-विवेक खतिवडा
भ्यालेन्टाइन डे अर्थात् प्रणय दिवस, युवाहरूको विशेष पर्वका रूपमा विगत केही वर्षदेखि नेपालमा पनि धुमधामका साथ मनाइन थालेको छ। अहिलेको युवा पीढीले साइबर जेनेरेशनका रूपमा आफ्नो परिचय बनाउंदै गर्दा भ्यालेन्टाईन डेको रौनक सबैभन्दा बढी सोसल नेटवर्किङ साइटमा परेको छ। २ हप्ता अगाडिदेखि नै आ–आफ्नो स्ट्याटसमा भ्यालेन्टाइन डेको प्रणय भावले भरिएका कविताहरू, फेसबुक, ट्विटर र हाइफाइमा सजिएका छन्। तर प्रणय दिवस धेरै पहिलेदेखि नै मनाउंदै आएको तथ्य छ। सर्वव्यापी किंवदन्तिअनुसार भ्यालेन्टाइन डे ईस्वी सन् २ सय ६० तिर प्रेमको प्रचार गर्ने रोमका एक पादरी भ्यालेन्टाइनको नामबाट यो दिवस मनाइंदै आएको हो। रोमका सैनिकहरूलाई तत्कालीन समयमा विवाह तथा प्रेम गर्न बन्देज गरिएको थियो। सैनिकहरू विवाह तथा प्रेममा आकर्षित भएमा उनीहरू कामभन्दा बढी आफेनो परिवारलाई सम्झन्छन् र मन लगाएर काम गर्दैनन् भन्ने मान्यता थियो। तर सन्त भ्यालेन्टाइन यो मान्यता मान्न तयार भएनन्। र उनले यो बन्देज तोड्दै एक जोडी सैनिकको विवाह गराइदिए। यही विवाहको कारण उनलाई तत्कालीन रोम सरकारले मृत्युदण्ड दियो। प्रेमबिना संसारमा कुनै पनि कुराको अस्तित्व रहंदैन। कुनै न कुनै प्रकारले मानव जीवनमा प्रेमको सुगन्ध हुनुपर्दछ भन्ने मान्यता राख्थे सन्त भ्यालेन्टाइन। प्रेमप्रति अगाध आस्था राख्ने सन्त भ्यालेन्टाइनको सम्झनामा विश्वभरि उनलाई मृत्युदण्ड दिइएको दिन फेब्रुअरी १४ अर्थात् भ्यालेन्टाइन डेलाई प्रेम दिवसका रूपमा मनाउन थालिएको हो। तर भ्यालेन्टाइन डेलाई उत्सवका रूपमा मनाउन थालिएको भने इस्वी सन् ३५० तिर नै हो। त्यति बेला माया–प्रेमका भावले सजिएका विभिन्न पत्रहरू प्रेमी प्रेमिकाले एक अर्कालाई दिने गर्दथे। तर बदलिंदो परिदृश्यसंगै यो दिवस मनाउने रङगढङग नै बदलिएको छ। डिनर पार्टी, महंगा उपहार, कुनै रोमान्टिक ठाउंको भ्रमण आजको भ्यालेन्टाइन डेको प्रमुख विशेषता भएको छ। भ्यालेन्टाइन डेले व्यापारिकरूपमा आफ्नो वर्चस्वलाई बढाएको भने ईस्वी सन् १७ सय ८० देखि हो। युरोपबाट जर्मनी हुंदै अमेरिका सम्म यो दिवस आइपुग्दा व्यापारिक दृष्टिले यसलाई एउटा प्रमुख पर्वको रूपमा लिन थालियो। विश्वका प्रमुख शहरहरूमा यस दिवसका लागि थुप्रै व्यापारिक केन्द्रहरू पनि खोलिएका छन्। यो दिवसको आफ्नै नयां इतिहासमा ओर्लियन्सका ड्युक चाल्र्सले टावर अफ लन्डनमा कैदी हुंदा आफ्नी प्रेमिकालाई पठाएको कार्ड नै आजसम्मको सबैभन्दा महंगो र सबैभन्दा पुरानो भ्यालेन्टाइन कार्ड भएको छ। भ्यालेन्टाइन डेको रौनक हाम्रो मुलुकमा पनि विगत केही वर्षदेखि देखिन थालेको छ। राजधानीका प्राय: सबै रेस्टुरा, डिस्को र पबहरूमा भ्यालेन्टाइन विशेष कार्यक्रमहरू भइरहेका छन् भने भ्यालेन्टाइन डेकै दिन विराटनगरमा डान्स पार्टी, पोखरामा साङगीतिक कन्सर्ट तथा सौराहामा भ्यालेन्टाइन डे फुड फेस्टिबलको आयोजना भइरहेको छ। यसैले पनि अनुमान गर्न सकिन्छ कि युवाहरूको यो पर्वलाई नेपालमा पनि व्यापारिक दृष्टिकोणले कत्ति महत्त्व दिइएको रहेछ। तर आजको प्रेम दिवसमा वीरगंज भने शून्यप्राय: छ। अघिल्लो वर्षहरूमा घडिअर्वा पोखरी परिसरमा आयोजना हुने विशेष कार्यक्रम यसपटक नहुने भएको छ। यसले युवाहरूमा केही निराशा छाए तापनि खाने मुखलाई जुंगाले छेक्दैन भनेझैं आफ्नी प्रेमिकाका लागि उपहार खरिद गरिसकेको बताउने वीरगंज–४ का अमन मानन्धर भ्यालेन्टाइन डेको यो विशेष अवसरलाई त्यतिकै खेर जान दिने पक्षमा छैनन्। त्यस्तै काठमाडौं पाटनका राजेश मोक्तानलाई वीरगंजमा भेटंदा उनी आफ्नी प्रेमिकालाई भेट्न र भ्यालेन्टाइन डे मनाउन काठमाडौं जान हतार
परिरहेकोले वीरगंज भन्सारको आफ्नो काम अधूरो छाडेर जाने मनसायमा थिए। यत्रो पर्वमा म आफ्नी प्रेमिकालाई निराश पार्न चाहन्नं, काम त अघि पछि पनि हुन्छ तर मन–मुटुकी सङिगनीसंग बिताउन पाउने रोमान्टिक क्षणलाई त्यतिकै नछोड्ने बताउंछन् मोक्तान। तर सञ्चार क्षेत्रमा क्रियाशील मुर्ली बगैंचा–१५ का आदित्य कर्णलाई भने भ्यालेन्टाइन डेले कुनै प्रभाव पारेको छैन। उनी आफ्नै कार्यालयमा बसेर कामसंगै भ्यालेन्टाइन डे मनाउने सुरमा छन्। यस्तै वीरगंजकी सृजा पौडेल भने आफूले भ्यालेन्टाइन डेको गिफ्टसमेत किनिसकेकोले प्रेम दिवसलाई उल्लासमय बनाउने सपना बुन्न तल्लीन छिन्।
फेब्रुअरीको महिनालाई प्रेम र शान्तिको महिना भनेर चिनिन्छ। यस्तोमा जसरी सबै युवा आज अर्थात् फेब्रुअरी १४ लाई प्रेम र मायाका दिनका रूपमा मनाइरहेका छन्, त्यसैगरी प्रमुख राजनीतिक दलहरूले प्रेम र शान्तिको यो महिनालाई निष्कर्ष र स्थायित्वको महिनाको रूपमा लिन सकून्। हयापी भ्यालेन्टाइन डे १
भ्यालेन्टाइन डे अर्थात् प्रणय दिवस, युवाहरूको विशेष पर्वका रूपमा विगत केही वर्षदेखि नेपालमा पनि धुमधामका साथ मनाइन थालेको छ। अहिलेको युवा पीढीले साइबर जेनेरेशनका रूपमा आफ्नो परिचय बनाउंदै गर्दा भ्यालेन्टाईन डेको रौनक सबैभन्दा बढी सोसल नेटवर्किङ साइटमा परेको छ। २ हप्ता अगाडिदेखि नै आ–आफ्नो स्ट्याटसमा भ्यालेन्टाइन डेको प्रणय भावले भरिएका कविताहरू, फेसबुक, ट्विटर र हाइफाइमा सजिएका छन्। तर प्रणय दिवस धेरै पहिलेदेखि नै मनाउंदै आएको तथ्य छ। सर्वव्यापी किंवदन्तिअनुसार भ्यालेन्टाइन डे ईस्वी सन् २ सय ६० तिर प्रेमको प्रचार गर्ने रोमका एक पादरी भ्यालेन्टाइनको नामबाट यो दिवस मनाइंदै आएको हो। रोमका सैनिकहरूलाई तत्कालीन समयमा विवाह तथा प्रेम गर्न बन्देज गरिएको थियो। सैनिकहरू विवाह तथा प्रेममा आकर्षित भएमा उनीहरू कामभन्दा बढी आफेनो परिवारलाई सम्झन्छन् र मन लगाएर काम गर्दैनन् भन्ने मान्यता थियो। तर सन्त भ्यालेन्टाइन यो मान्यता मान्न तयार भएनन्। र उनले यो बन्देज तोड्दै एक जोडी सैनिकको विवाह गराइदिए। यही विवाहको कारण उनलाई तत्कालीन रोम सरकारले मृत्युदण्ड दियो। प्रेमबिना संसारमा कुनै पनि कुराको अस्तित्व रहंदैन। कुनै न कुनै प्रकारले मानव जीवनमा प्रेमको सुगन्ध हुनुपर्दछ भन्ने मान्यता राख्थे सन्त भ्यालेन्टाइन। प्रेमप्रति अगाध आस्था राख्ने सन्त भ्यालेन्टाइनको सम्झनामा विश्वभरि उनलाई मृत्युदण्ड दिइएको दिन फेब्रुअरी १४ अर्थात् भ्यालेन्टाइन डेलाई प्रेम दिवसका रूपमा मनाउन थालिएको हो। तर भ्यालेन्टाइन डेलाई उत्सवका रूपमा मनाउन थालिएको भने इस्वी सन् ३५० तिर नै हो। त्यति बेला माया–प्रेमका भावले सजिएका विभिन्न पत्रहरू प्रेमी प्रेमिकाले एक अर्कालाई दिने गर्दथे। तर बदलिंदो परिदृश्यसंगै यो दिवस मनाउने रङगढङग नै बदलिएको छ। डिनर पार्टी, महंगा उपहार, कुनै रोमान्टिक ठाउंको भ्रमण आजको भ्यालेन्टाइन डेको प्रमुख विशेषता भएको छ। भ्यालेन्टाइन डेले व्यापारिकरूपमा आफ्नो वर्चस्वलाई बढाएको भने ईस्वी सन् १७ सय ८० देखि हो। युरोपबाट जर्मनी हुंदै अमेरिका सम्म यो दिवस आइपुग्दा व्यापारिक दृष्टिले यसलाई एउटा प्रमुख पर्वको रूपमा लिन थालियो। विश्वका प्रमुख शहरहरूमा यस दिवसका लागि थुप्रै व्यापारिक केन्द्रहरू पनि खोलिएका छन्। यो दिवसको आफ्नै नयां इतिहासमा ओर्लियन्सका ड्युक चाल्र्सले टावर अफ लन्डनमा कैदी हुंदा आफ्नी प्रेमिकालाई पठाएको कार्ड नै आजसम्मको सबैभन्दा महंगो र सबैभन्दा पुरानो भ्यालेन्टाइन कार्ड भएको छ। भ्यालेन्टाइन डेको रौनक हाम्रो मुलुकमा पनि विगत केही वर्षदेखि देखिन थालेको छ। राजधानीका प्राय: सबै रेस्टुरा, डिस्को र पबहरूमा भ्यालेन्टाइन विशेष कार्यक्रमहरू भइरहेका छन् भने भ्यालेन्टाइन डेकै दिन विराटनगरमा डान्स पार्टी, पोखरामा साङगीतिक कन्सर्ट तथा सौराहामा भ्यालेन्टाइन डे फुड फेस्टिबलको आयोजना भइरहेको छ। यसैले पनि अनुमान गर्न सकिन्छ कि युवाहरूको यो पर्वलाई नेपालमा पनि व्यापारिक दृष्टिकोणले कत्ति महत्त्व दिइएको रहेछ। तर आजको प्रेम दिवसमा वीरगंज भने शून्यप्राय: छ। अघिल्लो वर्षहरूमा घडिअर्वा पोखरी परिसरमा आयोजना हुने विशेष कार्यक्रम यसपटक नहुने भएको छ। यसले युवाहरूमा केही निराशा छाए तापनि खाने मुखलाई जुंगाले छेक्दैन भनेझैं आफ्नी प्रेमिकाका लागि उपहार खरिद गरिसकेको बताउने वीरगंज–४ का अमन मानन्धर भ्यालेन्टाइन डेको यो विशेष अवसरलाई त्यतिकै खेर जान दिने पक्षमा छैनन्। त्यस्तै काठमाडौं पाटनका राजेश मोक्तानलाई वीरगंजमा भेटंदा उनी आफ्नी प्रेमिकालाई भेट्न र भ्यालेन्टाइन डे मनाउन काठमाडौं जान हतार
परिरहेकोले वीरगंज भन्सारको आफ्नो काम अधूरो छाडेर जाने मनसायमा थिए। यत्रो पर्वमा म आफ्नी प्रेमिकालाई निराश पार्न चाहन्नं, काम त अघि पछि पनि हुन्छ तर मन–मुटुकी सङिगनीसंग बिताउन पाउने रोमान्टिक क्षणलाई त्यतिकै नछोड्ने बताउंछन् मोक्तान। तर सञ्चार क्षेत्रमा क्रियाशील मुर्ली बगैंचा–१५ का आदित्य कर्णलाई भने भ्यालेन्टाइन डेले कुनै प्रभाव पारेको छैन। उनी आफ्नै कार्यालयमा बसेर कामसंगै भ्यालेन्टाइन डे मनाउने सुरमा छन्। यस्तै वीरगंजकी सृजा पौडेल भने आफूले भ्यालेन्टाइन डेको गिफ्टसमेत किनिसकेकोले प्रेम दिवसलाई उल्लासमय बनाउने सपना बुन्न तल्लीन छिन्।
फेब्रुअरीको महिनालाई प्रेम र शान्तिको महिना भनेर चिनिन्छ। यस्तोमा जसरी सबै युवा आज अर्थात् फेब्रुअरी १४ लाई प्रेम र मायाका दिनका रूपमा मनाइरहेका छन्, त्यसैगरी प्रमुख राजनीतिक दलहरूले प्रेम र शान्तिको यो महिनालाई निष्कर्ष र स्थायित्वको महिनाको रूपमा लिन सकून्। हयापी भ्यालेन्टाइन डे १
