$type=ticker$count=12$cols=4$cate=0

विद्याको व्यवसाय

SHARE:

उमाशङकर द्विवेदी
    अचेल पत्रपत्रिकाहरूमा नयाँ भर्ना हुने विद्यार्थीहरूका लागि पाठ्यपुस्तकको अभावका खबरहरू छापिएका हुन्छन्।  नयाँ भर्ना हुने समयमा शहर तथा गाउँहरूमा च्याउ उम्रेभैंm खुलेका विद्यालयहरूद्वारा विभिन्न सञ्चारमाध्यमहरूमा विद्यार्थी तथा अभिभावकहरूलाई लोभ्याउने विभिन्नखाले विज्ञापन प्रकाशित भएका देखिन्छन्। प्रतिस्पर्धाको वर्तमान समयमा आ–आफ्नो विद्यालयमा नामाङकन गराउनका लागि विद्यार्थीहरूलाई आकर्षित गर्न होड नै चलेको जस्तो देखिन्छ। नामाङकनका लागि विभिन्नखाले प्रलोभन, छुट तथा सुविधाहरू घोषणा गरिएका पाइन्छन्। अभिभावकहरूका सामुन्ने आफ्ना बालबालिकाको नामाङकन गराउनुपर्ने बाध्यता हुन्छ। विद्यालयहरूद्वारा घोषित प्रलोभन, छुट तथा सुविधाहरूको लोभमा परेर एकचोटि बालबालिकाको नामाङकन भइसकेपछि बल्ल विद्यालयको चर्तिकला उजागर हुँदै जान्छ। पाठ्यपुस्तक र स्टेसनरीको सूची अभिभावकको हातमा पर्दछ, जसमा ती पाठ्यसामग्रीहरूको प्राप्तिको स्थान, पसल स्पष्टरूपमा निर्देशित हुन्छन्। व्यक्तित्व विकासमा सहयोग गर्ने नाममा प्राय: प्रत्येक विद्यालयको आफ्नो निश्चित रङगको पोशाक निर्धारित हुन्छ, जुन विद्यालयद्वारा निर्देशित सूचीकृत पसलबाट मात्र किन्नुपर्ने बाध्यता छ। विद्यालयको ब्याच, ब्याग, टाई, जुत्ता, मोजा तथा टिफिन बक्स विद्यालयले शुल्क लिएर आपैंm उपलब्ध गराउँछ अथवा उसले निर्देशित गरेको ठाउँबाट किन्नुपर्ने हुन्छ ।
    यतिका कामहरू भइसकेपछि पालो आउँछ विद्यार्थीको दैनिक यातायातको। यसको समाधानको लागि या त अभिभावकले आपैंmले विद्यार्थीलाई विद्यालयमा ल्याउनु लैजानु पर्दछ अथवा विद्यालय आपैंmले सञ्चालन गरेको बस, पिंजरा रिक्सा, टेम्पु जस्ता सवारीसाधनहरूको विद्यालयलाई चर्को भाडा तिरी प्रयोग गर्नुपर्ने हुन्छ। नाम नचलेका साना विद्यालयहरूले पिंजरा रिक्सा वा टेम्पुहरू सञ्चालन गरेका हुन्छन् भने नाम चलेका ठूला विद्यालयहरूसित त पारवहन कम्पनीभैंm बसका बगालहरू नितान्त निजी नै रहेका देख्न सकिन्छ। पाठ्यसामग्री तथा पोशाक खरिद गर्नका लागि यस प्रकारका निर्देशनहरूको रहस्य निरीह अभिभावकहरूलाई के थाहा ? सो निर्देशनबमोजिम काम भएन भने विद्यार्थीलाई विद्यालयबाट निकाली दिने घुर्की पनि छँदैछ। अभिभावकले हाडतोड मिहिनेत गरी पेटको दाना कम गरेर भएपनि सकी नसकी सो निर्देशन मान्नुपर्ने बाध्यता रहेको छ। बिहान बेलुका कठिनाइले हातमुख जोर्ने बहुसङ्ख्यक जनसङ्ख्या रहेको गरीब मुलुक हाम्रो नेपालको यो शैक्षणिक दृश्य हो, जुन प्रत्येक नेपालीको आँखाको सामुन्ने स्पष्ट छ। निरीह अभिभावकले सबैकुरा बुझे पनि बुझ पचाएर थुक निल्दै टुलुटुलु हेरिराख्ने बाध्यता रहेको छ।
    वर्षैपिच्छे देशमा पाठ्यपुस्तकको अभाव रहने गरेको नियति नै भएको  छ। पाठ्यपुस्तकको कमी हुनुको पछाडि पनि अग्रसोच, अधिकसोच तथा कमिसनतन्त्रको बाहुल्यता नै रहेको छ कि जस्तो देखिन्छ। केही दशक पहिलेका विद्यार्थीका अभिभावकहरूले जेठो छोराका लागि एकचोटि पाठ्यपुस्तक किनेपछि जम्मै सन्तानका लागि त्यही पाठ्यपुस्तकले पुग्दथ्यो। हाम्रो देशमा आजसम्म पनि त्यस्तो गणितज्ञ कोही पनि भएनन् जसले ‘केपी बसुको अलजेब्रा’, ‘चक्रवर्तीको अङक गणित’ वा ‘हल एन्ड स्टिफेन्सको ज्योमेट्री’भन्दा अधिक गणितको अनुसन्धान गरिदिएका होऊन् तथा सोको पाठ विद्यार्थीहरूलाई अध्यापन गराउन आवश्यक होओस्।
    संसारको इतिहास र भूगोलमा रत्ति पनि परिवर्तन भएको छैन तर इतिहास र भूगोलको किताब भने हरेक साल परिवर्तन हुनुको पछाडि के रहस्य हो बुझ्न गार्‍हो छ। उहिलेका साहित्य पढ्ने विद्यार्थीहरूले जुन भाषाका साहित्य पढ्दथे, त्यस भाषाका साहित्य तथा सुप्रसिद्ध साहित्यकारहरूसित राम्ररी परिचित हुन सक्दथे किनभने ती साहित्यकारका स्तरीय साहित्य विद्यालयका पाठ्यपुस्तकमा सङकलित हुन्थ्यो, जसलाई विद्यार्थीहरूले अनिवार्यरूपले पढ्नुपर्दथ्यो। पुरानो शिक्षाको अङ्ग्रेजीको ‘फ्रेज सेलेक्सन’, ‘पोइट्री सेलेक्सन’लाई स्मरण गराउन चाहन्छु। त्यस पुस्तकमा विश्वप्रसिद्ध साहित्यकारहरू यथा जेम्स क्रिश्चयन एन्ड्रेसन (इम्पररस न्यू क्लाथ), क्वाथरिन मैन्सफिल्ड (द कैनरी वर्ड), सौक्रेट्स
(फोर थिङ्स), ले. टाल्सटाय (थ्री क्वेशचन्स), रवीन्द्रनाथ टैगोर (सुभा) आदि सङकलित थिए। त्यस्तै नेपाली गद्यसङ्ग्रह, पद्यसङ्ग्रहको पनि स्मरण गरौं। गद्यसङ्ग्रहमा नेपाली साहित्यका
(गुरुप्रसाद मैनालीको ‘नासो’ , पुष्करशमशेर राणाको ‘परिबन्द’, भवानी भिक्षुको ‘त्यो फेरि फर्कला’, गोविन्दबहादुर मल्ल गोठालेको ‘ज्ञानीलाई निन्द्रा आएन’, बालकृष्ण समको ‘तलतल’ आदिजस्ता अमूल्य कृतिहरू सङकलित थिए । वर्तमानको महँगो शिक्षाले त्यस्तो स्तरीय शिक्षा प्रदान गर्न सक्षम छ त ?
    अचेलको पाठ्यपुस्तक तयार पार्दा यताउतिबाट अरूहरूको कृति, अभ्यास आदि सङकलन गरी पुस्तक प्रकाशन गरेर विद्यार्थीहरूका अगाडि पस्किदिएमा सङकलनकर्ताको पारिश्रमिक, प्रकाशकको आम्दानी तथा अधिकारीहरूको कमिसनको खेलले कृत्रिम अभावको सृजना गरिदिए के को अचम्म ?
    विद्या भनेको ज्ञान तथा विद्यालय भनेको ज्ञानप्राप्तिको स्थान हो। पुरानो समयमा गुरुहरूले विद्यादान गर्ने गर्दथे। आफूले दान गरेको विद्याबाट शिष्यको भविष्य उज्ज्वल भएमा गुरुले गौरव महसुस गर्दथे। शिष्यहरूले पनि गुरुको पर्याप्त आदर सम्मान गर्ने गर्दथे। वर्तमानमा विद्याको व्यवसाय भइरहेको अवस्था कटु सत्यको रूपमा रहेको छ। व्यवसाय भनेको व्यापार अथवा दिनचर्यामा आवश्यक पर्ने सामलहरूको खरिद–बिक्री गर्ने प्रक्रिया हो। राम्ररी हेर्ने हो भने अचेलका विद्यालयहरूमा त्यही प्रक्रियाको सम्पादन भइरहेको पाइन्छ।  वर्तमान समयमा विद्याको व्यवसाय भइरहेको अवस्थामा वर्तमान समयका गुरुले आफ्ना शिष्यहरूबाट त्यस्तो आदर, सम्मान वा गुरु–शिष्यबीचको प्रगाढ सौहार्दताको अपेक्षा राख्नुमा वास्तविकरूपमा लज्जाबोध हुनुपर्ने होइन र ?
neelambAd
Name

(स्थानीय समाचार ,1, %प्रमुख समाचार ,1, खेलकूद ,25, मन्तव्य ,3, सम्पादकीय ,27,(७ अप्रिल–विश्व स्वास्थ्य दिवसको उपलक्ष्यमा),1,(सन्दर्भ: ५८ औं राष्ट्रिय सहकारी दिवस,1,(स्थानीय समाचार,7,%प्रमुख समाचार,3,१५ अगस्त,6,२० चैत्र २०७१),1,२०७७ सालको वार्षिक राशिफल,1,main news,8,pramuk samachar,1,recent,5,अन्तरार्टिय समाचार,10,अन्तराष्ट्रिय समाचार,105,अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवस,1,अन्तर्वार्ता,28,अर्थ विशेष,129,अर्थ-उद्योग-वाणिज्य,710,अर्थ–उद्योग–वाणिज्य,29,अर्थविशेष,390,असार १५: धान दिवस,1,आइतवार विशेष,441,आजको बहस,16,आयुर्वेद,77,आर्थिक समाचार,136,आलेख,3,इतिहास,11,उपन्यास,11,एकाङ्की,4,एकाङ्की नाटक,2,कथा,55,कबीरा खडा बजार,216,कविता,44,कानुनी परामर्श,61,कुरोको चुरो,41,कृति समीक्षा,3,खेलकूद,1780,खोजीनीति,2,गजब,2,गुड फ्राइडे,1,गुरुनानक जयन्ती,1,गुरुनानक देव जयन्ती विशेष,1,चिठ्ठी,1,चियोचर्चा,1,जनसरोकार,2,जीवनी,2,जीवशास्त्र,1,जीवेम शरदः शतम्,1,जीवेम शरद: शतम्,1,जैव विविधता दिवस,1,टाकन–टुकन,54,टाकनटुकन,18,तथ्याङ्क,1,दृष्टिकोण,1,धन्वन्तरि जयन्ती,1,धर्म दर्शन,5,धर्म संस्कृति,10,धर्म–संस्कृति,115,नारी हस्ताक्षर,3,नारी हस्ताक्षर,6,नियतिको फल,1,नियात्रा,2,नीति वचन,1,पाठक पत्र,54,पाठक प्रतिक्रिया,22,पाठक मञ्च,58,पाठकमंच,42,पुस्तक समीक्षा,10,पोषण,2,पोषण/आहार,3,प्रजापिता ब्रह्माबाबाको ४७ औं अव्यक्ति दिवस,1,प्रतीक दैनिक,2264,प्रमुख समाचार,3585,प्रविधि,3,प्रवृत्ति र मनोवृत्ति,2,प्रसङ्गतरङ्ग,4,प्रसङ्गवश,1,फरक,145,फरक मत,2,फिचर,456,फिचर समाचार,81,फोटो,8,बाटिका,441,बुद्ध जयन्तीको उपलक्ष्यमा,1,बेलाको बोली,1,ब्रह्मा स्मृति दिवस,1,भानु जयन्ती,1,भाषा,1,भाषा/संस्कृति,1,भ्यालेन्टाइन डे,1,मजदुर दिवस विशेषः,1,मतमतान्तर,1,मतान्तर,1,मनोरन्जन,9,मन्तव्य,483,महाभारतबाट सङकलन तथा अनुवाद,231,महाभारतबाट सङकलित,16,महाशिवरात्री,1,महिला सरोकार,1,महिला हस्ताक्षर,1,मानवीय व्यवहार,1,यात्रा,29,यात्रा संस्मरण,3,यात्रानुभव,1,युग परिवर्तन कसरी र कहिले,3,युवा आवाज,1,राशिफल,2,रोचक,18,लघुकथा,32,लोक/संस्कृति,11,लोकविश्वास,2,लोहिया जयन्ती,1,वाटिका,553,वातावरण,1,वि.सं. २०७७ सालको वर्षफल,1,विज्ञान प्रविधि,3,विज्ञापनको लागि सम्पर्क,1,विश्लेषण,1,विश्व एड्स दिवसको उपलक्ष्यमा,1,विश्व सन्दर्भ,3,व्यक्तित्व,1,व्यङग्य,27,व्यङ्ग्य,35,व्यङ्ग्यम्,5,शिक्षा नेपाल,10,शिक्ष्f नेपाल,487,सङ्कलन तथा अनुवाद,35,सन्दभ: विश्व मधुमेह दिवस,1,सन्दर्भ ः विवेकानन्दा दिवस,2,सन्दर्भ - महिला हिंसा,3,सन्दर्भ - मानव अधिकार दिवस,1,सन्दर्भ : क्षयरोग दिवस,1,सन्दर्भ : चुरे दिवस,1,सन्दर्भ : बाल दिवस,1,सन्दर्भ : रमजान,1,सन्दर्भ ६१ औं राष्ट्रिय क्षयरोग दिवस,1,सन्दर्भः अन्तर्राष्ट्रिय हिन्दी दिवस,1,सन्दर्भ गाँधी जयन्ती,1,सन्दर्भः गुरु नानक जयन्ती,1,सन्दर्भ भानुजयन्ती,1,सन्दर्भः भारतको स्वतन्त्र दिवस,1,सन्दर्भ मोती जयन्ती,1,सन्दर्भः योग दिवस,1,सन्दर्भ रक्तसञ्चार सेवा दिवस,1,सन्दर्भ विश्व रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ- विश्व वातावरण दिवस,1,सन्दर्भ- श्रीकृष्ण जन्माष्टमी,2,सन्दर्भ-विश्व पर्यटन दिवस,1,सन्दर्भ– शहीद दिवस,1,सन्दर्भ: २६ जनवरी,8,सन्दर्भ: नारी दिवस,2,सन्दर्भ: बाल दिवस,2,सन्दर्भ: भारतको ६४औं गणतन्त्र दिवस,1,सन्दर्भ: भारतको ६९औं स्वतन्त्रता दिवस,1,सन्दर्भ: भारतको स्वतन्त्र दिवस,2,सन्दर्भ: रमजान पर्व,1,सन्दर्भ: रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व एड्स दिवस,3,सन्दर्भ: विश्व बाल दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व मौसम दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ: वीपी जयन्ती,1,सन्दर्भ: श्री गुरु अर्जुनदेवजी महाराज शहिदी दिवस,1,सन्र्दभ विश्व पर्यावरण दिवस,1,सम–सामयिक,1,समय–सन्दर्भ,9,समयान्तर,301,समसामयिक,28,समाचार विश्लेषण,3,समीक्षा,1,समीक्षा समाहरण,1,सम्पादकीय,3049,सरोकार,46,संस्कृति/साहित्य,3,संस्मरण,15,साहित्यवार्ता,1,साहित्यात्मक,5,सिर्सियाँ नदी प्रदूषण प्रकरण,2,स्तवतन्त्र विचार,254,स्थानीय समाचार,12448,स्मृति,2,स्वतन्त्त विचार,2,स्वतन्त्र विचार,2833,स्वान्त सुखाय,88,स्वान्तः सुखाय,14,स्वान्तः सुखायः,140,स्वान्त सुखाय:,132,स्वान्त–सुखाय,157,स्वायन्त सुखाय,22,स्वास्थ्य चर्चा,49,हाम्रो बारेमा,2,हास्य एकाङ्की,1,हास्यव्यङ्ग्य एकाÍी,1,
ltr
item
Prateek Daily । प्रतीक दैनिक : विद्याको व्यवसाय
विद्याको व्यवसाय
Prateek Daily । प्रतीक दैनिक
https://www.prateekdainik.com.np/2013/05/blog-post_6433.html
https://www.prateekdainik.com.np/
https://www.prateekdainik.com.np/
https://www.prateekdainik.com.np/2013/05/blog-post_6433.html
true
6917042177189007432
UTF-8
सबै हेर्नुहोस् केही भेटिएन थप विस्तृत जवाफ दिनुहोस् Cancel reply Delete By Home PAGES POSTS सबै हेर्नुहोस सिफारिस गरिएको वर्गीकरण समाचार संग्रह खोज्नुहोस् सबै पोस्ट Not found any post match with your request गृहपृष्ठ Sunday Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday Saturday Sun Mon Tue Wed Thu Fri Sat January February March April May June July August September October November December Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec भर्खरै एक मिनेट अघि $$1$$ एक मिनेट अघि एक घण्टा अघि $$1$$ एक घण्टा अघि हिजो $$1$$ हिजो $$1$$ एक साताअघि पाँच साताअघि Followers Follow THIS PREMIUM CONTENT IS LOCKED STEP 1: Share to a social network STEP 2: Click the link on your social network Copy All Code Select All Code All codes were copied to your clipboard Can not copy the codes / texts, please press [CTRL]+[C] (or CMD+C with Mac) to copy