मकवानपुरको साहित्यलाई सलाम

- सञ्जय साह ‘मित्र’ 
  चितवनका प्रसिद्ध साहित्यकार एलबी क्षेत्रीले फागुन महिनाकै एउटा मकवानपुरे कार्यक्रममा भने– मकवानपुरको साहित्यलाई सलाम । सलाम भन्नुका पछाडि उनका आफ्नै तर्क हुन सक्छन् । तर, मकवानपुरको साहित्यले वास्तवमा फड्को मारेको छ । यस कुरालाई कसैले अस्वीकार गरेर पनि सक्दैन । एक किसिमले भन्ने हो भने साहित्य त्यहाँको संस्कृति बनिसकेको छ ।
    फागुनको शनिवार हेटौंडाको थाहा सञ्चार एफएमले पाँचौ वार्षिकोत्सवको अवसरमा नारायणी अञ्चलस्तरीय साहित्यगोष्ठी गरेको थियो, जसमा नारायणीका सबै जिल्लाका साहित्यकारको भव्य उपस्थिति थियो । मकवानपुर त साहित्यको खेत नै भइहाल्यो नारायणीका लागि अब । त्यहाँ आली र कान्ला तथा बारी र खेतमा सबैतिर साहित्यको बाली मौलाएको देखिन्छ । यस अर्थमा कि त्यहाँका करिब चार दर्जन सर्जकले काव्यपाठ गरेका थिए, मञ्चमा । सञ्चालक राम अविकास हिजोसम्म नाम र बिधा टिपाएकाले मात्र कविता भन्न पाउनुपर्ने र आज कसैले चाहेर पनि भन्न नपाइने भन्दै बारम्बार आज कविता लिएर कार्यक्रममा आएका स्रष्टाहरूसित माफी मागिरहेका थिए ।
    रौतहटबाट रमेश समर्थन, हरिकृष्ण काफ्ले र म गरी तीनजनालाई आयोजकले निम्त्याएको थियो । मसँगै क्याम्पस पढाउने साथीको बिहेको पार्टी जनकपुरमा रहेको भएपनि साहित्यिक आग्रहले निरन्तर तानिरहँदा जीवनमा एकपल्ट हुने पार्टीभन्दा वर्षमा एकदिन हुने साहित्यिक समारोह मलाई राम्रो लाग्यो र रौतहटेली टोलीलाई अधुरो हुन दिइनँ । बाराबाट रामद्वय पराजुली र खनाल सहभागी थिए । पर्साबाट एक्लो सहभागी डा. विश्वम्भर शर्माले प्रतिनिधित्व गरेका थिए । चितवनबाट एलबी क्षेत्री, धनराज गिरी र भुपिनले कार्यक्रमको गरिमा बढाएका थिए । प्रसिद्ध नाटककार भीमनिधि तिवारीकी छोरी प्राज्ञ डा. बेञ्जु शर्माको नेतृत्वमा काठमाडौंबाट दर्जनजति सर्जकहरूले कार्यक्रमको आकर्षणलाई बढाएका थिए । मकवानपुरे साहित्यको श्रीवृद्धिमा सबैले एक स्वरले हर्षको अभिव्यक्ति गरेको कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि प्राज्ञ डा. शर्माले साहित्यको सार्थकताको पक्षमा मन्तव्य र आफ्नो काव्यपाठ गरेर गोष्ठीको गरिमालाई साँच्चिकै बढाएका थिए । सिन्धुलीका पनि एकजना छन्दवादी साहित्यकारको गरिमामय उपस्थिति रहेको थियो । यसरी कार्यक्रमको उपस्थिति साँच्चिकै सबैले गर्व गर्न लायकको थियो । भीड र गुणस्तरीयता दुवै दृष्टिले कार्यक्रम उम्दा थियो ।
    आयोजक एफएम थाहा सञ्चारले प्रत्यक्ष प्रसारण गरेको कार्यक्रम करिब साढे पाँच घण्टा चलेको थियो । कार्यक्रम लामो भएपनि यसमा कहीँकतै नरमाइलो हुनुपर्ने अवस्था सिर्जना भएन । एउटाभन्दा अर्को राम्रो गरी कविता, मुक्तक, हाइकू, गजलजस्ता काव्यविधाका रचनाहरू यसरी पस्किए मानौं त्यो काव्य महालयको सानो संसार काव्यमय बनेको छ । काव्यको रसास्वादनमा सारा डुबेका छन् । हुन पनि त्यो एफएमले इन्टरनेटमार्फत् आफ्नो कार्यक्रमलाई विश्वव्यापी बनाएको छ । मकवानपुरका महान् चिन्तक रूपचन्द विष्टको सम्झना र उनका दर्शनको कृतिलाई विश्वव्यापी बनाउने उद्देश्यले स्थापना गरिएको एफएमका सञ्चालक अरुण सुमार्गीले कार्यक्रमको अध्यक्षता ग्रहण गर्दै साँच्चिकै सम्पूर्ण सर्जकको सम्मान गरेका थिए । सुमार्गी आपैंm पनि सर्जक हुन् ।
    थाहा सञ्चारको वार्षिकोत्सवको अवसरमा भएको कार्यक्रमका निम्ति त हामी गएका थियौं नै तर बिहान गजलमञ्च मकवानपुरको बयान्नब्यौं गजलयात्रामा पनि सहभागी भयौं अर्थात् एकै दिनमा साहित्यका दुई कार्यक्रम एउटै शहरमा दुई संस्थाद्वारा । मञ्चको कार्यक्रम सकिए लगत्तै एउटा बस तम्तयार भएर बसेको थियो, साहित्यकारहरूलाई अर्को कार्यक्रमको लागि । क्या गज्जब ।
    भोलिपल्टदेखि साहित्यको दुईदिने प्रशिक्षण राखेको रहेछ नामटारले । नामटारमा विभिन्न समूहका नवयुवाले दुई दिन साहित्यको प्रशिक्षण लिए । मकवानपुरको गाउँ र शहर सबैतिर साहित्यको लहर चलेको देखिन्छ । कुनै पनि संस्था जो वास्तवमा जीवन्त छ भने त्यसले साहित्यलाई माया गरेको छ । साहित्य सर्जकलाई सम्मान गरेको छ । मकवानपुरमा आउने जिल्लाका कुनै पनि कार्यालयका यदि सामान्य अनुरागी छन् भने तिनलाई साहित्यकार बनाएर पठाउने क्षमता मकवानपुरले आफूमा उमारेको छ । जिल्ला विकास र नगरपालिकाले हरेक वर्ष साहित्यमा लगानी गरेको देखिन्छ । यसैले त त्यहाँ साहित्यको फूलबारी निकै मगमगाउँदै गएको देखिन्छ । आज अवस्था यो छ कि मकवानपुरले बोलाउँदा देशको जुनसुकै कुनाका सिर्जनकर्मी आइहाल्छन् । मकवानपुर नजाँदा कताकता सिर्जना नै अधूरो भएको जस्तो ठान्नुपर्ने अवस्थाको सिर्जना गर्न सक्षम मकवानपुरे साहित्यलाई मेरो पनि सलाम । रौतहटको पनि सलाम र सलाम सबै सर्जकहरूको समेत ।
                  – मित्रनगर, गरुडा