- श्रीमन्नारायण मिश्र
भारतका नवनियुक्त प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी विश्वको सबैभन्दा ठूलो लोकतान्त्रिक देश भारतका प्रधानमन्त्री बनेका छन् । प्रत्येक व्यक्तिमा एउटा विशिष्ट खुबी हुने गर्दछ तर जुन व्यक्तिले आफ्नो यस विशिष्ट योग्यता अथवा खुबीको राम्ररी सदुपयोग गर्न चाहन्छ अथवा गर्ने प्रयास गर्दछ त्यस्ता व्यक्ति नै महापुरुषको पङ्क्तिमा आउँछ्न । एउटा साधारण गरिब परिवारमा जन्म लिएर त्याग, तपस्था, समर्पण एवं सङ्घर्षमार्फत् आफूलाई देशको प्रधानमन्त्रीको ओहदासम्म पुर्याउने यस्तै एक महामानव हुन्, हाम्रो दक्षिणी छिमेकी राज्य भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी । नरेन्द्र मोदी आधुनिकताका प्रबल समर्थक छन् तर सनातन हिन्दू धर्म, परम्परा, पद्धति र धर्मशास्त्रमाथि पनि उनको गहिरो आस्था छ । आप््mनो धर्म एवं परम्पराको अनुकरण तथा अन्य धर्मावलम्बीको परम्परा र आस्थालाई सम्मान एवं आदर गर्ने सोचका उनी विलक्षण प्रतिभाका आशावादी, सङ्घर्षशील एवं अथक परिश्रम गर्ने व्यक्तिमा पर्छन् । नरेन्द्र मोदीको जीवनशैली, कार्यप्रणाली एवं दृढ इच्छाशक्ति हामी सबैका निम्ति प्रेरणाको स्रोत हुन सक्दछ ।
राष्ट्रवादी सोझा उनी जतिबेला गुजरातका मुख्यमन्त्री बनेका थिए, त्योभन्दा अघिसम्म गुजरातमा अनिकाल, खानेपानीको समस्या, सिंचाइ तथा बिजुलीको घोर अभाव थियो । उनी पहिलोपटक मुख्यमन्त्री भएका बेला ग्रामीण जनताले उनलाई आग्रह गरेका थिए तपाई अरू कुनै काम गर्नुस् अथवा नगर्नुस तर राति खाना खाने बेलामा बिजुली आओस्, यस्तो व्यवस्था गरिदिनुस् । त्यति बेलादेखि नै मोदीले शहरका साथै प्रत्येक गाउँमा चौबीसै घण्टा बिजुली उपलब्ध गराउने दिशामा ध्यान दिन थाले, यसका निम्ति उनले पञ्चायत योजना बनाए । जस अन्तर्गत जनशक्ति, ऊर्जाशक्ति, जलशक्ति, ज्ञानशक्ति र रक्षाशक्तिलाई मूलमन्त्र बनाई विकास कार्यको श्रीगणेश गरे । उनको ज्योतिग्राम योजना सफल रहयो । सिंचाइको निम्ति खेतको पानीलाई खेतमैं रोक्न पहिलो काम राज्यभरिमा दुई लाखभन्दा बढी खेत र पोखरी निर्माणको काम गरे जसबाट जलस्तर माथि उठन गयो । नर्मदा नदीको पानी गाउँगाउँ सम्म पुर्याइयो । नर्मदा मुख्य नहरको ४५८ किलोमिटर काम पुरा गराइयो तथा हजारांै किलोमिटर लामो शाखा नहर बनाएर किसानहरूलाई सिंचाइका निम्ति पानी पुर्याइयो, पानी र बिजुली पर्याप्त मात्रामा उपलब्ध हुन थालेपछि राज्यको कृषि उत्पादन पनि तीव्र गतिमा बढ्न थाल्यो । यसका साथै मोदीले कृषि महोत्सवमार्फत् पूरै सरकार, अधिकारी, कर्मचारी र वैज्ञानिकहरूलाई एक महिनाका निम्ति गाउँगाउँमा पठाउने काम भयो जसले गर्दा किसानहरूल आफ्नो कार्यस्थलमैं मार्गदर्शन पाउन् । यसको परिणाम के भयो भने बर्सेनि ९ हजार करोडको कृषि उत्पादनले ४५ हजार करोडलाई पनि नाघ्यो ।
बालिका शिक्षाको स्तरलाई उच्च बनाउन स्वयं मोदी, उनका मन्त्री र अधिकारी तीन दिन र रात गाउँमैं बिताएर विद्यालयमा बालबालिकाहरूको नामाड्ढन एक सय प्रतिशतसम्म पुर्याउने गर्दथे । अस्पताललाई प्राविधिकरूपमैं सुसज्जित गराउनुका साथै गर्भवती महिलाहरूलाई पौष्टिक आहार उपलब्ध गराउन जनसहभागिता अभियान चलाइयो । गाउँगाउँमा १०८ एम्बुलेन्स सेवा आइसियु अन व्हील्स तथा आमा र बच्चालाई सुरक्षित घरसम्म पुर्याउन खिलखिलाहट भ्यान (मुस्कुराउने गाडी) को प्रयोग भइरहेको छ जुनकि कोसेढु·ा साबित भइरहेको छ । १०८ एम्बुलेन्स सेवा गुजरातमा यति सफल रहयो कि झन्डै एक लाख बच्चाको सफल जन्म त १०८ एम्बुलेन्समैं भयो । विद्यालयमा शौचालयको समस्या नहोस् यसका निम्ति मुख्यमन्त्री भएलगत्तै चालीस हजार शौचालय बनाउन लगाए । महिला शिक्षा, नवजात शिशुको अकाल मृत्यु, महिला सुरक्षालगायत क्षेत्रमा उनले उल्लेखनीय काम गरे । चुनाव प्रचारका दौरान मोदीले समाजवादी पार्टीका अध्यक्ष मुलायम सिंह यादवलाई गुजरातजस्तो राज्य बनाउन ५६ इन्चको छाती चाहिन्छ भनेर चुनौती नै दिए । त्यति बेला मोदीको भाषणमा अलिकति पनि अतियोक्ति थिएन किनभने उनले गुजरातमा त्यस्तो गरेर देखाइदिएका छन् । गुजरात राज्य प्रगतिशील रहिआएको छ र यहाँका नागरिक कुशल व्यापारी पनि हुने गर्दछन् तर मोदीले गजुरातीहरूलाई अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा जे जति गौरव दिलाए यसबाट प्रत्येक गुजराती उनीप्रति गौरवान्वित छ । आज जब देशविदेशका नामी उद्योगपति, कलाकार, खेलाडी र पेशागत व्यक्ति गुजरात आएर मोदीको प्रशंसा गर्दछन् अनि गुजरातमा बस्ने प्रत्येक नागरिकको उत्साह हौसला बढ्ने गर्दछ । प्रत्येक दुई वर्षमा हुने भाडब्रेण्ट गुजरात मार्फत् लाखौ करोड रुपियाँको लगानी हुने गर्दछ । टाटा मोटर्सको नैनो प्लान्ट विश्वस्तरको मंदडा पोर्ट, बडोदरामा मेट्रो रेल, कोयको कारखाना, राजकोटमा आटोमोबाइल हबका अतिरिक्त विश्वका अनेकौं प्रतिष्ठित उद्यमीले गुजरातमा लगानी गरेका छन् । यिनै उद्योगपतिहरूले गुजरात द·ाको बेला त्यहाँ लगानी गर्न शड्ढा व्यक्त गरेका थिए ।
मोदीको जन्म निकै साधारण र गरिब परिवारमा भएको थियो । आमा हिराबा छिमेकीको घरमा भाडा सफा गरेर घर परिवारको पालनपोषण गर्दथिन् । हिराबा गाँधी नगरमै बस्दछिन् । मुख्यमन्त्रीको सरकारी निवास सेक्टर २० को फ्लैट नम्बर २६ भन्दा मात्र एक किलोमिटर टाढा आफ्नो कान्छो छोरो पड्ढज भाई मोदीको घरमा बस्दछिन् । आमा हिराबा ६/७ फिटको कोठामा बस्दछिन् तर नरेन्द्र मोदी १२ वर्षसम्म गुजरातमा मुख्यमन्त्री रहँदा पनि उनको परिवारका कुनै पनि सदस्य कहिल्यै मोदीको मुख्यमन्त्री निवासमा गएन ।
नरेन्द्र मोदी गुजरातमा तेर्ह वर्ष सात महिनासम्म मुख्यमन्त्रीको रूपमा काम गरे तर कहिल्यै बिदा लिएनन् । एक दिनका लागि पनि कहिल्यै बिदा नलिएका मोदी दशै, तिहार र होलीको अवसरमा जतिबेला सारा देश बिदाको आनन्द लिइरहेको हुन्छ, देशको सिमानाको रक्षा गर्ने बिएसएफका जवानहरूबीच हुन्छन् । स्वाभाविकरूपमा यस्ता नेताप्रति सेनाको पनि गौरव हुनेछ र उत्साह बढ्ने छ । नरेन्द्र मोदी चार घण्टा मात्रै सुत्छन् । दिनचर्याको थालनी इन्टरनेटबाट हुन्छ । एक दिनमा दुईपटक बिहान सवा पाँच बजे र बेलुका ६ बजे चिया लिन मन पराउने उनी शुद्ध शाकाहारी हुन् । बिहान नबिराई योग गर्दछन् । एक वर्षमा दुई पटक शारदीय नवरात्र (दशैं) र चौत्रीय नवरात्र (चैते दशैं) निराहार व्रत (उपवास) बस्ने गर्दछन् । प्रशासन र राजनीतिमा मोदीलाई राम्रो, साँचो बोल्ने, परिश्रमी, इमानदार र अनुशासनप्रिय व्यक्ति मन पर्दछन्स उद्दण्ड, पार्टी फेरिरहने, सत्ताका निम्ति ब्लैकमेल गर्ने नेता उनलाई मन पर्दैनन् । मोदीका अनुसार यस्ता व्यक्ति आफ्नो स्वार्थपूर्तिका निम्ति विकासमा अवरोध पुर्याउँछन् । भनिन्छ एकपटक जामनगरको स्थानीय निकाय निर्वाचनमा नरेन्द्र मोदीले भाषणमैं भनेका थिए कि भाजपालाई (स्वयं उनको पार्टी) जिताउनु छैन भने नजिताउनुस्स काङ्ग्रेसका उम्मेदवार (विपक्षी दल) लाई मत दिएर जिताइदिनुस् तर महानगरपालिकामा स्वतन्त्रलाई पठाएर सौदेबजी, दलाली गर्ने अवस्था उत्पन्न नगर्नुहोला ।
भनिन्छ नरेन्द्र मोदीसँग सम्पर्क गर्नु गार्हो छैन किनभने कुनै पनि समस्या भए अथवा जनहितसँग जोडिएका काम भए उनको कार्यालयमा म्यासेज छोडिदिनुस् । समय पाउने बित्तिकै मोदी आफै सम्पर्क गर्नुहुनेछ ।
नरेन्द्र मोदीजस्तो कुशल, योग्य, सक्षम, राष्ट्रवादी, इमान्दार, समर्पित, निष्ठावान व्यक्ति भारतजस्तो देशको सर्वोच्च पदमा पुगेका छन् । हुनत भारतका प्राय: सबैजसो प्रधानमन्त्री र राष्ट्रपति विशिष्ट क्षमता र प्रतिभाका नै साब्ति हुँदै आएका छन्, तथापि नरेन्द्र मोदीजस्तो साधारण एवं गरिब परिवारका व्यक्ति सर्वोच्च पदमा पुगेको यो पहिलो अवसर हो । उनी त्यति बेला भारतको प्रधानमन्त्री बनेका छन्, जतिबेला सार्क, दक्षिणपूर्व एसिया, सम्पूर्ण एसिया र विश्वमैं भारतको भूमिकालाई महत्त्वपूर्ण मानिंदैछ । एउटा हिन्दूबहुल नेपाल, अर्को हिन्दूबहुल देश भारतका नयाँ प्रधानमन्त्रीसँग राखेको अपेक्षाप्रति मोदी अवश्य नै सकारात्मक र सहयोगी साबित हुनेछन् ।
बल)कजचष्mबल२थबजयय।अयm
भारतका नवनियुक्त प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी विश्वको सबैभन्दा ठूलो लोकतान्त्रिक देश भारतका प्रधानमन्त्री बनेका छन् । प्रत्येक व्यक्तिमा एउटा विशिष्ट खुबी हुने गर्दछ तर जुन व्यक्तिले आफ्नो यस विशिष्ट योग्यता अथवा खुबीको राम्ररी सदुपयोग गर्न चाहन्छ अथवा गर्ने प्रयास गर्दछ त्यस्ता व्यक्ति नै महापुरुषको पङ्क्तिमा आउँछ्न । एउटा साधारण गरिब परिवारमा जन्म लिएर त्याग, तपस्था, समर्पण एवं सङ्घर्षमार्फत् आफूलाई देशको प्रधानमन्त्रीको ओहदासम्म पुर्याउने यस्तै एक महामानव हुन्, हाम्रो दक्षिणी छिमेकी राज्य भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी । नरेन्द्र मोदी आधुनिकताका प्रबल समर्थक छन् तर सनातन हिन्दू धर्म, परम्परा, पद्धति र धर्मशास्त्रमाथि पनि उनको गहिरो आस्था छ । आप््mनो धर्म एवं परम्पराको अनुकरण तथा अन्य धर्मावलम्बीको परम्परा र आस्थालाई सम्मान एवं आदर गर्ने सोचका उनी विलक्षण प्रतिभाका आशावादी, सङ्घर्षशील एवं अथक परिश्रम गर्ने व्यक्तिमा पर्छन् । नरेन्द्र मोदीको जीवनशैली, कार्यप्रणाली एवं दृढ इच्छाशक्ति हामी सबैका निम्ति प्रेरणाको स्रोत हुन सक्दछ ।
राष्ट्रवादी सोझा उनी जतिबेला गुजरातका मुख्यमन्त्री बनेका थिए, त्योभन्दा अघिसम्म गुजरातमा अनिकाल, खानेपानीको समस्या, सिंचाइ तथा बिजुलीको घोर अभाव थियो । उनी पहिलोपटक मुख्यमन्त्री भएका बेला ग्रामीण जनताले उनलाई आग्रह गरेका थिए तपाई अरू कुनै काम गर्नुस् अथवा नगर्नुस तर राति खाना खाने बेलामा बिजुली आओस्, यस्तो व्यवस्था गरिदिनुस् । त्यति बेलादेखि नै मोदीले शहरका साथै प्रत्येक गाउँमा चौबीसै घण्टा बिजुली उपलब्ध गराउने दिशामा ध्यान दिन थाले, यसका निम्ति उनले पञ्चायत योजना बनाए । जस अन्तर्गत जनशक्ति, ऊर्जाशक्ति, जलशक्ति, ज्ञानशक्ति र रक्षाशक्तिलाई मूलमन्त्र बनाई विकास कार्यको श्रीगणेश गरे । उनको ज्योतिग्राम योजना सफल रहयो । सिंचाइको निम्ति खेतको पानीलाई खेतमैं रोक्न पहिलो काम राज्यभरिमा दुई लाखभन्दा बढी खेत र पोखरी निर्माणको काम गरे जसबाट जलस्तर माथि उठन गयो । नर्मदा नदीको पानी गाउँगाउँ सम्म पुर्याइयो । नर्मदा मुख्य नहरको ४५८ किलोमिटर काम पुरा गराइयो तथा हजारांै किलोमिटर लामो शाखा नहर बनाएर किसानहरूलाई सिंचाइका निम्ति पानी पुर्याइयो, पानी र बिजुली पर्याप्त मात्रामा उपलब्ध हुन थालेपछि राज्यको कृषि उत्पादन पनि तीव्र गतिमा बढ्न थाल्यो । यसका साथै मोदीले कृषि महोत्सवमार्फत् पूरै सरकार, अधिकारी, कर्मचारी र वैज्ञानिकहरूलाई एक महिनाका निम्ति गाउँगाउँमा पठाउने काम भयो जसले गर्दा किसानहरूल आफ्नो कार्यस्थलमैं मार्गदर्शन पाउन् । यसको परिणाम के भयो भने बर्सेनि ९ हजार करोडको कृषि उत्पादनले ४५ हजार करोडलाई पनि नाघ्यो ।
बालिका शिक्षाको स्तरलाई उच्च बनाउन स्वयं मोदी, उनका मन्त्री र अधिकारी तीन दिन र रात गाउँमैं बिताएर विद्यालयमा बालबालिकाहरूको नामाड्ढन एक सय प्रतिशतसम्म पुर्याउने गर्दथे । अस्पताललाई प्राविधिकरूपमैं सुसज्जित गराउनुका साथै गर्भवती महिलाहरूलाई पौष्टिक आहार उपलब्ध गराउन जनसहभागिता अभियान चलाइयो । गाउँगाउँमा १०८ एम्बुलेन्स सेवा आइसियु अन व्हील्स तथा आमा र बच्चालाई सुरक्षित घरसम्म पुर्याउन खिलखिलाहट भ्यान (मुस्कुराउने गाडी) को प्रयोग भइरहेको छ जुनकि कोसेढु·ा साबित भइरहेको छ । १०८ एम्बुलेन्स सेवा गुजरातमा यति सफल रहयो कि झन्डै एक लाख बच्चाको सफल जन्म त १०८ एम्बुलेन्समैं भयो । विद्यालयमा शौचालयको समस्या नहोस् यसका निम्ति मुख्यमन्त्री भएलगत्तै चालीस हजार शौचालय बनाउन लगाए । महिला शिक्षा, नवजात शिशुको अकाल मृत्यु, महिला सुरक्षालगायत क्षेत्रमा उनले उल्लेखनीय काम गरे । चुनाव प्रचारका दौरान मोदीले समाजवादी पार्टीका अध्यक्ष मुलायम सिंह यादवलाई गुजरातजस्तो राज्य बनाउन ५६ इन्चको छाती चाहिन्छ भनेर चुनौती नै दिए । त्यति बेला मोदीको भाषणमा अलिकति पनि अतियोक्ति थिएन किनभने उनले गुजरातमा त्यस्तो गरेर देखाइदिएका छन् । गुजरात राज्य प्रगतिशील रहिआएको छ र यहाँका नागरिक कुशल व्यापारी पनि हुने गर्दछन् तर मोदीले गजुरातीहरूलाई अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा जे जति गौरव दिलाए यसबाट प्रत्येक गुजराती उनीप्रति गौरवान्वित छ । आज जब देशविदेशका नामी उद्योगपति, कलाकार, खेलाडी र पेशागत व्यक्ति गुजरात आएर मोदीको प्रशंसा गर्दछन् अनि गुजरातमा बस्ने प्रत्येक नागरिकको उत्साह हौसला बढ्ने गर्दछ । प्रत्येक दुई वर्षमा हुने भाडब्रेण्ट गुजरात मार्फत् लाखौ करोड रुपियाँको लगानी हुने गर्दछ । टाटा मोटर्सको नैनो प्लान्ट विश्वस्तरको मंदडा पोर्ट, बडोदरामा मेट्रो रेल, कोयको कारखाना, राजकोटमा आटोमोबाइल हबका अतिरिक्त विश्वका अनेकौं प्रतिष्ठित उद्यमीले गुजरातमा लगानी गरेका छन् । यिनै उद्योगपतिहरूले गुजरात द·ाको बेला त्यहाँ लगानी गर्न शड्ढा व्यक्त गरेका थिए ।
मोदीको जन्म निकै साधारण र गरिब परिवारमा भएको थियो । आमा हिराबा छिमेकीको घरमा भाडा सफा गरेर घर परिवारको पालनपोषण गर्दथिन् । हिराबा गाँधी नगरमै बस्दछिन् । मुख्यमन्त्रीको सरकारी निवास सेक्टर २० को फ्लैट नम्बर २६ भन्दा मात्र एक किलोमिटर टाढा आफ्नो कान्छो छोरो पड्ढज भाई मोदीको घरमा बस्दछिन् । आमा हिराबा ६/७ फिटको कोठामा बस्दछिन् तर नरेन्द्र मोदी १२ वर्षसम्म गुजरातमा मुख्यमन्त्री रहँदा पनि उनको परिवारका कुनै पनि सदस्य कहिल्यै मोदीको मुख्यमन्त्री निवासमा गएन ।
नरेन्द्र मोदी गुजरातमा तेर्ह वर्ष सात महिनासम्म मुख्यमन्त्रीको रूपमा काम गरे तर कहिल्यै बिदा लिएनन् । एक दिनका लागि पनि कहिल्यै बिदा नलिएका मोदी दशै, तिहार र होलीको अवसरमा जतिबेला सारा देश बिदाको आनन्द लिइरहेको हुन्छ, देशको सिमानाको रक्षा गर्ने बिएसएफका जवानहरूबीच हुन्छन् । स्वाभाविकरूपमा यस्ता नेताप्रति सेनाको पनि गौरव हुनेछ र उत्साह बढ्ने छ । नरेन्द्र मोदी चार घण्टा मात्रै सुत्छन् । दिनचर्याको थालनी इन्टरनेटबाट हुन्छ । एक दिनमा दुईपटक बिहान सवा पाँच बजे र बेलुका ६ बजे चिया लिन मन पराउने उनी शुद्ध शाकाहारी हुन् । बिहान नबिराई योग गर्दछन् । एक वर्षमा दुई पटक शारदीय नवरात्र (दशैं) र चौत्रीय नवरात्र (चैते दशैं) निराहार व्रत (उपवास) बस्ने गर्दछन् । प्रशासन र राजनीतिमा मोदीलाई राम्रो, साँचो बोल्ने, परिश्रमी, इमानदार र अनुशासनप्रिय व्यक्ति मन पर्दछन्स उद्दण्ड, पार्टी फेरिरहने, सत्ताका निम्ति ब्लैकमेल गर्ने नेता उनलाई मन पर्दैनन् । मोदीका अनुसार यस्ता व्यक्ति आफ्नो स्वार्थपूर्तिका निम्ति विकासमा अवरोध पुर्याउँछन् । भनिन्छ एकपटक जामनगरको स्थानीय निकाय निर्वाचनमा नरेन्द्र मोदीले भाषणमैं भनेका थिए कि भाजपालाई (स्वयं उनको पार्टी) जिताउनु छैन भने नजिताउनुस्स काङ्ग्रेसका उम्मेदवार (विपक्षी दल) लाई मत दिएर जिताइदिनुस् तर महानगरपालिकामा स्वतन्त्रलाई पठाएर सौदेबजी, दलाली गर्ने अवस्था उत्पन्न नगर्नुहोला ।
भनिन्छ नरेन्द्र मोदीसँग सम्पर्क गर्नु गार्हो छैन किनभने कुनै पनि समस्या भए अथवा जनहितसँग जोडिएका काम भए उनको कार्यालयमा म्यासेज छोडिदिनुस् । समय पाउने बित्तिकै मोदी आफै सम्पर्क गर्नुहुनेछ ।
नरेन्द्र मोदीजस्तो कुशल, योग्य, सक्षम, राष्ट्रवादी, इमान्दार, समर्पित, निष्ठावान व्यक्ति भारतजस्तो देशको सर्वोच्च पदमा पुगेका छन् । हुनत भारतका प्राय: सबैजसो प्रधानमन्त्री र राष्ट्रपति विशिष्ट क्षमता र प्रतिभाका नै साब्ति हुँदै आएका छन्, तथापि नरेन्द्र मोदीजस्तो साधारण एवं गरिब परिवारका व्यक्ति सर्वोच्च पदमा पुगेको यो पहिलो अवसर हो । उनी त्यति बेला भारतको प्रधानमन्त्री बनेका छन्, जतिबेला सार्क, दक्षिणपूर्व एसिया, सम्पूर्ण एसिया र विश्वमैं भारतको भूमिकालाई महत्त्वपूर्ण मानिंदैछ । एउटा हिन्दूबहुल नेपाल, अर्को हिन्दूबहुल देश भारतका नयाँ प्रधानमन्त्रीसँग राखेको अपेक्षाप्रति मोदी अवश्य नै सकारात्मक र सहयोगी साबित हुनेछन् ।
बल)कजचष्mबल२थबजयय।अयm