प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले टेलीवार्तामा दशैं–तिहारको अवसरमा कुनै वस्तुको अभाव हुनेछैन भन्ने उद्घोष गरेका छन् । यस्तो अभाव त नेपाली जनतालाई कहिले पनि भएन । भर्खर बितेको छ महिने मधेस आन्दोलन तथा चार महिने सीमा नाकाबन्दीमा पनि भएन । भारत सीमावत्र्ती गाउ“–नगरको कुरै छाडौं, सरकारपालित तस्करहरूले राजधानीसम्मको जनतालाई कुनै कुराको अभाव हुन दिएनन् । यो अलग कुरा हो, ती सबै सामान मह“गा थिए, मिसावटी थिए । तर ती वस्तु तिनले मात्र पाए, जोस“ग खरिद गर्ने क्षमता थियो । एकताका राजधानीमा रु १ हजार प्रतिलिटर पेट्रोल पनि मानिसले किने । वस्तु अपर्याप्तता निर्धन, विपन्न जनतालाई मात्र हुने हो । र धनीलाई पनि प्राप्त हुने वस्तुको शुद्धताको ग्यारेन्टी भएन । त्यो आज पनि नेपाली बजारमा छैन, यही छा“टका“टको सरकार रहिरह्यो भने भविष्यमा पनि हुनेछैन । यसर्थ दशैं–तिहार वा अन्य पनि कुनै बेला वस्तुको अभाव हुनेछैन भनिरहनु यथार्थमा आवश्यक छैन । सरकारहरूले भाषणबाजी गरेर नेपालीइतर समाजलाई आश्वस्त पार्नु अलग कुरा हो ।
पहिले–पहिलेका सरकारहरूले दशैं, किनकि यो यस देशका अधिसङ्ख्य हिन्दू धर्मावलम्बीहरूको महान् चाड हो, कसैलाई असुविधा नहोस् भनेर दशैं सस्तो बजार लगाउने गर्दथे । यस सस्तो बजारमा कहिले कुनै चीज शुद्ध भेटिएन । सस्तो किनेको चामल र दालमा मसिना ढु·ा मिसाएर वास्तविक मूल्यभन्दा पनि बढी मह“गो बनाइन्थ्यो । त्यो चलन अब हराएजस्तो छ । नेपालमा उत्पादन त केही हु“दैन, कमसेकम उपभोग्य वस्तु, तर अभाव पनि कहिले हु“दैन, समस्त बजार नीतिलाई धरापमा पार्दै । देशले रासायनिक मल बनाउ“दैन, बाहिरबाट अपर्याप्त मगाएर किसानलाई दिएजस्तो गरिन्छ, किसान आफैं सीमापारीबाट किनेर ल्याउ“छ, किन्न नसक्ने जनतालाई जहा“सुकै पनि तस्करहरूले पु¥याइदिन्छन् । सरकारले बेच्ने र सरकारले किनेर मात्र बिक्री हुने पेट्रोलियम पदार्थ त गैरसरकारी स्तरमा एक दिन होइन, दुई दिन होइन, छ÷छ महिनासम्म प्राप्त भइरह्यो भने अरू कुराको के चिन्ता १ त्यसैगरी दशैं–तिहारको बेला मानिसको बढी आवागमन हुने हु“दा यातायातको पनि सन्दर्भ उठाइएको छ । र यातायातको साधनको अभाव हुन नदिने प्रधानमन्त्रीले बताएका छन् । यातायातको साधन पनि देशका सबै पेट्रोपपम्प, नेपाल आयल निगम सुख्खा हु“दा पनि बन्द भएको थिएन । जनताको खल्ती खाली गरेरै भए पनि चलेको थियो ।
यस्ता कुरामा दम्भ गर्नुको कुनै तुक छैन । बरु प्रधानमन्त्रीले यो भनेको भए कि “दशैं–तिहारमा कमसल वस्तु र कृत्रिम अभाव सिर्जना गरेर कुनै वस्तु मह“गोमा बेच्न पाइने छैन, यातायातको साधनहरूले मौकाको फाइदा उठाएर गर्जो परेको जनताको खल्ती रित्तो पार्ने छैनन्” भनेको भए केही अर्थ हुन्थ्यो । भन्नका लागि त हाम्रा नेताहरूले जे पनि भनिदिन्छन्, किनकि उनीहरूलाई थाहा छ, भनेको पु¥याउन सकिएन भने जनता सोध्न जा“दैन । दशैं–तिहारमा कुनै वस्तुको अभाव हु“दैन भन्नुभयो–शुद्धता र मूल्यको कुरा गर्नुभएन । यस्तो किन, जनता ढा“ट्ने यस्ता अभिभाषणको के औचित्य ? आजसम्म नेपाली जनताले प्रश्न सोधेको छैन । जनताको तर्फबाट यस्तो प्रश्न उठाइदिने बुद्धिजीवी र सञ्चारकर्मीहरूले तत्विशेष कुरा उठाइहाले पनि त्यसको कुनै अर्थ लाग्दैन । भनेपछि पु¥याउनुपर्छ भन्ने दायित्वबोध नभएसम्म कसैले पनि भनेको कुरा पूरा नहु“दा प्रश्न सोध्नु अरण्यरोदन मात्र ठहर्छ ।
पहिले–पहिलेका सरकारहरूले दशैं, किनकि यो यस देशका अधिसङ्ख्य हिन्दू धर्मावलम्बीहरूको महान् चाड हो, कसैलाई असुविधा नहोस् भनेर दशैं सस्तो बजार लगाउने गर्दथे । यस सस्तो बजारमा कहिले कुनै चीज शुद्ध भेटिएन । सस्तो किनेको चामल र दालमा मसिना ढु·ा मिसाएर वास्तविक मूल्यभन्दा पनि बढी मह“गो बनाइन्थ्यो । त्यो चलन अब हराएजस्तो छ । नेपालमा उत्पादन त केही हु“दैन, कमसेकम उपभोग्य वस्तु, तर अभाव पनि कहिले हु“दैन, समस्त बजार नीतिलाई धरापमा पार्दै । देशले रासायनिक मल बनाउ“दैन, बाहिरबाट अपर्याप्त मगाएर किसानलाई दिएजस्तो गरिन्छ, किसान आफैं सीमापारीबाट किनेर ल्याउ“छ, किन्न नसक्ने जनतालाई जहा“सुकै पनि तस्करहरूले पु¥याइदिन्छन् । सरकारले बेच्ने र सरकारले किनेर मात्र बिक्री हुने पेट्रोलियम पदार्थ त गैरसरकारी स्तरमा एक दिन होइन, दुई दिन होइन, छ÷छ महिनासम्म प्राप्त भइरह्यो भने अरू कुराको के चिन्ता १ त्यसैगरी दशैं–तिहारको बेला मानिसको बढी आवागमन हुने हु“दा यातायातको पनि सन्दर्भ उठाइएको छ । र यातायातको साधनको अभाव हुन नदिने प्रधानमन्त्रीले बताएका छन् । यातायातको साधन पनि देशका सबै पेट्रोपपम्प, नेपाल आयल निगम सुख्खा हु“दा पनि बन्द भएको थिएन । जनताको खल्ती खाली गरेरै भए पनि चलेको थियो ।
यस्ता कुरामा दम्भ गर्नुको कुनै तुक छैन । बरु प्रधानमन्त्रीले यो भनेको भए कि “दशैं–तिहारमा कमसल वस्तु र कृत्रिम अभाव सिर्जना गरेर कुनै वस्तु मह“गोमा बेच्न पाइने छैन, यातायातको साधनहरूले मौकाको फाइदा उठाएर गर्जो परेको जनताको खल्ती रित्तो पार्ने छैनन्” भनेको भए केही अर्थ हुन्थ्यो । भन्नका लागि त हाम्रा नेताहरूले जे पनि भनिदिन्छन्, किनकि उनीहरूलाई थाहा छ, भनेको पु¥याउन सकिएन भने जनता सोध्न जा“दैन । दशैं–तिहारमा कुनै वस्तुको अभाव हु“दैन भन्नुभयो–शुद्धता र मूल्यको कुरा गर्नुभएन । यस्तो किन, जनता ढा“ट्ने यस्ता अभिभाषणको के औचित्य ? आजसम्म नेपाली जनताले प्रश्न सोधेको छैन । जनताको तर्फबाट यस्तो प्रश्न उठाइदिने बुद्धिजीवी र सञ्चारकर्मीहरूले तत्विशेष कुरा उठाइहाले पनि त्यसको कुनै अर्थ लाग्दैन । भनेपछि पु¥याउनुपर्छ भन्ने दायित्वबोध नभएसम्म कसैले पनि भनेको कुरा पूरा नहु“दा प्रश्न सोध्नु अरण्यरोदन मात्र ठहर्छ ।