$type=ticker$count=12$cols=4$cate=0

राजनीति नै सधैं दोर्षी हुन्छ र ?

SHARE:

-शंकरमान श्रेष्ठ    राजनीतिको गुण भनौं वा अवगुण शक्तिलाई शाश्वत ठान्ने र मान्नेहरूबीच लामो समयसम्म सम्बन्ध अटुट हुन सक्तैन। कुनै निश्चित उद्देश्य प्राप्तिको समयमा वा पार्टीको निर्माण गर्ने बेलामा त्यस्ता राजनैतिक प्राणीहरूबीच बडो आत्मीय सम्बन्ध कायम हुने गर्दछ। त्यसबेला उनीहरूबीच सैद्धान्तिरूपले मात्र मात्र नभई भावनात्मक रूपले समेत एक आपसमा सम्बन्ध गांसिने गर्दछ। यस प्रकारको उदाहरणहरूको रूपमा कुनै पनि देशको व्रि्रोह, आन्दोलन र पार्टीको जन्मकालको अवस्थालाई अध्ययन र मनन गर्दा जान्न र बुझन सकिन्छ।
    कुरा भारतकै स्वतन्त्रता सङ्ग्रामको बेलाको गरौं। त्यस बेला अङ्ग्रेजविरुद्ध नेहरू र जिन्नाबीच बडो आत्मीयता थियो। तर भारत स्वतन्त्र हुनुपूर्व नै ती दुवै नेताबीच ठूलो खाडल देखा पर्‍यो। स्वतन्त्र देशको अडानमा मोहम्मद जिन्ना थिए। परिणाम आजसम्म भारत र पाकिस्तानको राजनैतिक सम्बन्धलाई नियाल्दा सहजै बोध गर्न सक्छौं।
    चर्चा रूसको क्रान्तिपश्चात्को अवस्थालाई अध्ययन गर्दा पनि नेताहरूबीचको सम्बन्धलाई सहजै बोध गर्न सक्छौं। लेनिनको मृत्युपश्चात ट्राटस्की, ख्रुस्चेव, स्टालीनबीच शक्ति संघर्र्षको रूप र स्वरूपलाई अध्ययन गर्दा सहजै बोध गर्न सक्छौं। कुनै निश्चित लक्ष्य र सैद्धान्तिक स्वरूप प्राप्तिका लागि नेतृत्वबीच मतभेद र प्रतिद्वन्द्विता हुनु अस्वाभाविक ठहरिंदैन। नेतृत्वबीच सैद्धान्तिक वा वैचारिक द्वन्द्व कुनै पनि राजनैतिक पार्टी वा प्रणाालीमा हुनु नै पर्दछ। प्रतिस्पर्धा नभए नेतृत्व अधिनायक बन्ने प्रबल सम्भावना हुन्छ। तर सैद्धान्तिक वा वैचारिक मतभेदको परिणाम भयावह हुनु भनेको निश्चित पनि सोचनीय प्रश्न बन्न सक्छ।
    फ्रान्समा जिर्र्रोन्डिस पार्टीलाई दमन गरी जैकाबिनले सन् १७९३ इ. मा सत्ता कब्जा गरे। गणतन्त्र राज्य स्थापना १७९२ मा गरे पनि जैकोबिन पार्टीले गणतन्त्रको भावना मुताबिक कार्य भने गरेन। फ्रान्समा "भयको राज्य" नै स्थापित भयो। शासनमाथि कब्जा जमाई राख्न त्यस बेलाका नेताहरूले "भय"लाई नै आधार बनाए। त्यसबेला  जैकोबिनका प्रभावशाली नेताहरू क्रमशः थिए रांब्सपियर, दांते, मरात, हेवास्टेस्टस। फ्रान्समा उनीहरूले ँआतड्ढको राज्य’ (The Reign of Terror) नै कायम गरे। आफना विरोधी अर्थात् गणतन्त्रविरोधी, खासगरी राजतन्त्रवादीहरूलाई दमन गर्ने नीति लिए। प्रत्यक्षरूपले भन्नुपर्दा आफना विरोधीलाई दमन गर्न ँक्रान्तिकारी न्यायालय’ लाई आधार बनाए। जहां मात्र मुद्दाको फैसला हुने गथ्र्यो। आतड्ढकको राज्यको अर्थ विरोधीको दमन थियो। विरोधीको दमनकै कुरा गर्दा चार्ल्स पञ्चमको समय निदरल्यान्ड्समा भएको व्रि्रोह समाप्त पार्न करिब पांच हजार विरोधीलाई जीवितै जलाइएको थियो। बेलायतमा भने त्यस बखत दुइ हजार प्रोटेस्टेन्टलाई धर्मको नाममा हत्या गरिएको थियो। अगस्त १५७२ इ. देखि अक्टुबर १५७२ सम्म करिब ४०-५० हजार व्यक्ति मारिएका थिए। फ्रान्समा भने करिब ५ हजार मारिएका थिए एउटा पवित्र उद्देश्यको नाममा।
    शासन मात्र परिवर्तन भइरहंदा बेला-बेलामा शक्तिमा अधिनायक चरित्र भएका व्यक्तिहरूको आगमन हुने गर्दछ र अवस्था आफूले कहिल्यै नसोचेको जस्तो हुन सक्छ। त्यसैले लामो समयसम्म राजनैतिक गतिरोध कायम राख्नु वा रहनु निश्चय पनि राष्ट्र र जनताको हित अनुकूल हुनै सक्तैन।
    तर अन्त्य त एक दिन जुनसुकै अवस्थाको पनि हुने गर्दछ। तरलता सदाको लागि कायम रहन सक्दैन। एउटा अभीष्ट पूरा गर्न जुन किसिमले जैकोबिन पार्टीका नेताहरू स·ठित भए, त्यो अवस्था पछिसम्म कायम रहेन। सुरुमा आतड्ढकको राज्यका र्समर्थक दांतेले राव्सपियरलाई साथ दिए। पछि उक्त नीतिका विरोधी भए। उनको यस कार्यले गर्दा राव्सपीयरले आफना विरोधी दांतेलाई शक्तिच्युत गर्न पार्टीका अर्का नेता हेवास्टेस्टस र मरानलाई आफनो पक्षमा पारे र हत्या गराए। पछि राव्सपीयरले मरातलाई पनि मार्न लगाए। राव्सपीयर र्सर्वेर्सवा बने।
    राजनीतिमा आन्दोलन वा पार्टी निर्माण अथवा व्रि्रोह गर्दा जुनरूपले नेताहरूबीच मतैक्य हुन्छ, त्यो स्थिति त्यसै बेलासम्म कायम रहन्छ, जबसम्म व्यक्तिभित्र व्यक्तिवादले ठाउं ओगट्दैन,     व्यक्तिभित्र अहम्ले प्रवेश गर्दैन। व्यक्तिभित्र शक्तिले ठाउं ग्रहण गर्दैन। तर व्यक्तिले सत्ता प्राप्ति गरेपश्चात् क्रान्ति वा आन्दोलन गर्दा निश्चित अभीष्ट प्राप्तिको लागि समर्पित गरेका हौं भन्ने शब्द बिर्सन थाल्छ। क्रमशः मित्रता र आत्मीयताभित्र फाटो र तिक्तता देखा पर्न सुरु हुन्छ। एक समय मुठ्ठी कसिएका हातहरू पनि क्रमशः खुल्दै जान थाल्छ। त्यस बेला सम्बन्धित पार्टीमा न आत्मीयताको उपस्थिति हुन्छ न सैद्धान्तिक अडान नै। मात्र उपस्थित हुन्छ सबैका लागि राजनैतिक द्वन्द्व र सैद्धान्तिक मतभेद। उपस्थित हुन्छ नयां समीकरणको खेल।
    हिजो काङ्ग्रेसको अगाडि यस्ता खेल खेलिएकै थियो। एमालेभित्र यस्ता चरित्र पनि देखिएकै थियो। फोरम टुक्रा-टुक्रा भएको तीतो अनुभव सबैसामु र्छल· नै छ। डिल्लीरमण, तुलसी गिरीले काङ्ग्रेस छाड्दाको अवस्था र परिणाम, एमाले एक समय टुक्रिंदाको अनुभव अनि आज फोरमको तर्राईमा कार्यकर्ताभित्र देखापरेको तिक्ततालाई वर्तमानमा नेतृत्व गर्न चाहने शक्तिले बुझनुपर्ने हो।
    आज माओवादीको अवस्था जो कोहीले सहजै अनुमान लगाउन सक्छ। एउटा शक्तिको रूपमा उदय भएको पार्टी आफनो अभीष्ट पूरा गर्नुपूर्व नै नेपाली संस्कृतिको विशेर्षतालाई पछ्याउन पुगेको देख्दा आर्श्चर्य मान्न सकिन्छ। माओवादीहरूको एउटा लक्ष्य छ- सर्वहाराको मुहार फर्ेर्ने, देशको स्वतन्त्रताको रक्षा गर्ने। यो कुरा सुन्दै आएका छौं। सर्वहाराको मुहार फेरिएको छैन तर नेताहरूो मुहार जोडिन थालेको छ। प्रश्न जो कोहीले सहजै गर्न सक्छ र सहजै उत्तर पनि दिन सक्छ।
    बाबुराम, बादल र वैद्य जोडिनु र अर्कातिर प्रचण्ड र नारायण एक हुनु असहज होइन। तर राजनीतिले विश्राम लिनुपूर्व अन्य पार्टीजस्तै नियति हुनुलाई के भन्ने ? राजनीतिले अब नेपालमा विश्राम लिनुपर्ने हो। तर नेताहरू विश्राम लिन चाहंदैनन् भने राजनीतिको के दोष ?
neelambAd
Name

(स्थानीय समाचार ,1, %प्रमुख समाचार ,1, खेलकूद ,25, मन्तव्य ,3, सम्पादकीय ,27,(७ अप्रिल–विश्व स्वास्थ्य दिवसको उपलक्ष्यमा),1,(सन्दर्भ: ५८ औं राष्ट्रिय सहकारी दिवस,1,(स्थानीय समाचार,7,%प्रमुख समाचार,3,१५ अगस्त,6,२० चैत्र २०७१),1,२०७७ सालको वार्षिक राशिफल,1,main news,8,pramuk samachar,1,recent,5,अन्तरार्टिय समाचार,10,अन्तराष्ट्रिय समाचार,105,अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवस,1,अन्तर्वार्ता,28,अर्थ विशेष,129,अर्थ-उद्योग-वाणिज्य,710,अर्थ–उद्योग–वाणिज्य,29,अर्थविशेष,390,असार १५: धान दिवस,1,आइतवार विशेष,441,आजको बहस,16,आयुर्वेद,77,आर्थिक समाचार,136,आलेख,3,इतिहास,11,उपन्यास,11,एकाङ्की,4,एकाङ्की नाटक,2,कथा,55,कबीरा खडा बजार,216,कविता,44,कानुनी परामर्श,61,कुरोको चुरो,41,कृति समीक्षा,3,खेलकूद,1780,खोजीनीति,2,गजब,2,गुड फ्राइडे,1,गुरुनानक जयन्ती,1,गुरुनानक देव जयन्ती विशेष,1,चिठ्ठी,1,चियोचर्चा,1,जनसरोकार,2,जीवनी,2,जीवशास्त्र,1,जीवेम शरदः शतम्,1,जीवेम शरद: शतम्,1,जैव विविधता दिवस,1,टाकन–टुकन,54,टाकनटुकन,18,तथ्याङ्क,1,दृष्टिकोण,1,धन्वन्तरि जयन्ती,1,धर्म दर्शन,5,धर्म संस्कृति,10,धर्म–संस्कृति,115,नारी हस्ताक्षर,3,नारी हस्ताक्षर,6,नियतिको फल,1,नियात्रा,2,नीति वचन,1,पाठक पत्र,54,पाठक प्रतिक्रिया,22,पाठक मञ्च,58,पाठकमंच,42,पुस्तक समीक्षा,10,पोषण,2,पोषण/आहार,3,प्रजापिता ब्रह्माबाबाको ४७ औं अव्यक्ति दिवस,1,प्रतीक दैनिक,2264,प्रमुख समाचार,3585,प्रविधि,3,प्रवृत्ति र मनोवृत्ति,2,प्रसङ्गतरङ्ग,4,प्रसङ्गवश,1,फरक,145,फरक मत,2,फिचर,456,फिचर समाचार,81,फोटो,8,बाटिका,441,बुद्ध जयन्तीको उपलक्ष्यमा,1,बेलाको बोली,1,ब्रह्मा स्मृति दिवस,1,भानु जयन्ती,1,भाषा,1,भाषा/संस्कृति,1,भ्यालेन्टाइन डे,1,मजदुर दिवस विशेषः,1,मतमतान्तर,1,मतान्तर,1,मनोरन्जन,9,मन्तव्य,483,महाभारतबाट सङकलन तथा अनुवाद,231,महाभारतबाट सङकलित,16,महाशिवरात्री,1,महिला सरोकार,1,महिला हस्ताक्षर,1,मानवीय व्यवहार,1,यात्रा,29,यात्रा संस्मरण,3,यात्रानुभव,1,युग परिवर्तन कसरी र कहिले,3,युवा आवाज,1,राशिफल,2,रोचक,18,लघुकथा,32,लोक/संस्कृति,11,लोकविश्वास,2,लोहिया जयन्ती,1,वाटिका,553,वातावरण,1,वि.सं. २०७७ सालको वर्षफल,1,विज्ञान प्रविधि,3,विज्ञापनको लागि सम्पर्क,1,विश्लेषण,1,विश्व एड्स दिवसको उपलक्ष्यमा,1,विश्व सन्दर्भ,3,व्यक्तित्व,1,व्यङग्य,27,व्यङ्ग्य,35,व्यङ्ग्यम्,5,शिक्षा नेपाल,10,शिक्ष्f नेपाल,487,सङ्कलन तथा अनुवाद,35,सन्दभ: विश्व मधुमेह दिवस,1,सन्दर्भ ः विवेकानन्दा दिवस,2,सन्दर्भ - महिला हिंसा,3,सन्दर्भ - मानव अधिकार दिवस,1,सन्दर्भ : क्षयरोग दिवस,1,सन्दर्भ : चुरे दिवस,1,सन्दर्भ : बाल दिवस,1,सन्दर्भ : रमजान,1,सन्दर्भ ६१ औं राष्ट्रिय क्षयरोग दिवस,1,सन्दर्भः अन्तर्राष्ट्रिय हिन्दी दिवस,1,सन्दर्भ गाँधी जयन्ती,1,सन्दर्भः गुरु नानक जयन्ती,1,सन्दर्भ भानुजयन्ती,1,सन्दर्भः भारतको स्वतन्त्र दिवस,1,सन्दर्भ मोती जयन्ती,1,सन्दर्भः योग दिवस,1,सन्दर्भ रक्तसञ्चार सेवा दिवस,1,सन्दर्भ विश्व रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ- विश्व वातावरण दिवस,1,सन्दर्भ- श्रीकृष्ण जन्माष्टमी,2,सन्दर्भ-विश्व पर्यटन दिवस,1,सन्दर्भ– शहीद दिवस,1,सन्दर्भ: २६ जनवरी,8,सन्दर्भ: नारी दिवस,2,सन्दर्भ: बाल दिवस,2,सन्दर्भ: भारतको ६४औं गणतन्त्र दिवस,1,सन्दर्भ: भारतको ६९औं स्वतन्त्रता दिवस,1,सन्दर्भ: भारतको स्वतन्त्र दिवस,2,सन्दर्भ: रमजान पर्व,1,सन्दर्भ: रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व एड्स दिवस,3,सन्दर्भ: विश्व बाल दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व मौसम दिवस,1,सन्दर्भ: विश्व रेडक्रस दिवस,1,सन्दर्भ: वीपी जयन्ती,1,सन्दर्भ: श्री गुरु अर्जुनदेवजी महाराज शहिदी दिवस,1,सन्र्दभ विश्व पर्यावरण दिवस,1,सम–सामयिक,1,समय–सन्दर्भ,9,समयान्तर,301,समसामयिक,28,समाचार विश्लेषण,3,समीक्षा,1,समीक्षा समाहरण,1,सम्पादकीय,3049,सरोकार,46,संस्कृति/साहित्य,3,संस्मरण,15,साहित्यवार्ता,1,साहित्यात्मक,5,सिर्सियाँ नदी प्रदूषण प्रकरण,2,स्तवतन्त्र विचार,254,स्थानीय समाचार,12448,स्मृति,2,स्वतन्त्त विचार,2,स्वतन्त्र विचार,2833,स्वान्त सुखाय,88,स्वान्तः सुखाय,14,स्वान्तः सुखायः,140,स्वान्त सुखाय:,132,स्वान्त–सुखाय,157,स्वायन्त सुखाय,22,स्वास्थ्य चर्चा,49,हाम्रो बारेमा,2,हास्य एकाङ्की,1,हास्यव्यङ्ग्य एकाÍी,1,
ltr
item
Prateek Daily । प्रतीक दैनिक : राजनीति नै सधैं दोर्षी हुन्छ र ?
राजनीति नै सधैं दोर्षी हुन्छ र ?
Prateek Daily । प्रतीक दैनिक
https://www.prateekdainik.com.np/2010/06/blog-post_8871.html
https://www.prateekdainik.com.np/
https://www.prateekdainik.com.np/
https://www.prateekdainik.com.np/2010/06/blog-post_8871.html
true
6917042177189007432
UTF-8
सबै हेर्नुहोस् केही भेटिएन थप विस्तृत जवाफ दिनुहोस् Cancel reply Delete By Home PAGES POSTS सबै हेर्नुहोस सिफारिस गरिएको वर्गीकरण समाचार संग्रह खोज्नुहोस् सबै पोस्ट Not found any post match with your request गृहपृष्ठ Sunday Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday Saturday Sun Mon Tue Wed Thu Fri Sat January February March April May June July August September October November December Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec भर्खरै एक मिनेट अघि $$1$$ एक मिनेट अघि एक घण्टा अघि $$1$$ एक घण्टा अघि हिजो $$1$$ हिजो $$1$$ एक साताअघि पाँच साताअघि Followers Follow THIS PREMIUM CONTENT IS LOCKED STEP 1: Share to a social network STEP 2: Click the link on your social network Copy All Code Select All Code All codes were copied to your clipboard Can not copy the codes / texts, please press [CTRL]+[C] (or CMD+C with Mac) to copy