खोरियाका बाढीपीडित स्थानीयहरूको सानै फुसफुसे आकाशे पानी देख्ने बित्तिकै होशहवास नै उड्न थाल्छ ।
रामथली, कोलगाँउ, चिसापानी, घैया खोरियाका गरी तीन दर्जनभन्दा बढी घरधुरी अहिलेसम्म पनि विद्यालय, आफन्त, छिमेकीका घर, गाईगोठहरूमा शरण लिएर बसिरहेका छन् । निजगढ नगरपालिका–१२ रामथलीका १३ घरपरिवार दुई सातादेखि स्थानीय मञ्जुश्री प्राथमिक विद्यालयमा बस्दै आएका छन् । उनीहरू विद्यालयमा बसेपछि विद्यालय सञ्चालन हुन सकेको छैन् । अधिकांशको चुल्हो कक्षा कोठाभित्रै छ । अन्य एक दर्जन घरपरिवार आफन्त र छिमेकीका घर, गोठमा बसिरहेका छन् । उनीहरूलाई नजिकैको हिले खोल्सीले यस्तो विपत्मा पारिदिएको हो । खोल्सी सानो छ । तर विपत् भने ठूलो परेको छ । बस्तीदेखि चुरे बढीमा ७० देखि १ सय मिटर सिरानमा छ । सो खोल्सीको पानी नजिकै भएर बग्ने बुङ्गजोर खोलामा नबगी सीधै बस्तीतर्पm सोझिदै बगेपछि बस्तीका सबै घरपरिवारले मध्य रात घर छोड्नुपरेको पीडित ५२ वर्षीय जयबहादुर गोलेले भने । घरमा भएका सबै सामान बाढीले बगाएर लग्यो । बालबच्चालाई बल्लतल्ल जोगाउन सकियो । अहिले बस्दै आइरहेको विद्यालय बढीमा १ किलोमिटर मात्र पर छ । रातको करिब १२ बजे सबै गाउँले एकसाथ घरबाट निस्किएका हौं, गोलेले भने ।
“बाटोभरि पानी नै पानी निक्कै कष्टसाथ विद्यालयसम्म पुग्यौं,र्” लालसिंह थिङले भने ।
“यहाँ बस्दै आएको २० वर्ष भयो । यसरी आपत् आइलागेको भने थिएन । यसपालि त भगवान् पनि नराम्ररी रिसाएछन्,” अर्की पीडित ५५ वर्षीया देवमाया बलले भनिन्– “आकाशबाट पानी छिट्याउन मात्रै थाल्यो भने पनि बालबच्चाहरू अहिले तर्सिन्छन्,” उनले थपिन् ।
आकाशे वर्षा अभैm रोकिन छाडेको छैन । बिहीवार दिउँसो परेको पानीले उनीहरूलाई झनै पीडा थपिदिएको छ । आँगन र खेतबारीमा नयाँ खोला बगेको छ । बगर बनेको छ ।
अधिकांशको खेतबारीमा लगाएको धानबाली बालुवाले पुरिदिएको छ । कैयौंको खेतबारी कटानसँगै बगाएको छ । चुरेफेद आसपासका यस बस्तीमा डुबान र कटान दुवै प्रकृतिको दैवी प्रकोप एकैपटक जाइलागेको छ । सो क्रम अभैm रोकिएको छैन ।
चुरे स्खलन हँुदा सतह ह्वात्तै अग्लिएको छ । गत वर्ष ७/८ फिट अग्लो खोला, खोल्सीका किनार अहिले समान सतह बनेको छ ।
बाढीपीडित सुत्केरीलाई सहयोग
बाढीबाट ज्यान जोगाउन सबै जहान परिवार विद्यालयमा आश्रय लिइरहेका बेला १८ वर्षीया सुत्केरी सुनमाया मोक्तान भने बाढी पहिरोको उच्च जोखिमयुक्त घरमा प्रसव पीडामा थिइन् ।
प्रसव पीडाले निक्कै च्यापेपछि सुरक्षितरूपमा सुत्केरी गराउन उनलाई घरपरिवारले विद्यालयबाट बिहीवार बिहान घर लगेको हो ।
गत साउन २८ गते राति बाढी र पहिरो घरनजिकै आएपछि ज्यान जोगाउन सबै घरपरिवार नजिकैको विद्यालयमा गए पनि त्यहाँ सुत्केरी गराउन ठाउँ अभाव भएकोले चुरे फेदैमा रहेको घरमा बुहारीलाई लिएर गएको सासू सुन्तलीमाया मोक्तानले भनिन् ।
पानी परिरहँदा बुहारीलाई प्लास्टिकले ओढाएर खेतबारीमा नै रातभरि राख्नुप¥यो । पानीले भिजेको कारण ५/७ दिनसम्म सुनमाया बिरामी परिन्, सासू सुन्तलीले भनिन् ।
विद्यालयमा कोचम कोच छ । कसरी त्यहाँ सुत्केरी गराउनु भनेर घरै लगेको सासू सुन्तलीले भनिन् । घरमा उनलाई भुइँमा राखिएको थियो । शुक्रवार प्रसव पीडा भएपछि तत्कालीन उद्धारस्वरूप उनलाई केही स्थानीयको सहयोगमा एम्बुलेन्सको सहायताबाट निजगढस्थित प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा भर्ना गरियो । दिउँसो करिब ४ बजे सुरक्षितरूपमा प्रसूति भयो । उनले छोरी जन्माइन् ।
सुत्केरी सुनमायालाई युथ अफ निजगढले खाना, खाजा खर्च उपलब्ध गराएको छ । आउनजानका लागि एम्बुलेन्स भाडा छुट गराउने निजगढ नगरपालिकाका कार्यकारी अधिकृत भरतचन्द्र अधिकारीले बताए ।
त्यसैगरी सुरक्षित सुत्केरी गराउँदा लाग्ने सम्पूर्ण खर्च प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रले छुट गर्ने स्वास्थ्यकर्मी लीलाबहादुर लामाले जानकारी दिए । सुनमायाका पति रोजगारका लागि काठमाडौं छन् ।