$type=ticker$count=12$cols=4$cate=0

शोकगीतको पोस्टमार्टम

SHARE:

सञ्जय साह ‘मित्र’
    चैत महिनामा पढ्नुपर्ने रोजाइमा कविता सङ्ग्रह परेको थियो । महिनामा कम्तीमा एउटा पुस्तक पढ्न पाए हुन्छ भन्ने मेरो ध्याउन्न हुन्छ । कुनै महिनामा दुई वा बढी पनि पढेर सिध्याइन्छ त कुनै दुई महिनामा एउटा पनि पुस्तक आद्योपान्त पढ्न सकेको हुन्न । सबै व्यस्ततालाई समय दिएर उब्रेको समयको उपयोग पुस्तक अध्ययनमा दिने गरेको छु । आजभोलि मलाई ऐतिहासिक पृष्ठभूमिमा लेखिएका आख्यानात्मक कृति बढी मन पर्न थालेको छ, तर पनि बीचमा स्वाद फेर्न नारायणी अञ्चलमा अहिलेका चर्चित दुई कविका दुई कृतिलाई यो महिनाको खुराकको रूपमा राखेको छु । जसमध्ये पहिलो निमेष निखिलको ‘शोकगीतको पोस्टमार्टम’को सेरोफेरोबारे यहाँ चर्चा गरिएको छ ।
    चालीसको दशकमा काव्य साहित्यमा देखापरेका सर्लाहीका निमेष निखिल पूर्णरूपमा हेटौंडेली भइसकेका छन् । नेपाली साहित्यको काव्यविधामा आफूलाई स्थापित गरिसकेका निखिलको प्रस्तुत कृतिमा चार दर्जन आधुनिक कविता सङ्गृहित छन् । पहिलो कविता ‘ऐना अगाडि’मा झूटो विम्ब नदेखाउने ऐनाले आफूलाई कुरूप देखाएको व्यङ्ग्यले ऐना हेर्न प्रश्न तेस्र्याएको छ । ‘अनिद्रा’ कवितामा निद्रा र अनिद्रालाई प्रतीकात्मकरूपमा प्रस्तुत गरिएको छ । सबैले सहजै निदाउन नसक्ने वातावरणप्रति यो कविता सचेत देखिएको छ । ‘अब यसो गरौं’मा हरेकले मानवताका लागि इमानदारीपूर्वक कार्य गर्न आह्वान गरिएको छ भने ‘समय यस्तो होस्’मा देश र जनताका लागि सहज र प्रगति–उन्मुख समयको कामना गरिएको छ । ‘माछा बेच्ने दाइ’ले दैनिक श्रम गर्नुपर्ने श्रमजीवीको व्यथालाई प्रस्तुत गरेको छ तथा ‘समय र कवि’ले कविता लेख्दा मानिसका पीडा लेख्न नपर्ने दिनको खोजी गरेको छ । जीवन्त यथार्थको सहज तस्बिर बनेको छ ‘केही कामहरू’ र ‘भन रामलखन’मा देशमा उम्रेका अनेक किसिमका विभेदहरूप्रति असहमति जनाइएको छ । महाप्रलयअघिको शान्ति देखिएको ‘बस्तीको कथा’पछि ‘फेरि गाउँका कुरा’मा गाउँको जीवन्त वर्णन हृदय पगाल्ने किसिमको रहेको छ ।
    समयले पीडा बताउन सक्ने भएको भए कस्तो हुन्थ्यो भन्ने कल्पना ‘समय चिन्तन’मा गरिएको छ र ‘विम्ब : एउटा देशको’मा मान्छे निद्र्वन्द्व बाँच्न पाउने देशको कल्पना गरिएको छ । अँध्यारो विरुद्ध अभाव र समस्याले पिल्सिएका नागरिकहरूले कतै आफ्ना पीडा राख्न नपाएकोप्रति क्षोभ प्रकट गरिएको छ ।  अनेक एकतामा उनिएको सुन्दर देशको वर्णन गरिएको देश, समर्पणमा प्रेमको मलिलो अङ्कुर निरन्तर झाङ्गिने यथार्थलाई तिमीलाई भनेर, सर्वसाधारण नेपालीका आँखामा हुने सपना बोकेको ‘सपना हेर्दै म’, गाउँको गीत गाउादै गरेको ‘गाउँको एउटा कविता’ र शान्ति तथा समुन्नति खोजिरहेको गाउँको चित्र बनेको छ ‘एउटा आकाशको खोजी’ । ’कहीं नपुग्ने एउटा यात्रा’ले देशको वर्तमान राजनैतिक वातावरणप्रति चोटिलो प्रहार गरेको छ भने नागरिकका अगाडि निराश वर्तमानका अनेक अनुहारहरू उभिए पनि ‘निरन्तर पर्खाइ’ रहेको छ । ‘मायाको याम’ले हाम्रो जगत्को यथार्थलाई मार्मिक अभिव्यक्ति दिएको छ भने गाउँमा खासै परिवर्तन आउन नसकेको यथार्थमा परिवर्तनको चाहना विम्बित गरेको छ ‘उस्तै गाउँ’ले ।
हिर्काउनु छ किरणहरूले हिर्काएरकोठाभरि बाँकी रहेको अँध्यारो ।
    ‘शोकगीतको पोस्टमार्टम’ कविताले यसैगरी सबै किसिमका शोकजन्य गीतहरूको पोस्टमार्टम गर्नुपर्ने आवश्यकता देखाएको छ भने जस्तोसुकै कठिन परिस्थितिमा ‘एक मुठी उज्यालो’को आशा मार्न नहुने सुविचारपछि सर्वसाधारण मानिसका सपनाहरू पूरा हुनुपर्ने तर्क गरिएको छ ‘सपनाको प्रतीक्षामा’मा । निराशाको अँध्यारो घेराभित्र आशा जीवित रहने नोस्टाल्जिया, सबैका लागि समानरूपमा अथवा नयाँ वर्ष आउनुको सार्थकता नहुने, देशको विकासले बिरानो बस्तीतिर पनि उज्यालो पुर्‍याउनुपर्ने मान्छे र देश, अनगिन्ती अप्ठ्याराहरूलाई उछिनेर अगाडि बढेको असहज यात्राले सहजता ल्याउन नसकेकोमा असन्तुष्टि व्यक्त गर्दै सहजताको सुदिन पर्खेको असहज यात्रालगायतका कविताहरू यस सङ्ग्रहका साँच्चीकै राम्रा कविताहरू हुन् । आफ्नो स्थानमा अरूलाई र अरूको स्थानमा आफूलाई राखेर हेर्दा पीडा र खुशीका दिनमा कस्तो अनुभूति होला भन्ने कल्पना गरिएको एउटा प्रश्न केही जटिल छ, पानीले अरूको रङ नबताए पनि अरूको रङलाई स्पष्ट पार्ने पानीको रङ, कथनी र करनीमा फरक पार्न नहुने शब्दकोशमा र समयको निबन्ध : कविता साधारण भएर पनि विशिष्ट प्रभाव छोड्ने कविताहरू हुन् ।
    जीवनवादी मित्रसँग सार्थक मन्त्रणा गरिएको छ तथा सौराहा,  यो कविता होइन भन्ने कविताले सौराहाका निमुखाहरूको अवस्थालाई चित्रण गरेको छ । समाजमा भइरहेको विसङ्गति, विकृति तथा वितृष्णाजन्य कार्यहरूप्रति मानिसको अभ्यस्ततालाई व्यङ्ग्य गरेको मेरो अभ्यस्तता र कम्तीमा यथार्थ लेख्ने सुषुप्त आग्रह गरिएको छ ‘कविताका नाममा’मा । सङ्ग्रहको सबैभन्दा सानो कविता प्रेमले सर्वसाधारणको पक्षमा आउने आँधीबेहरीलाई प्रेम गरिरहने दृढता व्यक्त गरेको छ । मर्निङ वाकमा जाँदा एकाबिहानै सबै विसङ्तिहरूको दर्शन हुने यथार्थ कथिएको छ भने खुशी तथा उत्साहले उज्यालिएका मानिसहरूको अनुहार हेर्न मन लागेको बताइएको छ रहरमा । देशलाई अलच्छिना लागेको बताइएको कविता हो लोदर लाग्यो काका । बन्दप्रति असहमति, विगतको हुँकारविरीत दौडमा रहेका जिन्दगीप्रति व्यङ्ग्य बग्दैबग्दै खलङ्गा, वरिवरि नै लेख्नुपर्ने विषयहरू धेरै बाँकी रहेको म हराएको सूचना, विभिन्न चुनौती स्वीकार गरेर कविता लेखिएको स्वीकारोक्ति आगो टेकेर कविताहरूले समेत जीवनलाई छोएका छन् । प्रतिकूल समयमा जे पनि हुन सक्ने हाम्रो परिवेशलाई केलाएको सुन्दर कविता हो र अन्तिम कविताले कविले कविताकर्ममा अझै धेरै कार्य गर्नुपर्ने बाँकी रहेको मनोभावनालाई उद्गारित गरेका छन् ।
    अक्षर प्रकाशन हेटौंडाले प्रकाशनमा ल्याएको प्रस्तुत काव्यकृतिलाई समग्रमा प्रगतिशील कविताहरूको सङ्गालो मान्न सकिन्छ । कवितामा जीवन, देश र समाजको प्रगति हुनुपर्ने आशा र भाव भरिएका छन् । कतैकतै कलाले भावलाई थिचेकोजस्तो अनुभूति त हुन्छ तर कवि निखिलले आफ्नो स्थापित शैलीलाई अझ फराकिलो हुनेगरी आफूलाई प्रगतिशील कविका रूपमा यस कृतिमा उभ्याएका छन् । प्रगतिशील लेखक सङ्घका केन्द्रीय सदस्य निखिलको काव्यवाणीमा अखिलको आशा, चाहना र आस्था विम्बित छ । कविताहरूको कथ्य बोलीमा निखिलको यो दोस्रो काव्य बिसौनी र अक्षर प्रकाशनको दोस्रो पाइलो दुवैले प्रगतिशीलताको नयाँ बिसौनी तयार पारेको छ ।
neelambAd
Name

(स्थानीय समाचार ,1, %प्रमुख समाचार ,1, खेलकूद ,25, मन्तव्य ,3, सम्पादकीय ,27,(७ अप्रिल–विश्व स्वास्थ्य दिवसको उपलक्ष्यमा),1,(सन्दर्भ: ५८ औं राष्ट्रिय सहकारी दिवस,1,(स्थानीय समाचार,7,%प्रमुख समाचार,3,१५ अगस्त,6,२० चैत्र २०७१),1,२०७७ सालको वार्षिक राशिफल,1,main news,8,pramuk samachar,1,recent,5,अन्तरार्टिय समाचार,10,अन्तराष्ट्रिय समाचार,105,अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवस,1,अन्तर्वार्ता,28,अर्थ विशेष,129,अर्थ-उद्योग-वाणिज्य,710,अर्थ–उद्योग–वाणिज्य,29,अर्थविशेष,390,असार १५: धान दिवस,1,आइतवार विशेष,441,आजको बहस,16,आयुर्वेद,77,आर्थिक समाचार,136,आलेख,3,इतिहास,11,उपन्यास,11,एकाङ्की,4,एकाङ्की नाटक,2,कथा,55,कबीरा खडा बजार,216,कविता,44,कानुनी परामर्श,61,कुरोको चुरो,41,कृति समीक्षा,3,खेलकूद,1780,खोजीनीति,2,गजब,2,गुड फ्राइडे,1,गुरुनानक जयन्ती,1,गुरुनानक देव जयन्ती विशेष,1,चिठ्ठी,1,चियोचर्चा,1,जनसरोकार,2,जीवनी,2,जीवशास्त्र,1,जीवेम शरदः शतम्,1,जीवेम शरद: शतम्,1,जैव विविधता दिवस,1,टाकन–टुकन,54,टाकनटुकन,18,तथ्याङ्क,1,दृष्टिकोण,1,धन्वन्तरि जयन्ती,1,धर्म दर्शन,5,धर्म संस्कृति,10,धर्म–संस्कृति,115,नारी हस्ताक्षर,3,नारी हस्ताक्षर,6,नियतिको फल,1,नियात्रा,2,नीति वचन,1,पाठक पत्र,54,पाठक प्रतिक्रिया,22,पाठक मञ्च,58,पाठकमंच,42,पुस्तक समीक्षा,10,पोषण,2,पोषण/आहार,3,प्रजापिता ब्रह्माबाबाको ४७ औं अव्यक्ति दिवस,1,प्रतीक दैनिक,2264,प्रमुख समाचार,3585,प्रविधि,3,प्रवृत्ति र मनोवृत्ति,2,प्रसङ्गतरङ्ग,4,प्रसङ्गवश,1,फरक,145,फरक मत,2,फिचर,456,फिचर समाचार,81,फोटो,8,बाटिका,441,बुद्ध जयन्तीको उपलक्ष्यमा,1,बेलाको बोली,1,ब्रह्मा स्मृति दिवस,1,भानु जयन्ती,1,भाषा,1,भाषा/संस्कृति,1,भ्यालेन्टाइन डे,1,मजदुर दिवस विशेषः,1,मतमतान्तर,1,मतान्तर,1,मनोरन्जन,9,मन्तव्य,483,महाभारतबाट सङकलन तथा अनुवाद,231,महाभारतबाट सङकलित,16,महाशिवरात्री,1,महिला सरोकार,1,महिला हस्ताक्षर,1,मानवीय व्यवहार,1,यात्रा,29,यात्रा संस्मरण,3,यात्रानुभव,1,युग परिवर्तन कसरी र कहिले,3,युवा आवाज,1,राशिफल,2,रोचक,18,लघुकथा,32,लोक/संस्कृति,11,लोकविश्वास,2,लोहिया जयन्ती,1,वाटिका,553,वातावरण,1,वि.सं. २०७७ सालको वर्षफल,1,विज्ञान प्रविधि,3,विज्ञापनको लागि सम्पर्क,1,विश्लेषण,1,विश्व एड्स दिवसको उपलक्ष्यमा,1,विश्व सन्दर्भ,3,व्यक्तित्व,1,व्यङग्य,27,व्यङ्ग्य,35,व्यङ्ग्यम्,5,शिक्षा नेपाल,10,शिक्ष्f नेपाल,487,सङ्कलन तथा अनुवाद,35,सन्दभ: विश्व मधुमेह दिवस,1,सन्दर्भ ः विवेकानन्दा दिवस,2,सन्दर्भ - महिला हिंसा,3,सन्दर्भ - मानव अधिकार दिवस,1,सन्दर्भ : क्षयरोग दिवस,1,सन्दर्भ : चुरे दिवस,1,सन्दर्भ : बाल दिवस,1,सन्दर्भ : रमजान,1,सन्दर्भ ६१ औं राष्ट्रिय क्षयरोग दिवस,1,सन्दर्भः अन्तर्राष्ट्रिय हिन्दी दिवस,1,सन्दर्भ गाँधी जयन्ती,1,सन्दर्भः गुरु नानक जयन्ती,1,सन्दर्भ भानुजयन्ती,1,सन्दर्भः भारतको स्वतन्त्र दिवस,1,सन्दर्भ मोती जयन्ती,1,सन्दर्भः योग दिवस,1,सन्दर्भ रक्तसञ्चार सेवा दिवस,1,सन्दर्भ विश्व रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ- विश्व वातावरण दिवस,1,सन्दर्भ- श्रीकृष्ण जन्माष्टमी,2,सन्दर्भ-विश्व पर्यटन दिवस,1,सन्दर्भ– शहीद दिवस,1,सन्दर्भ: २६ जनवरी,8,सन्दर्भ: नारी दिवस,2,सन्दर्भ: बाल दिवस,2,सन्दर्भ: भारतको ६४औं गणतन्त्र दिवस,1,सन्दर्भ: भारतको ६९औं स्वतन्त्रता दिवस,1,सन्दर्भ: भारतको स्वतन्त्र दिवस,2,सन्दर्भ: रमजान पर्व,1,सन्दर्भ: रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व एड्स दिवस,3,सन्दर्भ: विश्व बाल दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व मौसम दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ: वीपी जयन्ती,1,सन्दर्भ: श्री गुरु अर्जुनदेवजी महाराज शहिदी दिवस,1,सन्र्दभ विश्व पर्यावरण दिवस,1,सम–सामयिक,1,समय–सन्दर्भ,9,समयान्तर,301,समसामयिक,28,समाचार विश्लेषण,3,समीक्षा,1,समीक्षा समाहरण,1,सम्पादकीय,3049,सरोकार,46,संस्कृति/साहित्य,3,संस्मरण,15,साहित्यवार्ता,1,साहित्यात्मक,5,सिर्सियाँ नदी प्रदूषण प्रकरण,2,स्तवतन्त्र विचार,254,स्थानीय समाचार,12448,स्मृति,2,स्वतन्त्त विचार,2,स्वतन्त्र विचार,2833,स्वान्त सुखाय,88,स्वान्तः सुखाय,14,स्वान्तः सुखायः,140,स्वान्त सुखाय:,132,स्वान्त–सुखाय,157,स्वायन्त सुखाय,22,स्वास्थ्य चर्चा,49,हाम्रो बारेमा,2,हास्य एकाङ्की,1,हास्यव्यङ्ग्य एकाÍी,1,
ltr
item
Prateek Daily । प्रतीक दैनिक : शोकगीतको पोस्टमार्टम
शोकगीतको पोस्टमार्टम
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjFxhSlQPeEpFNrhoiFNMtoD3SNYESkRj0UT2ohlR1yPk5EJ8Dpjo29Z3zvOXUrNKptpUWbLOOnEkp1UWeN04pynqo0RbMHDEFMFLPnf2rscMgDzypvi-e3IpiS1nk7yzFmMIf10eTIGu4/s1600/sanjay+mitra.jpg
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjFxhSlQPeEpFNrhoiFNMtoD3SNYESkRj0UT2ohlR1yPk5EJ8Dpjo29Z3zvOXUrNKptpUWbLOOnEkp1UWeN04pynqo0RbMHDEFMFLPnf2rscMgDzypvi-e3IpiS1nk7yzFmMIf10eTIGu4/s72-c/sanjay+mitra.jpg
Prateek Daily । प्रतीक दैनिक
https://www.prateekdainik.com.np/2015/04/blog-post_51.html
https://www.prateekdainik.com.np/
https://www.prateekdainik.com.np/
https://www.prateekdainik.com.np/2015/04/blog-post_51.html
true
6917042177189007432
UTF-8
सबै हेर्नुहोस् केही भेटिएन थप विस्तृत जवाफ दिनुहोस् Cancel reply Delete By Home PAGES POSTS सबै हेर्नुहोस सिफारिस गरिएको वर्गीकरण समाचार संग्रह खोज्नुहोस् सबै पोस्ट Not found any post match with your request गृहपृष्ठ Sunday Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday Saturday Sun Mon Tue Wed Thu Fri Sat January February March April May June July August September October November December Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec भर्खरै एक मिनेट अघि $$1$$ एक मिनेट अघि एक घण्टा अघि $$1$$ एक घण्टा अघि हिजो $$1$$ हिजो $$1$$ एक साताअघि पाँच साताअघि Followers Follow THIS PREMIUM CONTENT IS LOCKED STEP 1: Share to a social network STEP 2: Click the link on your social network Copy All Code Select All Code All codes were copied to your clipboard Can not copy the codes / texts, please press [CTRL]+[C] (or CMD+C with Mac) to copy