$type=ticker$count=12$cols=4$cate=0

कृषिको राजनीति

SHARE:

 - विनोद गुप्ता
    यस वर्षको मनसुनमा एलनिनो प्रभावले दक्षिण एसियामा औसतभन्दा ५ प्रतिशत पानी कम पर्ने प्रक्षेपण मौसमविद्हरूले गरेका छन् । भारतीय कृषिमा यसबाट आगामी वर्ष आर्थिक वृद्धिदर १.७५ प्रतिशतले घट्ने अनुमान गरिएको छ । एक अध्ययनबाट १ प्रतिशत वर्षा कम हुँदा आर्थिक वृदिदर ०.३५ प्रतिशतले घट्छ भन्ने तथ्य ९ मईको टाइम्स अफ इन्डिया पत्रिकामा प्रकाशित समाचारमा उल्लेख छ ।
    नेपाल कृषिप्रधान देश भए पनि ७०–८० प्रतिशत खेतीयोग्य जग्गाको सिंचाइ वर्षाको पानीमा भर पर्ने भएकोले यो प्रभावबाट नेपाल पनि मुक्त हुनेछैन । यसको कारणले गर्दा उब्जनीमा आउने र्‍हासले अन्न, दलहन, तेलहनको भाउ बढ्नुका साथै औद्योगिक कच्चा पदार्थको रूपमा प्रयोग हुने कृषिजन्य पदार्थको समेत उत्पादन घट्न गई कृषिमा आधारित उद्योगसमेत प्रभावित हुनेछ । कच्चा पदार्थको मूल्य वृद्धि र ऊर्जा सड्ढटले समेत गरी औद्योगिक बेरोजगारीका साथसाथै कृषि क्षेत्रमा काम गर्ने लाखौं व्यक्तिले समेत रोजगार पाउन समस्या भोग्नुपर्ने अवस्था आउने सम्भावना छ । पानी कम पर्छ भन्ने बित्तिकै नहर प्रणालीबाट पानी छोडेर क्षति न्यूनीकरण गर्ने र कृत्रिम वर्षा गराउने दुवै प्रविधि हामीसँग छैन ।
    चालू आवमा धान र मकैको उत्पादन राम्रो मनसुनका कारण सरदर ११ प्रतिशतले वृद्धि भएर हाम्रो आर्थिक वृद्धिदर चालू आवमा ५.५ प्रतिशतसम्म पुग्ने सरकारी प्रक्षेपण यस कारणले धर्मसड्ढटमा पर्ने देखिन्छ । पानीको एउटा कारणलाई मात्रै आधार मान्ने हो भने पनि हाम्रो आर्थिक वृद्धिदर ३.७५ प्रतिशत कायम हुन आउँछ । एसियाली विकास बैंक र विश्व बैंकको प्रतिवेदनलाई आधार मान्ने हो भने उनीहरूको प्रक्षेपणमा डलरको मूल्य, मुद्रामा आएको सङ्कुचन, मूल्यवृद्धि आदिलाई समेत जोडेर नेपालको आर्थिक वृद्धिदर ४.५ प्रतिशत हुने प्रक्षेपण छ । यसमा न्यून वर्षाको प्रभाव घटाउँदा यो ३.७५ प्रतिशत हुन आउँछ । यो तथ्याड्ढ ज्यादै डरलाग्दो छ । तसर्थ यस ऊर्जा सड्ढटबाट देशलाई जोगाउन राष्ट्रियस्तरमैं कसरत गर्नुपर्ने हुन्छ ।
    यसको लागि त सर्वप्रथम कम पानीमा हुने बीउबिजन उपलब्ध गराउनुका साथ समयमैं कृषकहरूले उपयुक्त मलखाद र औषधि सुपथ मूल्यमा प्राप्त गर्न सक्ने व्यवस्था हुनुपर्दछ । यसका साथै कम पानी पर्ने वा सुख्खा क्षेत्रहरूमा वैकल्पिक अन्न अनाजको बीउ उपलब्ध गराउनुका साथै सञ्चालन भइरहेका नहर प्रणालीहरूको उपयुक्त मरम्मत सम्भार गरी समयमैं पानी उपलब्ध हुने व्यवस्था गर्नुपर्छ । भारत आश्रित नहर प्रणालीहरूमा समेत सरकारी स्तरमा पानीको व्यवस्थापन गर्नुपर्नेछ । पानी नै कम पर्ने भएपछि लोडसेडिङमा पनि नियन्त्रित मात्रामा सुधार आउन सक्ने भएकोले भूमिगत जलमा निर्भर पम्प हाउसहरूको सञ्चालनको लागि मरम्मत सम्भारको कार्य योजना बनाई परीक्षण गरी तयार राख्नुपर्ने अवस्था छ । यो सबै तयारीका साथै कृषिको समृद्ध क्षेत्रले तापक्रमको आधारमा कुन क्षेत्रमा कहिले बीउ लगाउनु उपयुक्त हुनेछ भनेर पनि कार्यक्रम अगाडि ल्याउन आवश्यक छ । छिमेकी राष्ट्रकै सीमा क्षेत्रमा स्थानीयस्तरबाट कृषकहरूलाई क्षेत्रको तापक्रमको आधारमा बीउ रोप्ने र अन्न कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने अग्रिम जानकारी दिई एवं मौसमी प्रतिकूलताका कारण उब्जनीमा आउने र्‍हासलाई न्यूनीकरण गर्न सकिएको छ ।
    विश्व बैंकको भनाइमा पूँजीगत शीर्षकमा खर्च न्यून भए पनि बढ्दो रेमिट्यान्स र आवको दोस्रो ६ महिनामा पूँजीगत शीर्षकको रकम खर्च गर्न गरिने प्रयासहरूले २०१४ मा नेपालको आर्थिक वृद्धिदर ४.५ प्रतिशत हुनेछ । त्यस्तै एसियाली विकास बैंकले सफल संविधानसभाको निर्वाचन, राम्रो मनसुन र राम्रो रेमिट्यान्सका साथै स्थिर राजनीतिको सड्ढेतले लगानीकर्ताहरूलाई हौंस्याउने आधारमा २०१४ मा नेपालको आर्थिक वृदिदर ४.५ प्रतिशत रहने छ तर २०१५ को लागि बजेट समयमा आएमा, बलियो रेमिट्यान्स कायम रहेमा, घरजग्गा व्यवसाय उभो लाग्नुका साथै राम्रो मनसुन भएमा नेपालको आर्थिक वृद्धिदर ४.७ प्रतिशत रहने प्रक्षेपण गरेको छ ।
    २०१४ मा मनसुन राम्रो भएकोले नेपालले सरकारी प्रक्षेपण अनुसार ५.५ प्रतिशतको आर्थिक वृद्धि कायम राखे पनि २०१५ मा मनसुनका कारण १.७५ घट्न गई ४.७५ प्रतिशत घट्ने निश्चित प्राय: छ । त्यो पनि मुद्रास्फिति नियन्त्रणमा रहनुका साथै पूँजीगत खर्च, रेमिट्यान्स लगानी बढ्दो र ऊर्जा समस्या घट्दो भएमा मात्र । माथिका सबै कारणहरूले गर्दा सम्बन्धित क्षेत्रले यसतर्फ पनि ध्यान दिन सके देशको भलो हुने थियो । रेमिट्यान्समा तत्कालै प्रतिकूल असर परिहाल्ने कुनै लक्षण देखिएको छैन । त्यसैगरी नयाँ सरकारले पूँजीगत खर्च बढाउँला भनेर आशावादी सोच राख्नु पनि भारतमा हुने मूल्य वृद्धि, नेपालमा सम्पन्न हुने भनिएको स्थानीय निकायको निर्वाचन र ऊर्जा सड्ढटका कारण थप सड्ढट आउन सक्ने सम्भावनालाई नकार्न सकिन्न ।
neelambAd
Name

(स्थानीय समाचार ,1, %प्रमुख समाचार ,1, खेलकूद ,25, मन्तव्य ,3, सम्पादकीय ,27,(७ अप्रिल–विश्व स्वास्थ्य दिवसको उपलक्ष्यमा),1,(सन्दर्भ: ५८ औं राष्ट्रिय सहकारी दिवस,1,(स्थानीय समाचार,7,%प्रमुख समाचार,3,१५ अगस्त,6,२० चैत्र २०७१),1,२०७७ सालको वार्षिक राशिफल,1,main news,8,pramuk samachar,1,recent,5,अन्तरार्टिय समाचार,10,अन्तराष्ट्रिय समाचार,105,अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवस,1,अन्तर्वार्ता,28,अर्थ विशेष,129,अर्थ-उद्योग-वाणिज्य,710,अर्थ–उद्योग–वाणिज्य,29,अर्थविशेष,390,असार १५: धान दिवस,1,आइतवार विशेष,441,आजको बहस,16,आयुर्वेद,77,आर्थिक समाचार,136,आलेख,3,इतिहास,11,उपन्यास,11,एकाङ्की,4,एकाङ्की नाटक,2,कथा,55,कबीरा खडा बजार,216,कविता,44,कानुनी परामर्श,61,कुरोको चुरो,41,कृति समीक्षा,3,खेलकूद,1780,खोजीनीति,2,गजब,2,गुड फ्राइडे,1,गुरुनानक जयन्ती,1,गुरुनानक देव जयन्ती विशेष,1,चिठ्ठी,1,चियोचर्चा,1,जनसरोकार,2,जीवनी,2,जीवशास्त्र,1,जीवेम शरदः शतम्,1,जीवेम शरद: शतम्,1,जैव विविधता दिवस,1,टाकन–टुकन,54,टाकनटुकन,18,तथ्याङ्क,1,दृष्टिकोण,1,धन्वन्तरि जयन्ती,1,धर्म दर्शन,5,धर्म संस्कृति,10,धर्म–संस्कृति,115,नारी हस्ताक्षर,3,नारी हस्ताक्षर,6,नियतिको फल,1,नियात्रा,2,नीति वचन,1,पाठक पत्र,54,पाठक प्रतिक्रिया,22,पाठक मञ्च,58,पाठकमंच,42,पुस्तक समीक्षा,10,पोषण,2,पोषण/आहार,3,प्रजापिता ब्रह्माबाबाको ४७ औं अव्यक्ति दिवस,1,प्रतीक दैनिक,2264,प्रमुख समाचार,3585,प्रविधि,3,प्रवृत्ति र मनोवृत्ति,2,प्रसङ्गतरङ्ग,4,प्रसङ्गवश,1,फरक,145,फरक मत,2,फिचर,456,फिचर समाचार,81,फोटो,8,बाटिका,441,बुद्ध जयन्तीको उपलक्ष्यमा,1,बेलाको बोली,1,ब्रह्मा स्मृति दिवस,1,भानु जयन्ती,1,भाषा,1,भाषा/संस्कृति,1,भ्यालेन्टाइन डे,1,मजदुर दिवस विशेषः,1,मतमतान्तर,1,मतान्तर,1,मनोरन्जन,9,मन्तव्य,483,महाभारतबाट सङकलन तथा अनुवाद,231,महाभारतबाट सङकलित,16,महाशिवरात्री,1,महिला सरोकार,1,महिला हस्ताक्षर,1,मानवीय व्यवहार,1,यात्रा,29,यात्रा संस्मरण,3,यात्रानुभव,1,युग परिवर्तन कसरी र कहिले,3,युवा आवाज,1,राशिफल,2,रोचक,18,लघुकथा,32,लोक/संस्कृति,11,लोकविश्वास,2,लोहिया जयन्ती,1,वाटिका,553,वातावरण,1,वि.सं. २०७७ सालको वर्षफल,1,विज्ञान प्रविधि,3,विज्ञापनको लागि सम्पर्क,1,विश्लेषण,1,विश्व एड्स दिवसको उपलक्ष्यमा,1,विश्व सन्दर्भ,3,व्यक्तित्व,1,व्यङग्य,27,व्यङ्ग्य,35,व्यङ्ग्यम्,5,शिक्षा नेपाल,10,शिक्ष्f नेपाल,487,सङ्कलन तथा अनुवाद,35,सन्दभ: विश्व मधुमेह दिवस,1,सन्दर्भ ः विवेकानन्दा दिवस,2,सन्दर्भ - महिला हिंसा,3,सन्दर्भ - मानव अधिकार दिवस,1,सन्दर्भ : क्षयरोग दिवस,1,सन्दर्भ : चुरे दिवस,1,सन्दर्भ : बाल दिवस,1,सन्दर्भ : रमजान,1,सन्दर्भ ६१ औं राष्ट्रिय क्षयरोग दिवस,1,सन्दर्भः अन्तर्राष्ट्रिय हिन्दी दिवस,1,सन्दर्भ गाँधी जयन्ती,1,सन्दर्भः गुरु नानक जयन्ती,1,सन्दर्भ भानुजयन्ती,1,सन्दर्भः भारतको स्वतन्त्र दिवस,1,सन्दर्भ मोती जयन्ती,1,सन्दर्भः योग दिवस,1,सन्दर्भ रक्तसञ्चार सेवा दिवस,1,सन्दर्भ विश्व रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ- विश्व वातावरण दिवस,1,सन्दर्भ- श्रीकृष्ण जन्माष्टमी,2,सन्दर्भ-विश्व पर्यटन दिवस,1,सन्दर्भ– शहीद दिवस,1,सन्दर्भ: २६ जनवरी,8,सन्दर्भ: नारी दिवस,2,सन्दर्भ: बाल दिवस,2,सन्दर्भ: भारतको ६४औं गणतन्त्र दिवस,1,सन्दर्भ: भारतको ६९औं स्वतन्त्रता दिवस,1,सन्दर्भ: भारतको स्वतन्त्र दिवस,2,सन्दर्भ: रमजान पर्व,1,सन्दर्भ: रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व एड्स दिवस,3,सन्दर्भ: विश्व बाल दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व मौसम दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ: वीपी जयन्ती,1,सन्दर्भ: श्री गुरु अर्जुनदेवजी महाराज शहिदी दिवस,1,सन्र्दभ विश्व पर्यावरण दिवस,1,सम–सामयिक,1,समय–सन्दर्भ,9,समयान्तर,301,समसामयिक,28,समाचार विश्लेषण,3,समीक्षा,1,समीक्षा समाहरण,1,सम्पादकीय,3049,सरोकार,46,संस्कृति/साहित्य,3,संस्मरण,15,साहित्यवार्ता,1,साहित्यात्मक,5,सिर्सियाँ नदी प्रदूषण प्रकरण,2,स्तवतन्त्र विचार,254,स्थानीय समाचार,12448,स्मृति,2,स्वतन्त्त विचार,2,स्वतन्त्र विचार,2833,स्वान्त सुखाय,88,स्वान्तः सुखाय,14,स्वान्तः सुखायः,140,स्वान्त सुखाय:,132,स्वान्त–सुखाय,157,स्वायन्त सुखाय,22,स्वास्थ्य चर्चा,49,हाम्रो बारेमा,2,हास्य एकाङ्की,1,हास्यव्यङ्ग्य एकाÍी,1,
ltr
item
Prateek Daily । प्रतीक दैनिक : कृषिको राजनीति
कृषिको राजनीति
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh9NgRQ7nwZi6yHlIXwBkVc49Ogtk3Gygr1nJA8psasuTgChY-2OrsK8gy7_AjQAqqKm4F3CEpdFFkhlAnaun2I1J5FQ2YY98CyTf4nfrLoaub7jhxyJGDvvPRxZAh__XK1OKwNkvS690TP/s1600/vinod+gupta.jpg
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh9NgRQ7nwZi6yHlIXwBkVc49Ogtk3Gygr1nJA8psasuTgChY-2OrsK8gy7_AjQAqqKm4F3CEpdFFkhlAnaun2I1J5FQ2YY98CyTf4nfrLoaub7jhxyJGDvvPRxZAh__XK1OKwNkvS690TP/s72-c/vinod+gupta.jpg
Prateek Daily । प्रतीक दैनिक
https://www.prateekdainik.com.np/2014/05/blog-post_7386.html
https://www.prateekdainik.com.np/
https://www.prateekdainik.com.np/
https://www.prateekdainik.com.np/2014/05/blog-post_7386.html
true
6917042177189007432
UTF-8
सबै हेर्नुहोस् केही भेटिएन थप विस्तृत जवाफ दिनुहोस् Cancel reply Delete By Home PAGES POSTS सबै हेर्नुहोस सिफारिस गरिएको वर्गीकरण समाचार संग्रह खोज्नुहोस् सबै पोस्ट Not found any post match with your request गृहपृष्ठ Sunday Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday Saturday Sun Mon Tue Wed Thu Fri Sat January February March April May June July August September October November December Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec भर्खरै एक मिनेट अघि $$1$$ एक मिनेट अघि एक घण्टा अघि $$1$$ एक घण्टा अघि हिजो $$1$$ हिजो $$1$$ एक साताअघि पाँच साताअघि Followers Follow THIS PREMIUM CONTENT IS LOCKED STEP 1: Share to a social network STEP 2: Click the link on your social network Copy All Code Select All Code All codes were copied to your clipboard Can not copy the codes / texts, please press [CTRL]+[C] (or CMD+C with Mac) to copy