प्रस, वीरगंज, १० भदौ÷
जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय, पर्साले केही दिन पहिलेदेखि शुरू गरेको ल्याब अनुगमन कार्य प्रलोभनमा परी गरिरहेको अनुगमन समितिका केही सदस्यहरूले आरोप लगाएका छन् ।
स्वास्थ्य स्थापना सञ्चालन तथा स्तरोनन्ति मापदण्डसम्बन्धी निर्देशिका–२०७० जारी भएपछि जिल्लामा रहेका निजी स्वास्थ्य क्लिनिक, पोली क्लिनिक, हस्पिटल, ल्याब, एक्सरेलगायत अन्य संस्थाहरूको अनुगमन तथा दर्ता प्रक्रियाको अधिकार जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालयले पाएको छ ।
निर्देशिका जारी भएपश्चात् तत्कालै लागू गर्न स्वास्थ्य विभागले निर्देशन जारी गरे पनि पर्सामा ३ वर्षपछि अनुगमनको प्रक्रिया शुरू भएको हो । आप्mनो चिनजान तथा नजिकका व्यक्तिहरूले सञ्चालन गरेका स्वास्थ्य क्लिनिकलाई जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालयका कर्मचारीहरूको मिलेमतोमा कागजातहरू तयार भएपछि मात्र अनुगमन शुरू गरिएको हो ।
स्वास्थ्य संस्थाहरूको अनुगमन शुरू भएको दिनदेखि नै पैसाको चलखेल शुरू भएको थियो । दुई दिनसम्म चलेको अनुगमनको क्रममा व्यापक अनियमितता भएको र अहिले अनुगमन कार्य रोकिएको अनुगमन समितिका केही सदस्यले बताएका छन् ।
जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय पर्साका कर्मचारीहरूको अगुवाइमा भएको अनुगमनमा सञ्चारकर्मीहरूको पनि उपस्थिति थियो ।
दुई दिनसम्म भएको अनुगमनको पहिलो चरणमा १५ वटा ल्याबको अनुगमन गर्दा अधिकांश ल्याबमा माइक्रोस्कोपबाहेक केही फेला नपरेको, एउटा कोठामा ल्याब सञ्चालन भएको तथा सोही कोठामा शौचालय र रगत, दिसापिसाबको नमूना लिने गरिएको पाइएको थियो । अनुगमनको क्रममा जनस्वास्थ्यका कर्मचारीहरू आप्mनो नजिकका व्यक्तिहरूले सञ्चालन
गरेका ल्याबहरूमा प्रवेशसमेत नगरेको देखियो ।
जनस्वास्थ्यका कर्मचारीहरूले पहिला नै सबै कागजात ठीक रहेको भन्दै दबाब दिएपछि चा“डै फर्किने गरेको अनुगमनमा खटेको जिल्ला प्रशासन कार्यालय पर्साका एक कर्मचारीले बताए । उनले मिलेमतोमा अनुगमन भइरहेको देखेर आपूm मूकदर्शकमात्र भएको प्रतिक्रिया दिए ।
अनुगमनमा निजी ल्याबका कर्मचारीहरूलाई पनि खटाइएको उनले जानकारी दिए । अनुगमनको क्रममा स्वास्थ्य विभागले जारी गरेको निर्देशिका अनुसार पर्साका केही ल्याब सञ्चालनमा नरहेका उनको तर्क थियो । अनुगमन भएका १५ वटा ल्याब पूर्ण अवैधानिक तथा अव्यवस्थितरूपमा सञ्चालनमा रहेको देखिएको भएपनि १ देखि ३ महिनाभित्र प्रक्रिया पूरा गर्न टोलीले निर्देशन दिएको थियो ।
अव्यवस्थित तथा अवैधानिकरूपले सञ्चालित ल्याबहरूलाई तत्कालै बन्द गर्नुपर्ने निर्देशिकामा उल्लेख छ । तर जनस्वास्थ्यका कर्मचारीहरूको हैकमबाजीको कारण ती ल्याबहरूलाई कारबाईको दायरामा ल्याउन नसकिएको समाचार स्रोतको दाबी छ ।
शौचालयसमेत नभएको श्रीम डाइग्नोस्टिक सेन्टरमा अनुगमन टोलीले तालाबन्दी लगाए पनि नजिकै रहेको महावीर डाइग्नोस्टिक तथा रिसर्च सेन्टरमा पनि शौचालय नरहेकोमा उसलाई कारबाई नगरेको अन्य सदस्यहरूको भनाइ छ ।
नारायणी उपक्ष्ँेत्रीय अस्पतालदेखि वडा प्रहरी कार्यालय बिर्तासम्म ३१ वटा ल्याब तथा एक्सरे सञ्चालनमा छन् । दुई दिनसम्म भएको अनुगमनमा ३१ मध्ये १५ वटाको अनुगमन गर्दा एउटा ल्याबमा मात्र सिल गरी बा“की ल्याबलाई छाडिएको उनले बताए ।
यस विषयमा जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय पर्साका अनुगमन अधिकृत राजकिशोर दासस“ग बुभ्mदा उनले सबै ल्याबको अनुगमन हुने बताए । आर्थिक चलखेल नभएको बताउ“दै उनले हतारमा काम गरेको हुनाले केही ल्याबहरूको अनुगमन नभएको उनले प्रतिक्रिया दिए ।
जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय, पर्साले केही दिन पहिलेदेखि शुरू गरेको ल्याब अनुगमन कार्य प्रलोभनमा परी गरिरहेको अनुगमन समितिका केही सदस्यहरूले आरोप लगाएका छन् ।
स्वास्थ्य स्थापना सञ्चालन तथा स्तरोनन्ति मापदण्डसम्बन्धी निर्देशिका–२०७० जारी भएपछि जिल्लामा रहेका निजी स्वास्थ्य क्लिनिक, पोली क्लिनिक, हस्पिटल, ल्याब, एक्सरेलगायत अन्य संस्थाहरूको अनुगमन तथा दर्ता प्रक्रियाको अधिकार जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालयले पाएको छ ।
निर्देशिका जारी भएपश्चात् तत्कालै लागू गर्न स्वास्थ्य विभागले निर्देशन जारी गरे पनि पर्सामा ३ वर्षपछि अनुगमनको प्रक्रिया शुरू भएको हो । आप्mनो चिनजान तथा नजिकका व्यक्तिहरूले सञ्चालन गरेका स्वास्थ्य क्लिनिकलाई जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालयका कर्मचारीहरूको मिलेमतोमा कागजातहरू तयार भएपछि मात्र अनुगमन शुरू गरिएको हो ।
स्वास्थ्य संस्थाहरूको अनुगमन शुरू भएको दिनदेखि नै पैसाको चलखेल शुरू भएको थियो । दुई दिनसम्म चलेको अनुगमनको क्रममा व्यापक अनियमितता भएको र अहिले अनुगमन कार्य रोकिएको अनुगमन समितिका केही सदस्यले बताएका छन् ।
जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय पर्साका कर्मचारीहरूको अगुवाइमा भएको अनुगमनमा सञ्चारकर्मीहरूको पनि उपस्थिति थियो ।
दुई दिनसम्म भएको अनुगमनको पहिलो चरणमा १५ वटा ल्याबको अनुगमन गर्दा अधिकांश ल्याबमा माइक्रोस्कोपबाहेक केही फेला नपरेको, एउटा कोठामा ल्याब सञ्चालन भएको तथा सोही कोठामा शौचालय र रगत, दिसापिसाबको नमूना लिने गरिएको पाइएको थियो । अनुगमनको क्रममा जनस्वास्थ्यका कर्मचारीहरू आप्mनो नजिकका व्यक्तिहरूले सञ्चालन
गरेका ल्याबहरूमा प्रवेशसमेत नगरेको देखियो ।
जनस्वास्थ्यका कर्मचारीहरूले पहिला नै सबै कागजात ठीक रहेको भन्दै दबाब दिएपछि चा“डै फर्किने गरेको अनुगमनमा खटेको जिल्ला प्रशासन कार्यालय पर्साका एक कर्मचारीले बताए । उनले मिलेमतोमा अनुगमन भइरहेको देखेर आपूm मूकदर्शकमात्र भएको प्रतिक्रिया दिए ।
अनुगमनमा निजी ल्याबका कर्मचारीहरूलाई पनि खटाइएको उनले जानकारी दिए । अनुगमनको क्रममा स्वास्थ्य विभागले जारी गरेको निर्देशिका अनुसार पर्साका केही ल्याब सञ्चालनमा नरहेका उनको तर्क थियो । अनुगमन भएका १५ वटा ल्याब पूर्ण अवैधानिक तथा अव्यवस्थितरूपमा सञ्चालनमा रहेको देखिएको भएपनि १ देखि ३ महिनाभित्र प्रक्रिया पूरा गर्न टोलीले निर्देशन दिएको थियो ।
अव्यवस्थित तथा अवैधानिकरूपले सञ्चालित ल्याबहरूलाई तत्कालै बन्द गर्नुपर्ने निर्देशिकामा उल्लेख छ । तर जनस्वास्थ्यका कर्मचारीहरूको हैकमबाजीको कारण ती ल्याबहरूलाई कारबाईको दायरामा ल्याउन नसकिएको समाचार स्रोतको दाबी छ ।
शौचालयसमेत नभएको श्रीम डाइग्नोस्टिक सेन्टरमा अनुगमन टोलीले तालाबन्दी लगाए पनि नजिकै रहेको महावीर डाइग्नोस्टिक तथा रिसर्च सेन्टरमा पनि शौचालय नरहेकोमा उसलाई कारबाई नगरेको अन्य सदस्यहरूको भनाइ छ ।
नारायणी उपक्ष्ँेत्रीय अस्पतालदेखि वडा प्रहरी कार्यालय बिर्तासम्म ३१ वटा ल्याब तथा एक्सरे सञ्चालनमा छन् । दुई दिनसम्म भएको अनुगमनमा ३१ मध्ये १५ वटाको अनुगमन गर्दा एउटा ल्याबमा मात्र सिल गरी बा“की ल्याबलाई छाडिएको उनले बताए ।
यस विषयमा जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय पर्साका अनुगमन अधिकृत राजकिशोर दासस“ग बुभ्mदा उनले सबै ल्याबको अनुगमन हुने बताए । आर्थिक चलखेल नभएको बताउ“दै उनले हतारमा काम गरेको हुनाले केही ल्याबहरूको अनुगमन नभएको उनले प्रतिक्रिया दिए ।