शत्रुघ्न नेपाल / वीरगंज
वीरगंज शहरमा यौनकर्मीहरूको सङ्ख्या वृद्धि भइरहेको छ। कटेज रेस्टुराहरूमा कार्यरत नेपाली महिला कामदारहरूमध्ये बहुसङ्ख्यक यौन व्यवसायमा संलग्न रहेको पछिल्लो तथ्याङकले पुष्टि भएपनि अहिले आएर यस व्यवसायमा भारतीय महिलाहरूको समेत उल्लेख्य सहभागिता देखिंदै छ। भर्खरमात्र वीरगंज रजतजयन्ती चोक स्थित एक रेस्टुराबाट पर्सा प्रहरीले पक्राउ गरेको सबै चार महिलाहरू भारतीय थिए। वीरगंज भन्सार क्षेत्रमा यौन व्यवसायमा भारतीय महिलाहरूको संलग्नता रहेको कुरा यस अघिपनि चर्चामा नआएको होइन। सो क्षेत्रमा भारत रक्सौल, बेतिया, मोतिहारी र मुज्जफरपुरका महिलाहरू निर्वाधरूपमा यौनकर्मीको रूपमा आफ्नो व्यवसाय सञ्चालन गर्दै आइरहेका छन्।
अहिले यो जमातले वीरगंजको प्राय:जसो ठाउँमा आफ्नो उपस्थिति बढाएको छ। वीरगंज पावरहाउस चोकमा भारतीय यौनकर्मी महिलाहरूको बढ्दो सहभागिता सहजै देख्न सकिन्छ। वीरगंजमा डेढ दशकअगाडि कटेज रेस्टुरा स्थापना नहुँदा नगण्यरूपमा रहेको यौन व्यवसाय यता आएर कटेज रेस्टुराको वृद्धिसँगै अप्रत्याशितरूपमा बढेको हो। कटेज रेस्टुराको वृद्धिपछि फैलिएको यौन व्यवसायलाई निरुत्साहित गर्नका लागि नागरिक समाज, प्रहरी प्रशासन बेला बखत नतात्ने गरेको पनि होइन। तर उनीहरू तात्ने र सेलाउने ठेकान नहुँदा यौन व्यवसाय वृद्धि हुने क्रम डेढ दशकको अवधिमा जारी छ।
पर्सा प्रहरी उपरीक्षक राजेन्द्रमान श्रेष्ठ प्रहरीले नियन्त्रणका लागि सक्दो प्रयास गरेको बताउँछन्। उनी भन्छन् –“प्रहरी यौन व्यवसाय वृद्धि हुन नदिनका लागि प्रयत्नशील छ। नागरिक समाज जबसम्म जागरुक र सचेत हुँदैन, यो नियन्त्रण हुन्छ, निर्मूल हुन सक्दैन।”
प्रहरी उपरीक्षक श्रेष्ठले यौन व्यवसायमा संलग्नहरूलाई प्रहरीले पक्राउ गरी सार्वजनिक अपराध मुद्दा चलाउँदै आएको बताउँछन्। यौन व्यवसायमा उल्लेख्य वृद्धि नभएको उनको दाबी छ। तर भारतीय यौनकर्मी महिलाहरूको प्रवेशलाई उनी अस्वीकार गर्दैनन्। बितेका दिनमा भारतीय यौनकर्मी महिलाहरूको गिरफ्तारीले सहरमा उनीहरूको प्रवेश भएको कुरालाई प्रउ श्रेष्ठ स्विकार्छन्।
प्रहरी उपरीक्षक श्रेष्ठले यौन व्यवसायमा वृद्धि भएको कुरा स्वीकार नगरेपनि वीरगंज शहरमा यौन व्यवसायमा वृद्धि भएको यहाँ कार्यरत एनजीओको तथ्याङकबाट पुष्टि हुन्छ। वीरगंजमा यौनकर्मीहरूको लागि कार्यरत न्ध्ए पछि अहिले यो क्षेत्रमा काम गरिरहेको विजामले ६५० जना यौनकर्मीहरू आफ्नो निगरानीमा रहेको बताएको छ। यो सङ्ख्यामा न्ध्ए ले विजामलाई सुम्पेर गएपछिको सङ्ख्यामा वृद्धि भएको हो। अहिले वीरगंजमा विजामको सम्पर्कमा रहेका यौनकर्मीहरूमध्ये गृहिणी २५, भट्टीमा कार्यरत १२०, रेस्टुरामा कार्यरत ५५, लजमा कार्यरत ५५, भारतीय महिला ११७ र पर्साबाहिरका जिल्लाबाट यौन व्यवासाय गर्न आउनेको सङ्ख्या २२८ रहेको छ। यीमध्ये ८ जना एचआइभी/एड्स सङ्क्रमित छन्। त्यस्तै यस्ता यौनकमीहरू यौनजन्य रोगबाट पनि ग्रसित छन्। विजामले यस्ता व्यवसायमा लागेकाहरूलाई यौन रोग र एचआइभी/एड्सबारे सचेत गराउनुको साथै सो रोगको पहिचान गर्न जाँच आदि पनि गर्ने गरेको छ। वीरगंजमा यौनजन्य व्यवसायमा लागेका महिलाहरूले दिनभरिमा झन्डै पाँचभन्दा बढी ग्राहकलाई सेवा दिंदै आएका छन्। विजामकै तथ्याङकअनुसार वीरगंजमा कार्यरत यौन व्यवसायीहरूमा मासिक २० हजार कण्डम खपत छ। विजामले दिएको तथ्याङक अनुसार यो सङ्ख्यामा यौनकर्मीहरू रहेको देखिएपनि यो भन्दा बढी सङ्ख्यामा वीरगंजमा यौनकर्मीहरू आफ्नो व्यवसाय गरिरहेको लाई विजामपनि अस्वीकार गर्दैन। हाम्रो सम्पर्कमा आएको तथ्याङक हो यो– विजाम भन्छ। वीरगंजमा एउटा तहमा हुने यौन व्यवसायसम्म आफ्नो पहुँच पुगिनसकेको विजामको कथन छ। त्यो तह हो उच्च वर्ग। वीरगंजका तारे होटल र अन्यत्र हुने यौन क्रियाकलापमा उच्च वर्गको संलग्नता रहने गरेको छ। राजधानी र देशका प्रमुख शहरहरूबाट पनि यौनकर्मीहरू आउने गरेका छन्।
वीरगंज शहरमा यौनकर्मीहरूको सङ्ख्या वृद्धि भइरहेको छ। कटेज रेस्टुराहरूमा कार्यरत नेपाली महिला कामदारहरूमध्ये बहुसङ्ख्यक यौन व्यवसायमा संलग्न रहेको पछिल्लो तथ्याङकले पुष्टि भएपनि अहिले आएर यस व्यवसायमा भारतीय महिलाहरूको समेत उल्लेख्य सहभागिता देखिंदै छ। भर्खरमात्र वीरगंज रजतजयन्ती चोक स्थित एक रेस्टुराबाट पर्सा प्रहरीले पक्राउ गरेको सबै चार महिलाहरू भारतीय थिए। वीरगंज भन्सार क्षेत्रमा यौन व्यवसायमा भारतीय महिलाहरूको संलग्नता रहेको कुरा यस अघिपनि चर्चामा नआएको होइन। सो क्षेत्रमा भारत रक्सौल, बेतिया, मोतिहारी र मुज्जफरपुरका महिलाहरू निर्वाधरूपमा यौनकर्मीको रूपमा आफ्नो व्यवसाय सञ्चालन गर्दै आइरहेका छन्।
अहिले यो जमातले वीरगंजको प्राय:जसो ठाउँमा आफ्नो उपस्थिति बढाएको छ। वीरगंज पावरहाउस चोकमा भारतीय यौनकर्मी महिलाहरूको बढ्दो सहभागिता सहजै देख्न सकिन्छ। वीरगंजमा डेढ दशकअगाडि कटेज रेस्टुरा स्थापना नहुँदा नगण्यरूपमा रहेको यौन व्यवसाय यता आएर कटेज रेस्टुराको वृद्धिसँगै अप्रत्याशितरूपमा बढेको हो। कटेज रेस्टुराको वृद्धिपछि फैलिएको यौन व्यवसायलाई निरुत्साहित गर्नका लागि नागरिक समाज, प्रहरी प्रशासन बेला बखत नतात्ने गरेको पनि होइन। तर उनीहरू तात्ने र सेलाउने ठेकान नहुँदा यौन व्यवसाय वृद्धि हुने क्रम डेढ दशकको अवधिमा जारी छ।
पर्सा प्रहरी उपरीक्षक राजेन्द्रमान श्रेष्ठ प्रहरीले नियन्त्रणका लागि सक्दो प्रयास गरेको बताउँछन्। उनी भन्छन् –“प्रहरी यौन व्यवसाय वृद्धि हुन नदिनका लागि प्रयत्नशील छ। नागरिक समाज जबसम्म जागरुक र सचेत हुँदैन, यो नियन्त्रण हुन्छ, निर्मूल हुन सक्दैन।”
प्रहरी उपरीक्षक श्रेष्ठले यौन व्यवसायमा संलग्नहरूलाई प्रहरीले पक्राउ गरी सार्वजनिक अपराध मुद्दा चलाउँदै आएको बताउँछन्। यौन व्यवसायमा उल्लेख्य वृद्धि नभएको उनको दाबी छ। तर भारतीय यौनकर्मी महिलाहरूको प्रवेशलाई उनी अस्वीकार गर्दैनन्। बितेका दिनमा भारतीय यौनकर्मी महिलाहरूको गिरफ्तारीले सहरमा उनीहरूको प्रवेश भएको कुरालाई प्रउ श्रेष्ठ स्विकार्छन्।
प्रहरी उपरीक्षक श्रेष्ठले यौन व्यवसायमा वृद्धि भएको कुरा स्वीकार नगरेपनि वीरगंज शहरमा यौन व्यवसायमा वृद्धि भएको यहाँ कार्यरत एनजीओको तथ्याङकबाट पुष्टि हुन्छ। वीरगंजमा यौनकर्मीहरूको लागि कार्यरत न्ध्ए पछि अहिले यो क्षेत्रमा काम गरिरहेको विजामले ६५० जना यौनकर्मीहरू आफ्नो निगरानीमा रहेको बताएको छ। यो सङ्ख्यामा न्ध्ए ले विजामलाई सुम्पेर गएपछिको सङ्ख्यामा वृद्धि भएको हो। अहिले वीरगंजमा विजामको सम्पर्कमा रहेका यौनकर्मीहरूमध्ये गृहिणी २५, भट्टीमा कार्यरत १२०, रेस्टुरामा कार्यरत ५५, लजमा कार्यरत ५५, भारतीय महिला ११७ र पर्साबाहिरका जिल्लाबाट यौन व्यवासाय गर्न आउनेको सङ्ख्या २२८ रहेको छ। यीमध्ये ८ जना एचआइभी/एड्स सङ्क्रमित छन्। त्यस्तै यस्ता यौनकमीहरू यौनजन्य रोगबाट पनि ग्रसित छन्। विजामले यस्ता व्यवसायमा लागेकाहरूलाई यौन रोग र एचआइभी/एड्सबारे सचेत गराउनुको साथै सो रोगको पहिचान गर्न जाँच आदि पनि गर्ने गरेको छ। वीरगंजमा यौनजन्य व्यवसायमा लागेका महिलाहरूले दिनभरिमा झन्डै पाँचभन्दा बढी ग्राहकलाई सेवा दिंदै आएका छन्। विजामकै तथ्याङकअनुसार वीरगंजमा कार्यरत यौन व्यवसायीहरूमा मासिक २० हजार कण्डम खपत छ। विजामले दिएको तथ्याङक अनुसार यो सङ्ख्यामा यौनकर्मीहरू रहेको देखिएपनि यो भन्दा बढी सङ्ख्यामा वीरगंजमा यौनकर्मीहरू आफ्नो व्यवसाय गरिरहेको लाई विजामपनि अस्वीकार गर्दैन। हाम्रो सम्पर्कमा आएको तथ्याङक हो यो– विजाम भन्छ। वीरगंजमा एउटा तहमा हुने यौन व्यवसायसम्म आफ्नो पहुँच पुगिनसकेको विजामको कथन छ। त्यो तह हो उच्च वर्ग। वीरगंजका तारे होटल र अन्यत्र हुने यौन क्रियाकलापमा उच्च वर्गको संलग्नता रहने गरेको छ। राजधानी र देशका प्रमुख शहरहरूबाट पनि यौनकर्मीहरू आउने गरेका छन्।