$type=ticker$count=12$cols=4$cate=0

स्वदेशमुखी आर्थिक विकास ढाँचा

SHARE:

- शीतल महतो
    नेपालको केन्द्रीकृत राज्यव्यवस्था र सोसँग जोडिएका संयन्त्रहरूले नेपाललाई सधैं परनिर्भरतातिर धकेल्ने काम गरे, फलस्वरूप आम नेपालीको चाहना बमोजिम मुलुकको विकास, आर्थिक समृद्धि र अधिकारको सुनिश्चितता हुन सकेन । सबै नेपालीको आधारभूत मौलिक अधिकारको सुनिश्चितता र दिगो आर्थिक विकासका लागि मुलुकमा पटकपटक आन्दोलन भयो । प्रजातन्त्रको प्राप्ति र पुर्नस्थापनाका लागि भएका त्यस्ता आन्दोलनमा अथक योद्धाको रूपमा सङ्घर्ष गरेका आम नेपाली नागरिकका लागि त्यसपछिको समय सुखद बन्न सकेन । त्यो समय केही नेता र त्यसका सन्तान एवं नातागोताका लागि मात्र सुखद बने । मुलुकमा बहुलवादी राज्यप्रणाली भएका कारण अभिव्यक्ति स्वतन्त्रता, जमघट गर्न पाउने, स·ठन खोल्न पाउने, आवतजावत र बसोवास गर्न पाउने तथा कुनै पनि पेशा अँगाल्न पाउने स्वतन्त्रता त नेपालीहरूले पाए तर प्रजातान्त्रिक सरकार सबै नागरिक सम्पन्न, समृद्ध र विकसित जीवन जिउन पाउने अवसरको सृजना गर्न निरन्तर चुक्दै गयो । जसको फलस्वरूप केही नेताका सन्तान, नातागोता र तिनका आसेपासेलगायत केही अवसरवादीहरूले मात्र सम्पन्नताको अनुभूति गर्न पाए । बाँकी देशका ९० प्रतिशत नागरिक गरिबी र विपन्नताको दुष्चक्रबाट माथि उठ्न सकेनन् । उनीहरूको लागि सम्पन्नता नारामा मात्र सीमित हुन पुग्यो । गरिबी, आर्थिक अभाव र विपन्नताले मुलुकमा द्वन्द्वको बीजारोपण भयो । द्वन्द्व चर्किदै जाँदा मुलुकमा गणतन्त्रको ठूलो ध्वनि गुँजिन थाल्यो ।
    लोकतान्त्रिक अधिकारको सुनिश्चितताका लागि केन्द्रीकृत राज्य व्यवस्थाविरुद्ध २०६२/०६३ को जनान्दोलन र माओवादीको दश वर्षे जनयुद्ध तथा मधेस आन्दोलनबाट मुलुकलाई सङ्घीय संरचनामा लैजाने वातावरण बन्यो । अहिले नेपालको नयाँ यात्रा सङ्घीय संरचनातर्फ उन्मुख छ । जसबाट समृद्ध, समावेशी र लोकतान्त्रिक नयाँ नेपालको निर्माण हुने अपेक्षा राखिएको छ । तर यो सुन्दर परिकल्पना साकार पार्न त्यति सहज छैन । सबै नेपाली जनताको पहिचान, स्वाभिमान र सम्मानको रक्षा गर्दै मुलुकको चौतर्फी विकास गर्ने हेतुले नेपालको मूल कानुनलाई बदली सङ्घीय संविधानको परिकल्पना गर्दै संविधानसभा चुनाव त भयो तर त्यसले पनि जनताको सङ्घीय राज्य व्यवस्थाको चाहना र उद्देश्यमा कुठाराघात गरियो । विशेषगरी प्रमुख दलहरूबीच मुलुकको शासकीय स्वरूप र सङ्घीयताको विषयमा कुरा मिल्न नसकेपछि नयाँ संविधान जारी नै नभई संविधानसभा विघटन हुन पुग्यो । अहिले पुन: संविधानसभाको दोस्रो निर्वाचन भई सरकार गठन प्रक्रियामा  छ । यसपटक पनि दलहरूबीच यही विषयमा मतभिन्नता देखिएको छ । प्राय: सबै दलले पहिचान र सामथ्र्यलाई सङ्घीयताका आधार माने पनि प्रदेशको सङ्ख्या, नामकरण, प्रदेशहरूबीच सम्बन्ध, स्वायत्तता र स्वशासन तथा आर्थिक र भौतिक पूर्वाधारलगायत विषय प्रमुख मुद्दाको रूपमा रहँदै आएको छ । सङ्घीय एकाइहरूलाई सबल, सक्षम र समृद्ध बनाउने हो भने पहिचानका सँगसँगै आर्थिक अन्तर्सम्बन्ध र सामथ्र्य, पूर्वाधार विकासको अवस्था र सम्भावना, प्राकृतिक स्रोत साधनको उपलब्धता र प्रशासनिक सुगमतालाई प्रमुख आधारस्तम्भ बनाउनै पर्दछ । किनभने केन्द्रीकृत आर्थिक विकासको ढाँचालाई विकेन्द्रीकृत ढाँचामा नलगेसम्म अब नेपालको आर्थिक विकास र समृद्धि सम्भव छैन भन्ने यर्थात छर्ल· भइसकेको छ ।
    आर्थिक समृद्धि र विकास लागि राजनीतिक स्थिरता आधारभूत र अनिवार्य शर्त हो । व्यक्तिको उत्पादनशीलतामा देखिने जाँगरको अभावमा राज्यले सामाजिक न्यायको प्रत्याभूति दिलाउन सक्दैन । राज्यको ढाँचा, प्रतिनिधित्वको व्यवस्था, व्यक्तिलाई दिएको स्वतन्त्रता र न्याय निरूपणको स्पष्ट पद्धतिमा प्रत्येक नागरिकको स्वाभाविक सहभागिता छैन भने त्यो राज्य संयन्त्रको नागरिकसँगको सम्बन्ध सुमधुर हुन सक्दैन । त्यसैले मुलुकलाई समृद्ध बनाउने हो भने विशेषगरी देशलाई आर्थिकरूपमा आत्मनिर्भर बनाउने खालका स्पष्ट दृष्टिकोण र मार्गचित्र चाहिन्छ । संविधानसभाको दोस्रो निर्वाचनको बेला दलहरूको घोषणापत्रलाई हेरर विश्लेषण गर्ने हो भने आर्थिक विकासका कुरा सीधै परनिर्भरता बढाउने मात्र नभई ठाडै विदेशी प्रभाव बढाउने प्रकृतिको देखिन्छ । जुन गोरु आए कानै चिरेको भन्ने नेपाली उखानझैं राजनीतिक दलहरूद्धारा सधैं जनतालाई भ्रम छर्ने काम भएको देखिन्छ । हाम्रो राष्ट्रिय अर्थतन्त्र परनिर्भर होइन, आत्मनिर्भर बन्ने खालको हुनुपर्दछ । हाम्रो राज्य व्यवस्था र राजनीतिक नेतृत्व नै परनिर्भरतामा हिंडिरहेकोले आत्मनिर्भर आर्थिक विकासको मार्गचित्र बनाउने अभियानलाई विकासवादी प्रत्येक नेपालीले आत्मसात गरी सोही अनुरूप व्यवहार प्रदर्शन गर्नुपर्दछ ।
    यतिखेर मुलुकमा चारैतिरबाट भ्रष्टाचार, अनियमितता र विकृतिको कालो बादल छाएको छ । विकासको नाममा विनाश निम्त्याउने कार्य भइरहेको छ । हाम्रो घरेलु तथा कुटीर उद्योग लगायत उत्पादन एवं वितरण प्रणालीमा ठूलो र्‍हास आएको छ । राज्य संयन्त्रले विकासका सूचनाहरू नागरिक समक्ष नपुर्‍याई उनीहरूको हक अधिकारको ग्यारेन्टी गर्नेतर्फ उन्मुख नहुँदा समग्रमा सबै राज्य संयन्त्रका उत्पादन, वितरण, त्यसको साझेदार र सामूहिक संयन्त्र कमजोर भएर वास्तविक जगबाट सिर्जनात्मक विकास र वस्तुगत आर्थिक विकास हुन सकिराखेको छैन । नेपालको विकास योजनाहरूमा कागजी शब्दजालको मिठास देखाउँदैमा राष्ट्रको समग्र विकास र प्रगति हुन्छ भन्ने कुरा सरासर गलत हो, त्यसलाई व्यावहारिक पक्षमा उतार्नुपर्ने आजको आवश्यकता छ । त्यसैले अब स्वदेशमुखी विकास ढाँचा र आत्मनिर्भर बनाउन लगाउने पक्षमा आम नेपालीको आवाज उठ्नुपर्दछ । नेपालमा आर्थिक समृद्धिका प्रमुख आधारहरू प्रकृतिले सित्तैमा दिएको छ । तिनको मात्र सही, व्यवस्थित र उपयुक्त किसिमले परिचालन एवं सदुपयोग गर्न सक्यौं भने मात्र पनि नेपालमा आर्थिक समृद्धि सम्भव छ । यसरी हामीसँग भएको अनुपम प्राकृतिक स्रोत साधनको दिगो व्यवस्थापन गरी आर्थिक समृद्धिका योजनाहरू निर्माण गर्नमा राज्यव्यवस्था र राजनीतिक नेतृत्व सचेत हुनुपर्दछ ।
    त्यसैले सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपालको आर्थिक कार्यसूची तयार गर्दा सामाजिक न्याय, आर्थिक समृद्धि र समानतालाई विशेष जोड दिनुपर्दछ । समाजिक स्तरमा, अवसरप्रतिको पहुँचमा, सम्पत्ति र आयआर्जनमा तथा जीवनस्तरमा समानता खोज्नु अहिलेको आवश्यकता हो । केही राजनीतिक दल र योजनाकारहरूले समानतालाई मानवीय पक्षसँग गाँस्न रुचाउँछन् र विपन्न समुदायप्रति दयाभाव प्रदर्शन गर्दै समानता मानवीय आवश्यकता हो भन्ने गर्छन् । तिनीहरू ग्रिबप्रति दया गरेको दम्भ प्रदर्शन गर्दछन् । गरिबी र विपन्नताले कहिले, कहाँ र कसरी सताउँछ भन्ने कुराको अनुभूति गर्न सक्दैनन् ।
उनीहरूका लागि गरिबको उत्थान गर्ने कुरा आर्थिक आवश्यकता कहिले पनि होइन, समानतालाई उनीहरूले सपना बाँड्ने खेल भन्ने गर्दछन् । तर पूर्ण राजनीतिक प्रतिबद्धता र इमान्दारिताका साथ आँट गर्न सक्यौं भने
समतामूलक समाज निर्माणमा ठूलो योगदान पुर्‍याउन सकिन्छ । असमानता अहिलेको आधुनिकीकरणको पथमा  लम्किएका सभ्य समाजमा लागेको कालो दाग हो ।
    असमानताले गरिबी र विपन्नता निम्त्याउँछ । यो यथार्थलाई सबै पक्षले मनन गर्नै पर्दछ । अहिलेको समस्या र चुनौती भनेको आयआर्जन र आर्थिक साधनस्रोतको बाँडफाँडको असमान वितरण प्रणाली मात्र होइन, शक्ति विभाजन तथा शिक्षा एवं सीप विकासको असमानता पनि गरिबी र विपन्नताको उद्गमस्थल हो । त्यसैले अहिलेको मुख्य र अहम् प्रश्न आम नेपाली नागरिकप्रति कुन हदसम्मको जिम्मेवारी प्रदर्शन गर्ने भन्ने नै हो । नेपालको ९० प्रतिशत गरिब र विपन्न नागरिकलाई उनीहरूले पाउनुपर्ने न्यायोचित हिस्सा नदिने हो भने त्यसको मूल्य राष्ट्रले अति भयानकरूपमा चुकाउनु पर्ने हुन सक्दछ ।
    समावेशी स्वरूपमा आधारित आर्थिक, सामाजिक, राजनीतिक र संस्थागत नीतिको अवलम्बनवाट मात्र आर्थिक वृद्धि, आर्थिक विकास र समतामूलक समाज निर्माण गर्न सकिन्छ । अब बन्ने नयाँ संविधानमा यी कुराहरूलाई कुन रूपमा समावेश गर्ने हो, त्यसै आधारमा सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको संस्थागत विकास हुनेमा प्राय: निश्चित छ ।
    समग्रमा तीव्र आर्थिक वृद्धि र सामाजिक न्यायसहितको स्वदेशीमुखी अर्थतन्त्रको विकास नै हाम्रो आर्थिक नीतिको आधारशिला हुनुपर्दछ ।
विद्यमान राजनीतिक अस्थिरतालाई अन्त्य गरी सम्पूर्ण शक्ति आर्थिक विकासमा लगाउनुपर्दछ । यसका लागि सुस्पष्ट राजनीतिक दृष्टिकोण, प्रस्ट लक्ष्य, त्यसलाई प्राप्त गर्ने दृढ इच्छाशक्ति तथा इमानदारितार प्रतिबद्ध कार्यान्वयनभयो भने मात्र एक दशकभित्रै आर्थिकरूपले सबल र समृद्ध नेपाल बनाउन सकिन्छ ।              –कजष्तबmिबजबतय२नmबष्।िअयm

neelambAd
Name

(स्थानीय समाचार ,1, %प्रमुख समाचार ,1, खेलकूद ,25, मन्तव्य ,3, सम्पादकीय ,27,(७ अप्रिल–विश्व स्वास्थ्य दिवसको उपलक्ष्यमा),1,(सन्दर्भ: ५८ औं राष्ट्रिय सहकारी दिवस,1,(स्थानीय समाचार,7,%प्रमुख समाचार,3,१५ अगस्त,6,२० चैत्र २०७१),1,२०७७ सालको वार्षिक राशिफल,1,main news,8,pramuk samachar,1,recent,5,अन्तरार्टिय समाचार,10,अन्तराष्ट्रिय समाचार,105,अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवस,1,अन्तर्वार्ता,28,अर्थ विशेष,129,अर्थ-उद्योग-वाणिज्य,710,अर्थ–उद्योग–वाणिज्य,29,अर्थविशेष,390,असार १५: धान दिवस,1,आइतवार विशेष,441,आजको बहस,16,आयुर्वेद,77,आर्थिक समाचार,136,आलेख,3,इतिहास,11,उपन्यास,11,एकाङ्की,4,एकाङ्की नाटक,2,कथा,55,कबीरा खडा बजार,216,कविता,44,कानुनी परामर्श,61,कुरोको चुरो,41,कृति समीक्षा,3,खेलकूद,1780,खोजीनीति,2,गजब,2,गुड फ्राइडे,1,गुरुनानक जयन्ती,1,गुरुनानक देव जयन्ती विशेष,1,चिठ्ठी,1,चियोचर्चा,1,जनसरोकार,2,जीवनी,2,जीवशास्त्र,1,जीवेम शरदः शतम्,1,जीवेम शरद: शतम्,1,जैव विविधता दिवस,1,टाकन–टुकन,54,टाकनटुकन,18,तथ्याङ्क,1,दृष्टिकोण,1,धन्वन्तरि जयन्ती,1,धर्म दर्शन,5,धर्म संस्कृति,10,धर्म–संस्कृति,115,नारी हस्ताक्षर,3,नारी हस्ताक्षर,6,नियतिको फल,1,नियात्रा,2,नीति वचन,1,पाठक पत्र,54,पाठक प्रतिक्रिया,22,पाठक मञ्च,58,पाठकमंच,42,पुस्तक समीक्षा,10,पोषण,2,पोषण/आहार,3,प्रजापिता ब्रह्माबाबाको ४७ औं अव्यक्ति दिवस,1,प्रतीक दैनिक,2264,प्रमुख समाचार,3585,प्रविधि,3,प्रवृत्ति र मनोवृत्ति,2,प्रसङ्गतरङ्ग,4,प्रसङ्गवश,1,फरक,145,फरक मत,2,फिचर,456,फिचर समाचार,81,फोटो,8,बाटिका,441,बुद्ध जयन्तीको उपलक्ष्यमा,1,बेलाको बोली,1,ब्रह्मा स्मृति दिवस,1,भानु जयन्ती,1,भाषा,1,भाषा/संस्कृति,1,भ्यालेन्टाइन डे,1,मजदुर दिवस विशेषः,1,मतमतान्तर,1,मतान्तर,1,मनोरन्जन,9,मन्तव्य,483,महाभारतबाट सङकलन तथा अनुवाद,231,महाभारतबाट सङकलित,16,महाशिवरात्री,1,महिला सरोकार,1,महिला हस्ताक्षर,1,मानवीय व्यवहार,1,यात्रा,29,यात्रा संस्मरण,3,यात्रानुभव,1,युग परिवर्तन कसरी र कहिले,3,युवा आवाज,1,राशिफल,2,रोचक,18,लघुकथा,32,लोक/संस्कृति,11,लोकविश्वास,2,लोहिया जयन्ती,1,वाटिका,553,वातावरण,1,वि.सं. २०७७ सालको वर्षफल,1,विज्ञान प्रविधि,3,विज्ञापनको लागि सम्पर्क,1,विश्लेषण,1,विश्व एड्स दिवसको उपलक्ष्यमा,1,विश्व सन्दर्भ,3,व्यक्तित्व,1,व्यङग्य,27,व्यङ्ग्य,35,व्यङ्ग्यम्,5,शिक्षा नेपाल,10,शिक्ष्f नेपाल,487,सङ्कलन तथा अनुवाद,35,सन्दभ: विश्व मधुमेह दिवस,1,सन्दर्भ ः विवेकानन्दा दिवस,2,सन्दर्भ - महिला हिंसा,3,सन्दर्भ - मानव अधिकार दिवस,1,सन्दर्भ : क्षयरोग दिवस,1,सन्दर्भ : चुरे दिवस,1,सन्दर्भ : बाल दिवस,1,सन्दर्भ : रमजान,1,सन्दर्भ ६१ औं राष्ट्रिय क्षयरोग दिवस,1,सन्दर्भः अन्तर्राष्ट्रिय हिन्दी दिवस,1,सन्दर्भ गाँधी जयन्ती,1,सन्दर्भः गुरु नानक जयन्ती,1,सन्दर्भ भानुजयन्ती,1,सन्दर्भः भारतको स्वतन्त्र दिवस,1,सन्दर्भ मोती जयन्ती,1,सन्दर्भः योग दिवस,1,सन्दर्भ रक्तसञ्चार सेवा दिवस,1,सन्दर्भ विश्व रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ- विश्व वातावरण दिवस,1,सन्दर्भ- श्रीकृष्ण जन्माष्टमी,2,सन्दर्भ-विश्व पर्यटन दिवस,1,सन्दर्भ– शहीद दिवस,1,सन्दर्भ: २६ जनवरी,8,सन्दर्भ: नारी दिवस,2,सन्दर्भ: बाल दिवस,2,सन्दर्भ: भारतको ६४औं गणतन्त्र दिवस,1,सन्दर्भ: भारतको ६९औं स्वतन्त्रता दिवस,1,सन्दर्भ: भारतको स्वतन्त्र दिवस,2,सन्दर्भ: रमजान पर्व,1,सन्दर्भ: रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व एड्स दिवस,3,सन्दर्भ: विश्व बाल दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व मौसम दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ: वीपी जयन्ती,1,सन्दर्भ: श्री गुरु अर्जुनदेवजी महाराज शहिदी दिवस,1,सन्र्दभ विश्व पर्यावरण दिवस,1,सम–सामयिक,1,समय–सन्दर्भ,9,समयान्तर,301,समसामयिक,28,समाचार विश्लेषण,3,समीक्षा,1,समीक्षा समाहरण,1,सम्पादकीय,3049,सरोकार,46,संस्कृति/साहित्य,3,संस्मरण,15,साहित्यवार्ता,1,साहित्यात्मक,5,सिर्सियाँ नदी प्रदूषण प्रकरण,2,स्तवतन्त्र विचार,254,स्थानीय समाचार,12448,स्मृति,2,स्वतन्त्त विचार,2,स्वतन्त्र विचार,2833,स्वान्त सुखाय,88,स्वान्तः सुखाय,14,स्वान्तः सुखायः,140,स्वान्त सुखाय:,132,स्वान्त–सुखाय,157,स्वायन्त सुखाय,22,स्वास्थ्य चर्चा,49,हाम्रो बारेमा,2,हास्य एकाङ्की,1,हास्यव्यङ्ग्य एकाÍी,1,
ltr
item
Prateek Daily । प्रतीक दैनिक : स्वदेशमुखी आर्थिक विकास ढाँचा
स्वदेशमुखी आर्थिक विकास ढाँचा
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjCzJfVFlgVqYF32LvdIFQSAkwjCMRUwtEd5c6HwTn1G0zKvxHDdjeWVmKmiBbZZcORsAhLC1NPwq0vZnJMCSxCL38LsLNHjinUDGoBAAZEWJnjh2lBI5i12V4lOvT1ND070tZQ_3fC8nu9/s1600/sheetal+mahto.jpg
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjCzJfVFlgVqYF32LvdIFQSAkwjCMRUwtEd5c6HwTn1G0zKvxHDdjeWVmKmiBbZZcORsAhLC1NPwq0vZnJMCSxCL38LsLNHjinUDGoBAAZEWJnjh2lBI5i12V4lOvT1ND070tZQ_3fC8nu9/s72-c/sheetal+mahto.jpg
Prateek Daily । प्रतीक दैनिक
https://www.prateekdainik.com.np/2014/01/blog-post_9914.html
https://www.prateekdainik.com.np/
https://www.prateekdainik.com.np/
https://www.prateekdainik.com.np/2014/01/blog-post_9914.html
true
6917042177189007432
UTF-8
सबै हेर्नुहोस् केही भेटिएन थप विस्तृत जवाफ दिनुहोस् Cancel reply Delete By Home PAGES POSTS सबै हेर्नुहोस सिफारिस गरिएको वर्गीकरण समाचार संग्रह खोज्नुहोस् सबै पोस्ट Not found any post match with your request गृहपृष्ठ Sunday Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday Saturday Sun Mon Tue Wed Thu Fri Sat January February March April May June July August September October November December Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec भर्खरै एक मिनेट अघि $$1$$ एक मिनेट अघि एक घण्टा अघि $$1$$ एक घण्टा अघि हिजो $$1$$ हिजो $$1$$ एक साताअघि पाँच साताअघि Followers Follow THIS PREMIUM CONTENT IS LOCKED STEP 1: Share to a social network STEP 2: Click the link on your social network Copy All Code Select All Code All codes were copied to your clipboard Can not copy the codes / texts, please press [CTRL]+[C] (or CMD+C with Mac) to copy