$type=ticker$count=12$cols=4$cate=0

परीक्षामा बढी अङ्क ल्याउन यसरी अध्ययन गरौं–९

SHARE:

- अनन्तकुमार लाल दास 
 मैले पछिल्लो आलेखमा चिन्ता होइन चिन्तन गर्नुपर्छ भनेको थिएँ । चिन्तनको सामान्य अर्थ कुनै पनि विषयमाथि सोचविचार अर्थात् छलफल गर्नु बुझिन्छ । जुनबेला यसका लागि विषय निर्धारित गर्नुपर्ने हुन्छ, त्यसबेला हामीले यस्ता विषयलाई रोज्छौं, जसको बारेमा केही न केही हामीलाई थाहा हुन्छ । यसो गर्दा हामीलाई के लाग्दछ भने यस सम्बन्धमा छलफल गर्न सजिलो हुनेछ । यस आलेखमार्फत् चिन्तन सम्बन्धमा मैले आफ्नो केही भिन्न मत राख्ने जमर्को गरेको छु ।
    तपाईं आफ्नो रुचिअनुसार कुनै पनि विषय रोज्न सक्नुहुन्छ र त्यसमाथि चिन्तन गर्न सक्नुहुन्छ तर यो चिन्तन परम्परागत हुनुभएन । कुनै पनि कुरामाथि विचार गर्दा के बिर्सनुहुन्न भने हाम्रो दिमाग पहिलादेखि नै सोचेका कुराहरूलाई बढी दोहोर्‍याउन खोज्दछ । अर्थात् हाम्रो मस्तिष्कले हामीलाई पहिलादेखि नै मस्तिष्कमा रहेका कुराहरूलाई स्मरण मात्र गराउन खोज्छ । विद्यार्थीहरू प्राय: यहींनिर धोखा खाने गर्दछन् । हामीहरूले यसै धोखाबाट बच्ने प्रयास गर्नुपर्छ किनभने याद गर्नु भनेको त काम गर्नु हो, कसरत गर्नु होइन ।
    दिमागी कसरतको दृष्टिकोणले चिन्तन गर्नु भनेको केही नयाँ सोच्ने, केही नयाँ गर्ने, केही यस्तो गर्ने जसको बारेमा पहिला न त पढिएको होस्, न त बुझिएको होस् वा न त सुनिएको होस् । यो काम सजिलो पनि छैन भने कठिन पनि छैन । यसको लागि सबैभन्दा पहिला के आवश्यक छ भने समयतालिकाको विषयमाथि चर्चा नगरी केही यस्ता उटपटयाङ विषयमाथि चिन्तन गर्ने जसलाई सुनेर मान्छेले तपाईंलाई पागल बुझोस् । उदाहरणको लागि तपाईंले यस्तो जीवको कल्पना गर्नुहोस्, जसको शरीर गैंडा जस्तो, टाउको सिंह जस्तो, दिमाग मान्छे जस्तो, दाँत कुकुर जस्तो र कपाल भालु जस्तो होस् । यस्तै वा अरू कुनै विचित्र जीवको परिकल्पना गर्नुहोस् । यस्ता जनावरको चित्र मस्तिष्कमा कोरेपछि त्यसको स्वभाव, कार्यशैली र अरू जनावरले त्यसप्रति राख्ने दृष्टिकोण आदि सम्बन्धमा सोच्नुहोस् । तपाईंले एउटा नयाँ जीवको रचना गरेको जस्तो अनुभूति हुन्छ । दोस्रो, तपाईं कुनै पनि विषयमाथि उल्टो सोच्न शुरू गर्नुहोस् । जस्तै रूखको पखेटा भए के हुन्थ्यो ? चन्द्रमा दिनमा उदाए भने के हुन्छ ? मानिस यदि चारखुट्टे प्राणी भएको भए के हुन्थ्यो ? यस्ता हजारौं विचारहरू हुन सक्छन् ।
    दिमागी कसरतको हिसाबले तेस्रो हो विचारप्रधान लेखन । अर्थात् कुनै पनि एउटा विषय सम्बन्धमा आफ्नैतर्फबाट सोचेर लेख्नु । जस्तै तपाईं जुन बसबाट घर फर्किरहनुभएको छ त्यो दुर्घटनाग्रस्त भयो । यस घटनालाई केन्द्रबिन्दुमा राखेर आफ्नोतर्फबाट केही नयाँ विचार लेख्ने प्रयास गर्नुहोस् । विचारप्रधान लेखनका लागि आफ्नो मस्तिष्कमा केही प्रश्नहरू कोर्नुहोस् । जस्तै दुर्घटना किन भयो ? मानिसहरू घर कसरी फर्कन्छन् ? आफन्तहरूका प्रतिक्रिया के के हुनसक्छन् ? दुर्घटनालाई कसरी रोक्न सकिन्थ्यो ? आदि आदि । त्यसपछि यी प्रश्नहरूको जवाफ लेख्ने प्रयास गर्नुहोस् । यो तपाईंको विचारप्रधान लेख हुन्छ । के तपाईं समाचारपत्रमा लेखिएको सम्पादकीय प्रतिदिन पढ्नुहुन्छ ? मलाई थाहा छ तपाईं पढ्नुहुन्न । मेरो सल्लाह के छ भने त्यसलाई अवश्य पढ्नुहोस् । तपाईंले यसलाई पढ्दा के थाहा हुन्छ भने कसरी एउटा सानो घटनालाई लिएर आफ्नो विचार प्रकट गर्ने कोशिश गरिएको छ । यो तपाईंको सोच्ने शक्तिको विकास गर्ने राम्रो अभ्यासको साथसाथै मस्तिष्कको लागि राम्रो खुराक हुनसक्छ ।
    वादविवादलाई मस्तिष्कको व्यायामको लागि चौथो तरिकाको रूपमा लिन सकिन्छ । तर ध्यान दिनुपर्ने कुरा के हो भने घरबाट तयारी गरेर प्रस्तुत गरिएका त्यस्ता तर्कहरूलाई यहाँ वादविवाद भन्न खोजिएको होइन । वादविवादको अर्थ यहाँ के हुन्छ भने तपाईंले कुनै कुरा सुन्नुभयो र तत्काल सोचेर आफ्नो तर्क प्रस्तुत गर्नुभयो । अर्को शब्दमा भन्ने हो भने अन्ताक्षरीले वादविवादकै चरित्रको प्रतिनिधित्व गर्दछ । हुनत अन्ताक्षरीमा पहिलादेखि नै मस्तिष्कमा भएका कुराहरूलाई नै दोहोर्‍याइन्छ तर यसमा स्मरणशक्तिको राम्रो अभ्यास हुन्छ । अन्ताक्षरीको सरोकार तपाईंलाई कति गीत याद छ भन्नेसँग हुँदैन । यसको सरोकार आवश्यकताअनुसारको गीत तपाईंलाई तुरुन्तै याद आउँछ वा आउँदैन भन्नेसँग हुन्छ । वादविवादको अर्थ पनि के हुन्छ भने पहिलो वक्ताले जे तर्क प्रस्तुत गर्छ त्यसलाई नै आधार बनाएर अर्को वक्ताले आफ्नो तर्क प्रस्तुत गर्छ । यस कारण वादविवादका लागि आफ्नो मस्तिष्कलाई सुन्ने र बोल्ने बेला दुवै अवस्थामा सतर्क अवस्थामा राख्न जरुरी हुन्छ किनभने राम्रो श्रोता नै राम्रो वक्ता पनि हुन्छ ।
    दिमागी कसरतको रूपमा योगाभ्यासको पनि थोरबहुत भूमिका छ । अर्थात् योगले हाम्रो शरीरमा स्थित मस्तिष्क नामको यस अ·लाई चुस्तदुरुस्त राख्नमा सन्तुलित भोजन जस्तै सहयोगीको भूमिका निर्वाह गर्दछ । यस कारण योगलाई मस्तिष्कको प्रत्यक्ष आहार पनि भनिएको छ । जसरी हाम्रो शरीरमा कोशिकाहरू, तन्त्रिकाहरू, माँसपेशीहरू र हड्डीहरूको सञ्जाल फैलिएको छ, त्यस्तै हाम्रो मस्तिष्कमा पनि असङ्ख्य साना–साना कोशिकाहरू (न्यूरोन्स) पाइन्छन्, जो पातलो धागोद्वारा एकअर्कासँग जोडिएका हुन्छन् । शारीरिक व्यायाम र श्रमबाट शारीरिक अ·हरूलाई स्वस्थ राख्न सकिन्छ तर हाम्रो टाउकोभित्र सुरक्षित ठाउँमा रहेको मस्तिष्कसम्म पुग्न व्यायाम वा श्रम मात्र पर्याप्त हुँदैन । यस कारण त्यहाँसम्म पुग्नको लागि योग एउटा सशक्त आन्तरिक माध्यम हो ।            विद्यार्थीहरूले प्राय: मसँग सोध्ने गर्छन्, हामीले कसरी पढाइप्रति आफ्नो ध्यान केन्द्रित गर्न सक्छौं ? भयरहित परीक्षा कसरी दिन सकिन्छ ? कसरी पढिएका कुराहरूलाई याद राख्न सकिन्छ ? यी प्रश्नहरूको जवाफको केन्द्रमा पनि योगको पद्धति रहेको छ । हाम्रो मस्तिष्कमा ज्ञानको तीन भाग हुन्छ– स्मृति, तर्क र बुझाइ । विद्यार्थीहरूले यिनै तीन कुराहरूबीच सन्तुलन कायम गरेपछि सबै सम्भव हुन्छ । बाबा रामदेवका अनुसार योग शरीर र मस्तिष्कको क्षमतालाई वृद्धि गर्ने एक साधनको रूपमा हाम्रो पूर्वजहरूको देन हो, यसको विकास शरीरको प्राकृतिक सिद्धान्तको आधारमा गरिएको छ, अर्थात् शरीरको स्वभाव अनुकूल यस पद्धतिको विकास गरिएको छ ।
    हाम्रो शरीरमा धेरै किसिमका ग्रन्थिहरू हुन्छन् । यिनै ग्रन्थिहरूमध्येको एउटा ग्रन्थि हो– पीनल ग्रन्थी । यो टाउकोको मध्य भागमा हुन्छ । यसै ग्रन्थिबाट हाम्रो मस्तिष्कको सेलेब्रल भागको निर्माण हुन्छ । आठ वर्षको उमेरपछि यो नष्ट हुन थाल्छ । योगले यस ग्रन्थिलाई स्वस्थ राख्ने तथा यसको समयावधिलाई बढाउने काम गर्दछ । यस ग्रन्थिलाई स्वस्थ बनाउनका लागि योगको तीन विधि प्रचलित छ । पहिलो विधि हो– सूर्य नमस्कार, दोस्रो हो– प्राणायाम र तेस्रो हो– त्राटक ।
    सूर्य नमस्कार मुख्यत: शरीरको पाँच बेग्लाबेग्लै मुद्रामा आधारित छ । यो पाँचवटै मुद्राले शरीरको विभिन्न भाग र ग्रन्थिहरूलाई प्रभावित गर्दछ । यो योग बिहानको शान्त वातावरणमा गरिन्छ । सूर्य नमस्कारको प्रमुख उद्देश्य शरीरमा रक्त सञ्चारलाई व्यवस्थित गर्नु, शरीरका विभिन्न अ·हरूलाई ऊर्जा प्रदान गर्नु र श्वासप्रश्वासमाथि नियन्त्रण कायम गर्नु हो । हाम्रो जीवनमा श्वासप्रश्वासको महत्त्वपूर्ण स्थान छ । योगशास्त्रमा के लेखिएको छ भने हामी आफ्नो श्वासमाथि नियन्त्रण गरेर मस्तिष्कका अनेकौं गतिविधिहरूमाथि नियन्त्रण गर्नुका साथसाथै मस्तिष्कको स्थितिलाई पनि परिवर्तन गर्न सक्छौं । श्वास नियन्त्रणले हाम्रो तनावलाई पनि कम गर्छ र हामी भित्रैबाट शान्त र बलियो भएको अनुभूति गर्छौं ।
    प्राणायाम धेरै प्रकारका हुन्छन् । तर विद्यार्थीहरूका लागि तीनवटा प्राणायाम गर्ने सल्लाह दिन सकिन्छ । पहिलो ॐ को उच्चारण, दोस्रो भ्रामरी र तेस्रो अनुलोम–विलोम । “ॐ” विश्वको कुनै पनि भाषाको यस्तो विचित्र ध्वनि हो, जुन पाँच ध्वनिहरू मिलेर बनेको छ । हामी सबैलाई थाहा भएको कुरा हो, स्वरको निर्माण एउटै ध्वनिले र व्यञ्जनको निर्माण दुईवटा ध्वनि जसमा एउटा स्वर र एउटा व्यञ्जन हुन्छ । जस्तै “अ”मा एउटै ध्वनि हुन्छ । यस कारण यसको उच्चारण गर्दा प्रारम्भदेखि अन्त्यसम्म “अ” नै सुनिन्छ । अर्को ध्वनि हो “क” जसमा “क्” पनि छ र “अ” पनि । यस कारण यसको उच्चारण गर्दा शुरूमा “क” र अन्त्यमा “अ” सुनिन्छ । तर “ॐ” यस्तो अद्भूत ध्वनि हो, जसमा पाँचवटा ध्वनिहरू सामेल छन् । तर लेख्दा एउटै अक्षर लेखिन्छ । यो पाँच ध्वनिहरू हुन्– अ+ऊ+ओ+म्+अ । आफ्नो यसै अनौठो संरचनाका कारण यो ध्वनि धेरै शक्तिशाली बनेको छ ।
    यस ध्वनिको उच्चारण पलेटी कसेर शान्त मनले आँखा बन्द गरी श्वासलाई विस्तारै भित्र तान्दै  र विस्तारै बाहिर छाड्दै गरेको अवस्थामा गर्नुपर्छ । तपाईंले भौतिकशास्त्रमा ध्वनिको शक्तिबारेमा पढ्नुभएकै होला । उदाहरणका लागि कुनै ठाउँमा बम विस्फोट हुँदा त्यसबाट निस्कने ध्वनिले वरिपरिका घरहरूका झ्यालका शीशाहरू फुट्छन् । त्यस्तै “ॐ”को उच्चारण गर्दा यसबाट निस्कने ध्वनितर·हरूले हाम्रो शरीरमा भएका नसाहरूलाई झङ्कृत गर्दै मस्तिष्कमा भएका कोशिकाहरूलाई मालिश गर्ने काम गर्छ । विद्यार्थीहरूले यहाँ के ध्यान दिनुपर्ने हुन्छ भने “ॐ”को उच्चारण गर्दा आँखा बन्द गरेर मनलाई ध्वनिमाथि केन्द्रित गर्ने प्रयास गर्नुपर्छ ।
    भ्रामरी पनि एक प्रकारको ध्वनि योग नै हो । यस प्राणायामलाई जुन बेला पनि गर्न सकिन्छ । यो गर्नका लागि पलेटी कसेर बस्ने, आँखा बन्द गर्ने र दुवै हातको बूढी औंलाले दुवै कानलाई बन्द गर्ने, मुखलाई बन्द राख्ने, नाकबाट विस्तारै लामो श्वास लिने र भमरो जस्तै आवाज निकाल्दै श्वासलाई विस्तारै छाड्ने । यस प्रक्रियालाई पाँचदेखि सातपटकसम्म र दिनमा एकचोटि गर्नु  विद्यार्थीको लागि पर्याप्त हुन्छ । यस ध्वनिको प्रभाव खासगरी घाँटीमा रहेको स्वरयन्त्रमाथि पर्छ र यसले हाम्रो मस्तिष्कका कोशिकाहरूलाई सक्रिय बनाउने काम गर्छ ।
    यो दुवै प्रकारको ध्वनि योगलाई विद्यार्थीहरूले नियमित गर्नुपर्दछ । यसो गर्दा विद्यार्थीहरूले आफ्नो मस्तिष्कलाई सक्षम बनाउन सक्छन् । “मलाई धेरै बेरपछि केही कुराको ज्ञान हुन्छ, शिक्षकले पढाएको केही बुझ्दिनँ, म छिट्टै कुनै कुरा बिर्सन्छु” जस्ता विद्यार्थीहरूका गुनासाहरू स्वत: हटेर जान्छ । तर यसको लागि विद्यार्थीहरूले धैर्य राख्नुपर्छ र नियमित  अभ्यास गर्नुपर्छ । मेरो सल्लाह त के छ भने यसलाई त्यसबेलासम्म गर्नुहोस् जुनबेलासम्म तपाईं आफ्नो दिमागलाई ठीक राख्न चाहनुहुन्छ अर्थात् आजीवन गर्दा बेस हुन्छ ।
neelambAd
Name

(स्थानीय समाचार ,1, %प्रमुख समाचार ,1, खेलकूद ,25, मन्तव्य ,3, सम्पादकीय ,27,(७ अप्रिल–विश्व स्वास्थ्य दिवसको उपलक्ष्यमा),1,(सन्दर्भ: ५८ औं राष्ट्रिय सहकारी दिवस,1,(स्थानीय समाचार,7,%प्रमुख समाचार,3,१५ अगस्त,6,२० चैत्र २०७१),1,२०७७ सालको वार्षिक राशिफल,1,main news,8,pramuk samachar,1,recent,5,अन्तरार्टिय समाचार,10,अन्तराष्ट्रिय समाचार,105,अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवस,1,अन्तर्वार्ता,28,अर्थ विशेष,129,अर्थ-उद्योग-वाणिज्य,710,अर्थ–उद्योग–वाणिज्य,29,अर्थविशेष,390,असार १५: धान दिवस,1,आइतवार विशेष,441,आजको बहस,16,आयुर्वेद,77,आर्थिक समाचार,136,आलेख,3,इतिहास,11,उपन्यास,11,एकाङ्की,4,एकाङ्की नाटक,2,कथा,55,कबीरा खडा बजार,216,कविता,44,कानुनी परामर्श,61,कुरोको चुरो,41,कृति समीक्षा,3,खेलकूद,1780,खोजीनीति,2,गजब,2,गुड फ्राइडे,1,गुरुनानक जयन्ती,1,गुरुनानक देव जयन्ती विशेष,1,चिठ्ठी,1,चियोचर्चा,1,जनसरोकार,2,जीवनी,2,जीवशास्त्र,1,जीवेम शरदः शतम्,1,जीवेम शरद: शतम्,1,जैव विविधता दिवस,1,टाकन–टुकन,54,टाकनटुकन,18,तथ्याङ्क,1,दृष्टिकोण,1,धन्वन्तरि जयन्ती,1,धर्म दर्शन,5,धर्म संस्कृति,10,धर्म–संस्कृति,115,नारी हस्ताक्षर,3,नारी हस्ताक्षर,6,नियतिको फल,1,नियात्रा,2,नीति वचन,1,पाठक पत्र,54,पाठक प्रतिक्रिया,22,पाठक मञ्च,58,पाठकमंच,42,पुस्तक समीक्षा,10,पोषण,2,पोषण/आहार,3,प्रजापिता ब्रह्माबाबाको ४७ औं अव्यक्ति दिवस,1,प्रतीक दैनिक,2264,प्रमुख समाचार,3585,प्रविधि,3,प्रवृत्ति र मनोवृत्ति,2,प्रसङ्गतरङ्ग,4,प्रसङ्गवश,1,फरक,145,फरक मत,2,फिचर,456,फिचर समाचार,81,फोटो,8,बाटिका,441,बुद्ध जयन्तीको उपलक्ष्यमा,1,बेलाको बोली,1,ब्रह्मा स्मृति दिवस,1,भानु जयन्ती,1,भाषा,1,भाषा/संस्कृति,1,भ्यालेन्टाइन डे,1,मजदुर दिवस विशेषः,1,मतमतान्तर,1,मतान्तर,1,मनोरन्जन,9,मन्तव्य,483,महाभारतबाट सङकलन तथा अनुवाद,231,महाभारतबाट सङकलित,16,महाशिवरात्री,1,महिला सरोकार,1,महिला हस्ताक्षर,1,मानवीय व्यवहार,1,यात्रा,29,यात्रा संस्मरण,3,यात्रानुभव,1,युग परिवर्तन कसरी र कहिले,3,युवा आवाज,1,राशिफल,2,रोचक,18,लघुकथा,32,लोक/संस्कृति,11,लोकविश्वास,2,लोहिया जयन्ती,1,वाटिका,553,वातावरण,1,वि.सं. २०७७ सालको वर्षफल,1,विज्ञान प्रविधि,3,विज्ञापनको लागि सम्पर्क,1,विश्लेषण,1,विश्व एड्स दिवसको उपलक्ष्यमा,1,विश्व सन्दर्भ,3,व्यक्तित्व,1,व्यङग्य,27,व्यङ्ग्य,35,व्यङ्ग्यम्,5,शिक्षा नेपाल,10,शिक्ष्f नेपाल,487,सङ्कलन तथा अनुवाद,35,सन्दभ: विश्व मधुमेह दिवस,1,सन्दर्भ ः विवेकानन्दा दिवस,2,सन्दर्भ - महिला हिंसा,3,सन्दर्भ - मानव अधिकार दिवस,1,सन्दर्भ : क्षयरोग दिवस,1,सन्दर्भ : चुरे दिवस,1,सन्दर्भ : बाल दिवस,1,सन्दर्भ : रमजान,1,सन्दर्भ ६१ औं राष्ट्रिय क्षयरोग दिवस,1,सन्दर्भः अन्तर्राष्ट्रिय हिन्दी दिवस,1,सन्दर्भ गाँधी जयन्ती,1,सन्दर्भः गुरु नानक जयन्ती,1,सन्दर्भ भानुजयन्ती,1,सन्दर्भः भारतको स्वतन्त्र दिवस,1,सन्दर्भ मोती जयन्ती,1,सन्दर्भः योग दिवस,1,सन्दर्भ रक्तसञ्चार सेवा दिवस,1,सन्दर्भ विश्व रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ- विश्व वातावरण दिवस,1,सन्दर्भ- श्रीकृष्ण जन्माष्टमी,2,सन्दर्भ-विश्व पर्यटन दिवस,1,सन्दर्भ– शहीद दिवस,1,सन्दर्भ: २६ जनवरी,8,सन्दर्भ: नारी दिवस,2,सन्दर्भ: बाल दिवस,2,सन्दर्भ: भारतको ६४औं गणतन्त्र दिवस,1,सन्दर्भ: भारतको ६९औं स्वतन्त्रता दिवस,1,सन्दर्भ: भारतको स्वतन्त्र दिवस,2,सन्दर्भ: रमजान पर्व,1,सन्दर्भ: रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व एड्स दिवस,3,सन्दर्भ: विश्व बाल दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व मौसम दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ: वीपी जयन्ती,1,सन्दर्भ: श्री गुरु अर्जुनदेवजी महाराज शहिदी दिवस,1,सन्र्दभ विश्व पर्यावरण दिवस,1,सम–सामयिक,1,समय–सन्दर्भ,9,समयान्तर,301,समसामयिक,28,समाचार विश्लेषण,3,समीक्षा,1,समीक्षा समाहरण,1,सम्पादकीय,3049,सरोकार,46,संस्कृति/साहित्य,3,संस्मरण,15,साहित्यवार्ता,1,साहित्यात्मक,5,सिर्सियाँ नदी प्रदूषण प्रकरण,2,स्तवतन्त्र विचार,254,स्थानीय समाचार,12448,स्मृति,2,स्वतन्त्त विचार,2,स्वतन्त्र विचार,2833,स्वान्त सुखाय,88,स्वान्तः सुखाय,14,स्वान्तः सुखायः,140,स्वान्त सुखाय:,132,स्वान्त–सुखाय,157,स्वायन्त सुखाय,22,स्वास्थ्य चर्चा,49,हाम्रो बारेमा,2,हास्य एकाङ्की,1,हास्यव्यङ्ग्य एकाÍी,1,
ltr
item
Prateek Daily । प्रतीक दैनिक : परीक्षामा बढी अङ्क ल्याउन यसरी अध्ययन गरौं–९
परीक्षामा बढी अङ्क ल्याउन यसरी अध्ययन गरौं–९
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjhBaP0Qb8ucaXMFU75rU9WvPwZBLXyqkVeRpl-U110dF7SPja095zbbvH15abBNs2KfOStxjYfGkvajvXynQu1PFYYuUQ_kMZ6fzmsLfGQcu8EjVfB8Q81BFiuGEfWicItQyzFJOZmeEI8/s200/anant+sir.jpg
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjhBaP0Qb8ucaXMFU75rU9WvPwZBLXyqkVeRpl-U110dF7SPja095zbbvH15abBNs2KfOStxjYfGkvajvXynQu1PFYYuUQ_kMZ6fzmsLfGQcu8EjVfB8Q81BFiuGEfWicItQyzFJOZmeEI8/s72-c/anant+sir.jpg
Prateek Daily । प्रतीक दैनिक
https://www.prateekdainik.com.np/2013/01/blog-post_3988.html
https://www.prateekdainik.com.np/
https://www.prateekdainik.com.np/
https://www.prateekdainik.com.np/2013/01/blog-post_3988.html
true
6917042177189007432
UTF-8
सबै हेर्नुहोस् केही भेटिएन थप विस्तृत जवाफ दिनुहोस् Cancel reply Delete By Home PAGES POSTS सबै हेर्नुहोस सिफारिस गरिएको वर्गीकरण समाचार संग्रह खोज्नुहोस् सबै पोस्ट Not found any post match with your request गृहपृष्ठ Sunday Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday Saturday Sun Mon Tue Wed Thu Fri Sat January February March April May June July August September October November December Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec भर्खरै एक मिनेट अघि $$1$$ एक मिनेट अघि एक घण्टा अघि $$1$$ एक घण्टा अघि हिजो $$1$$ हिजो $$1$$ एक साताअघि पाँच साताअघि Followers Follow THIS PREMIUM CONTENT IS LOCKED STEP 1: Share to a social network STEP 2: Click the link on your social network Copy All Code Select All Code All codes were copied to your clipboard Can not copy the codes / texts, please press [CTRL]+[C] (or CMD+C with Mac) to copy